Шукруллозода Роза Шукрулло қизининг 
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақидаги эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Самарқанд вилойатининг баъзи йоввойи лолаларини микроклонал коърайтириш биологийаси, оъсиши ва ривожланиши”, 03.00.05 - Ботаника (биология фанлари).
Диссертация мавзуси роъйхатга олинган рақам: B2025.2.PhD/B1218.
Илмий раҳбар: Дехқонов Даврон Бурхонович, биология фанлари доктори, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ботаника институти, DSc.02/30.12.2019.В.39.01.
Расмий оппонентлар: Хамраева Диловар Толибжановна, биология фанлари доктори, катта илмий ходим; Тургунов Мирабдулла Дехканович, биология фанлари номзоди (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий-амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Самарқанд вилоятида тарқалган камёб Т. ингенс ва Т. фостериана турларини ин витро шароитида микроклонал кўпайтириш технологиясини ишлаб чиқиш ҳамда уларнинг интродуксия жараёнида тупроқ-иқлим шароитларига мослашувчанлик хусусиятларини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Т. фостериана ва Т. ингенс турларининг Самарқанд вилоятидаги табиий популяцияларининг морфометрик белгилари комплекс тарзда ўрганилган ва уларнинг ҳудудий морфологик фарқлари тизимли таҳлил қилинган;
Т. фостериана ва Т. ингенс турларининг фитогеографик ҳолати Самарқанд вилояти мисолида чуқур ўрганилиб, уларнинг илгари илмий адабиётларда қайд этилмаган 14 та янги учраш ҳудудлари аниқланган;
турли иқлим ссенарийлари шароитида тадқиқот ҳудудида тарқалган обектларни  2040–2060 йиллардаги популяциясиниг тарқалиш динамикаси ўрганилган; 
биринсҳи марта Т. фостериана ва Т. ингенс рийозсҳалари ва уруғларининг ин витро шароитида микроклонал коърайиш усҳун стерилловсҳи жараёни ва озуқа муҳитининг таркибий комронентлари концентрацийасининг нормалари ишлаб чиқилган;
биринсҳи марта Т. фостериана ва Т. ингенс усҳун микроклонал коърайтириш технологийаси яратилган;
ушбу турларни эх ситу шароитида сақлаш, шунингдек, уларни табиий яшаш муҳитига қайта киритиш (реинтродуксия) бўйича таклифлар ишлаб чиқилди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Самарқанд вилойатининг баъзи йоввойи лолаларини микроклонал коърайтириш биологийаси, оъсиши ва ривожланиши” ни ўрганиш натижасида олинган илмий натижалар асосида:
Оъзбекистон Ресрубликаси Қизил китобига киритилган Т. ингенс ва Т. фостериана турларининг микроклонал коърайтириш, оъсиш ва ривожланишини оърганиш мақсадида оътказилган тадқиқотлар давомида стерилизацийа усҳун ортимал меъйорлар аниқланиб, рийозсҳалар ва уруғлар шаклланиши усҳун ортимал озуқа муҳитлари ишлаб сҳиқилди, шунингдек, акклиматизацийа жарайонида юзага келадиган оъзгаришлар ва уларга таъсир етувсҳи омиллар таҳлил қилинди. Тадқиқотлар давомида олинган маълумотлар ва илмий тавсийалар Самарқанд вилойатининг Жомбой туманидаги “САГ АГРО" МСҳЖ "Боғбон” ин витро лабораторийасида амалийотга жорий етилди. Микроклонларни рлантацийасини йаратиш, екиш муддатлари ва схемалари, оъсимликларнинг оъсиш ва ривожланишини оърганиш, шунингдек, фенологик кузатишларни оътказиш боъйисҳа олинган маълумотлар “Омонқоътон” Миллий табиат боғи амалийотига жорий етилди. Т. ингенс ва Т. фостериана турлари биоқлимий моделлаштириш асосида ГИС хариталари ишлаб сҳиқилиб “Омонқоътон” Миллий табиат боғи ва Самарқанд вилойатининг Екологийа, табиатни муҳофаза қилиш ва иқлим оъзгаришлари бошқармасининг амалий фаолийатига жорий етилди (Оъзбекистон Ресрубликаси Екологийа, табиатни муҳофаза қилиш ва иқлим оъзгариши вазирлиги, 2024 йил 11 июл, 03-03/3-6673 рақамли маълумот). Натижада, Т. ингенс ва Т. фостериана турларининг Самарқанд вилоятидаги табиий популяцияларининг морфометрик ва фитогеографик ўзгарувчанлиги, биоиқлимий тарқалиш динамикаси, ин витро шароитида микроклонал кўпайтириш технологияси, стерилизация ва озуқа муҳитининг оптимал параметрлари ҳамда эх витро ва эх ситу шароитларда акклиматизация меъёрлари аниқланиб, уларни сақлаб қолиш ва ҳимоя қилиш бўйича илмий асосланган комплекс чоралар ишлаб чиқилган.
Тулипа туркумининг Т. фостериана ва Т. ингенс турларига оид 150 та гербарий намунаси асосидаги маълумотлар базаси Глобал биохилма-хиллик маълумотлари тизимига (www.гбиф.орг, ГБИФ) жорий қилинган (Глобал биохилма-хиллик маълумотлари базаси сертификати, www.гбиф.орг, 2025-йил 20-июн, 044-сонли гувоҳнома). Бу натижалар халқаро илмий жамоатчиликка тақдим этилиб, Ўзбекистон флорасининг ноёб ва ҳимояга муҳтож турларини глобал миқёсда илмий қайд этиш, уларга оид очиқ маълумотлар алмашинуви ҳамда экологик мониторинг жараёнларига амалий ҳисса бўлиб хизмат қилмоқда.