Солайдинов Элмуроджон Шороидинович
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Эркин курашчиларнинг техник-тактик тайёргарлигини беллашув фаолиятининг турли услублари асосида такомиллаштириш”, 13.00.04 - Жисмоний тарбия, спорт машғулотлари, соғломлаштириш ва адаптив жисмоний тарбия назарияси ва методикаси, педагогика фанлари.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Ped7263.
Илмий раҳбар: Сафарова Дилбар Джамаловна педагогика фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, DSc.03/30.12.2019.Ped.28.01.
Расмий оппонентлар: Кочкаров Атабек Ахматваевич педагогика фанлари доктори (DSc), доцент; Жураханов Хамидулло Хожимирзаевич педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Абу Райҳон Беруний Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади эркин курашчиларни техник-тактик тайёргарлигини беллашувни ҳар хил услубларда олиб боришни такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
эркин кураш, миллий кураш, дзюдо, самбо, юнон-рум кураши каби спорт турларига ихтисослашган курашчилар тайёргарлигининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, антропометрик ва соматометрик тадқиқот усуллари ёрдамида жисмоний ривожланиши, тана вазн компонентлари таркибини қиёсий баҳолаш, соматотипларнинг тоифасига кўра кураш турига хос бўлган доминант соматотип турларини аниқлаш имкониятлари оширилган;
эркин курашчиларнинг мусобақа фаолияти самарадорлигини оширишда техник-тактик тайёргарлик даражасини тизимли ёндашувлар асосида ҳужумкорлик, комбинациялашган ҳаракатлар ва ҳимоя услубларини онгли равишда танлаш, беллашувларнинг тактик структурасини рақиб ҳаракатларига мослаштириш ва қарши ҳаракатлар самарадорлигини ошириш орқали мураккаб техник ҳаракатларни бажариш имконияти кенгайтирилган.
эркин курашчиларни турли беллашув усулларига ўргатиш учун йиллик машғулот цикл дастурида асосий техник-тактик ҳаракатлар арсеналидаги самарали вариантларини қўллаш, “Тож” усулларни бажариш натижадорлигини ошириш ҳамда курашчиларнинг функсионал ҳолатини акс эттирувчи информатив кўрсаткичларани қиёсий таҳлил қилиш ҳисобига тик турган ҳолатда тактик ҳаракатларни қўллаш самарадорлиги оширилган;
эркин курашчиларнинг жисмоний тайёргарлигини комплекс такомиллаштириш мақсадида ёш ва малакасига биноан белгиналанадиган юкламаларни вазн тоифаларини инобатга олиб йўналтириш орқали эркин курашчиларни мусобақа фаолиятида тож усулларини амалга оширгандан сўнг партер ҳолатида ҳужум ҳаракатларини давом эттириш самарадорлиги оширилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. эркин курашчиларни техник-тактик тайёргарлигини беллашувни ҳар хил услубларда олиб боришни такомиллаштириш бўйича ўтказилган тажрибалар асосида амалиётга киритилди:
эркин кураш, миллий кураш, дзюдо, самбо, юнон-рум кураши каби спорт турларига ихтисослашган курашчилар тайёргарлигининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, антропометрик ва соматометрик тадқиқот усуллари ёрдамида жисмоний ривожланиши, тана вазн компонентлари таркибини қиёсий баҳолаш, соматотипларнинг тоифасига кўра кураш турига хос бўлган доминант соматотип турларини аниқлаш бўйича таклиф ва тавсиялар Андижон олимпия ва паралимпия спорт турларига тайёрлаш маркази эркин курашчиларнинг машғулотига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси спорт вазирлигининг 2024-йил 14-октябрдаги № 03-16/10158-сон гувоҳномаси). Натижада, эркин курашчиларнинг функсионал тайёргарлик кўрсаткичлари 14,1 % га яхшиланган;
эркин курашчиларнинг мусобақа фаолияти самарадорлигини оширишда техник-тактик тайёргарлик даражасини тизимли ёндашувлар асосида ҳужумкорлик, комбинациялашган ҳаракатлар ва ҳимоя услубларини онгли равишда танлаш, беллашувларнинг тактик структурасини рақиб ҳаракатларига мослаштириш ва қарши ҳаракатлар самарадорлигини ошириш бўйича таклиф ва тавсиялар Наманган олимпия ва паралимпия спорт турларига тайёрлаш маркази эркин курашчиларнинг машғулотига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси спорт вазирлигининг 2024-йил 
14-октябрдаги № 03-16/10158-сон гувоҳномаси). Натижада, эркин курашчиларнинг техник тайёргарлик кўрсаткичлари 13,7 % га ошган;
эркин курашчиларни турли беллашув усулларига ўргатиш учун йиллик машғулот цикл дастурида асосий техник-тактик ҳаракатлар арсеналидаги самарали вариантларини қўллаш, “Тож” усулларни бажариш натижадорлигини ошириш ҳамда курашчиларнинг функсионал ҳолатини акс эттирувчи информатив кўрсаткичларани қиёсий таҳлил қилиш бўйича таклиф ва тавсиялар Урганч олимпия ва паралимпия спорт турларига тайёрлаш маркази эркин курашчиларнинг машғулотига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси спорт вазирлигининг 2024-йил 14-октябрдаги № 03-16/10158-сон гувоҳномаси). Натижада, эркин курашчиларнинг тактик тайёргарлик кўрсаткичлари 14,3 % га ўсган;
эркин курашчиларнинг жисмоний тайёргарлигини комплекс такомиллаштириш мақсадида ёш ва малакасига биноан белгиналанадиган юкламаларни вазн тоифаларини инобатга олиб йўналтириш орқали эркин курашчиларни мусобақа фаолиятида тож усулларини амалга оширгандан сўнг партер ҳолатида ҳужум ҳаракатларини давом эттириш бўйича таклиф ва тавсиялар Андижон олимпия ва паралимпия спорт турларига тайёрлаш маркази эркин курашчиларнинг машғулотига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси спорт вазирлигининг 2024-йил 14-октябрдаги № 03-16/10158-сон гувоҳномаси). Натижада, эркин курашчиларнинг жисмоний тайёргарлик кўрсаткичлари 14,2 % га яхшиланган.