Ашуров Хисрав Хуршид ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ейилишга бардошли металл қотишмаларда қуйма сифатини ошириш ва термик ишлов бериш режимини такомиллаштириш”, 05.02.01 – “Машинасозликда материалшунослик. Қуймачилик. Металларга термик ва босим остида ишлов бериш. Қора, рангли ва ноёб металлар металлургияси. Камёб, нодир ва радиоактив элементлар технологияси (Қуймачилик ва металларга ишлов бериш йўналиши бўйича)” ихтисослиги.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B.2025.2.PhD/Т5654
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети хузуридаги DSc.03/30.12.2019.Т.03.04. рақамли Илмий Кенгаш.
Илмий раҳбар: Яхшиев Шерали Намозович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Расмий оппонентлар: Дуняшин Николай Сергеевич, техника фанлари доктори, профессор; Бектемиров Абдужалол Дўсмухаммад ўғли, техника фанлари бўйича фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади юқори марганесли ейилишга бардошли пўлатлардан тайёрланадиган деталларни қуйиш жараёнида экзотермик ўрнатмалар қўллаш орқали қуйма маҳсулотларнинг сифатини ошириш ва термик ишлов бериш режимини такомиллаштириш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
110Г13Л маркали пўлатдан қуйма маҳсулотлар олишда қуйма сифатини ошириш технологияси қуйиш тизимида экзотермик ўрнатмалар қўллаш орқали қолип ичида кечувчи экзотермик реакциялар асосида ишлаб чиқилган;
110Г13Л маркали пўлатлардан тайёрланган қуймаларга термик ишлов бериш технологияси печ ичидаги ҳарорат ва қуйма орасидаги иссиқлик алмашинув параметрлари асосида ишлаб чиқилган;
110Г13Л маркали пўлатларда ҳарорат шароитларига боғлиқ равишда фаза ўзгаришлари кинетикасини термодинамик таҳлил қилиш усули, аустенит фазасининг ҳосил бўлиш оралиқлари ва уларнинг углерод миқдорига боғлиқлик даражаси асосида ишлаб чиқилган;
110Г13Л маркали пўлатдан тайёрланган эксковатор чўмич тишининг ейилиш механизмини аниқлаш усули абразив муҳитда ишлаш шароитлари ва ейилиш жараёнининг физик-механик боғлиқликлари асосида ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ейилишга бардошли металл қотишмаларда қуйма сифатини ошириш ва термик ишлов бериш режимини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қуйиш тизимида экзотермик ўрнатма ўрнатиш орқали, қуймаларда металл сарфини камайтириш ва қуйма сифатини ошириш технологияси “Навоий машинасозлик заводи” ИЧБда амалиётга жорий этилган (Навоий кон металлургия комбинати акциядорлик жамиятининг 2025-йил 21-апрелдаги 23/01-01-07/300-сон маълумотномаси). Натижада, қуйиш тизимидаги металл сарфи 9-10% га камайган ва қуйма ҳолида олинган деталларнинг сифати 7-10% га ошган.
юқори марганесли пўлатлардан тайёрланган қуймаларни печга юклаш технологияси “Навоий машинасозлик заводи” ИЧБда амалиётга жорий этилган (Навоий кон металлургия комбинати акциядорлик жамиятининг 2025-йил 21-апрелдаги 23/01-01-07/300-сон маълумотномаси). Натижада, қиздириш учун сарфланадиган энергия миқдори 5-6% га камайган.
юқори марганесли пўлатлардан тайёрланган қуймаларга термик ишлов бериш режими “Навоий машинасозлик заводи” ИЧБда амалиётга жорий этилган (Навоий кон металлургия комбинати акциядорлик жамиятининг 2025-йил 21-апрелдаги 23/01-01-07/300-сон маълумотномаси). Натижада, печ ҳароратини қуймага ўтказиш эвазига энергия сарфи 10-15% га камайган, печнинг унумдорлиги 7-10% га ошган.
юқори марганесли пўлатларда ҳарорат шартларига боғлиқ равишда фаза ўзгаришлари кинетикасини термодинамик таҳлил қилиш усули “Навоий машинасозлик заводи” ИЧБда амалиётга жорий этилган (Навоий кон металлургия комбинати акциядорлик жамиятининг 2025-йил 21-апрелдаги 23/01-01-07/300-сон маълумотномаси). Натижада, термик ишлов бериш жараёнида аустенит фазасининг ҳосил бўлиш ҳарорати 10% га камайган.