Shafkarov Faxriddin Xudayberdievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya ishi himoyasi to‘g‘risida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. 
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida ichki auditini takomillashtirish”. 08.00.08 – Buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.3.PhD/Iqt3303 
Ilmiy rahbar: Mamatkulov Murodjon Shukurovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: “Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti” Milliy tadqiqot universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent Kimyo xalqaro universiteti, DSc.03/08.05.2025.I.133.01.
Rasmiy opponentlar: Dusmuratov Radjapbay Davlatbaevich , iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Ishonkulov Nizamjon Fayzullaevich, iqtisodiyot fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: “Andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti”
II. Tadqiqotning maqsadi sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalari faoliyatida ichki auditni tashkil etishning nazariy-uslubiy qoidalarini hamda amalga oshirishga oid tavsiyalarni ishlab chiqishdan iborat. 
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarining buxgalteriya axborotlari tizimida 2000-“Asosiy ishlab chiqarish” sintetik hisob schyotlarida “Sanatoriydan foydalanish (sanatoriyni ekspluatatsiyalash) bo‘yicha xarajatlar”, 2500-“Umumiy ishlab chiqarish xarajatlari” schyoti negizida 2510-“Umumiy xo‘jalik xarajatlari” va 2520-“Xizmat ko‘rsatuvchi ishlab chiqarishlar va xo‘jaliklar” subschyotini ochish asosida sanatoriya-davolash xizmatlarini ko‘rsatish bo‘yicha xarajatlarni shakllantirish aniqligini oshirish asoslangan; 
sanatoriy-sog‘lomlashtirish yo‘llanmasi narxini shakllantiruvchi xarajatlarni tekshirishning tavsiya etilayotgan namunaviy ichki audit hisobotida xarajatlar tarkibini (mehnat xarajatlari, moddiy xarajatlar, ma’muriy xarajatlar va boshqalar) normativ asosida tasniflash hamda ularning umumiy summasiga nisbatan ±3–5% miqdoridagi xatoliklarni aniqlash va bartaraf etish mezonlari ishlab chiqilgan;
sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalari buxgalteriya hisobini yuritishda 1000-“Materiallar” schyotida 1091-“Yo‘llanma blanklari” subschyoti va 2010-“Asosiy ishlab chiqarish” schyotida 2011-“Sanatoriy xizmatlaridan foydalanish” subschyoti, 7310-“Xaridorlar va buyurtmachilardan olingan bo‘naklar” schyotida 7311-“Kelish muddati etib kelmagan sotilgan sanatoriy-sog‘lomlashtirish yo‘lanmalari” subschyotlarini ochish orqali sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida buxgalteriya hisobini to‘liq, aniq va shaffof yuritilishini ta’minlash asoslangan;
sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida ichki auditorlar tomonidan foyda va zarar ko‘rsatkichlarini tekshirish uslubi moliyaviy hisobotlarning ishonchliligini baholashda ko‘rsatkichlarning standartdan chetlanishiga nisbatan ±2–4% oralig‘idagi belgilangan miqdoriy me’yorlar asosida tahliliy amaliyotni amalga oshirish tartibi takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida ichki auditni takomillashtirish yo‘nalishlari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarining buxgalteriya axborotlari tizimida 2000-“Asosiy ishlab chiqarish” sintetik hisob schyotlarida “Sanatoriydan foydalanish (sanatoriyni ekspluatatsiyalash) bo‘yicha xarajatlar”, 2500-“Umumiy ishlab chiqarish xarajatlari” schyoti negizida 2510-“Umumiy xo‘jalik xarajatlari” va 2520-“Xizmat ko‘rsatuvchi ishlab chiqarishlar va xo‘jaliklar” subschyotini ochish asosida sanatoriya-davolash xizmatlarini ko‘rsatish bo‘yicha xarajatlarni shakllantirish aniqligini oshirish taklifi O‘zbekiston auditorlar palatasi, O‘zbekiston madaniyat, sport va turizm xodimlari kasaba uyushmasi Respublika Kengashi tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekiston auditorlar palatasining 2024-yil 8-oktyabrdagi 97-sonli, O‘zbekiston madaniyat, sport va turizm xodimlari kasaba uyushmasi Respublika Kengashining 2024-yil 8-oktyabrdagi M.X. 03/178-sonli ma’lumotnomalari). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida ichki audit xizmatlari uzlyuksizligini ta’minlash orqali resurslarni samarali boshqarish, sarf-xarajatlarni nazorat qilish va moliyaviy barqarorlikni ta’minlash imkoni yaratilgan; 
sanatoriy-sog‘lomlashtirish yo‘llanmasi narxini shakllantiruvchi xarajatlarni tekshirishning tavsiya etilayotgan namunaviy ichki audit hisobotida xarajatlar tarkibini (mehnat xarajatlari, moddiy xarajatlar, ma’muriy xarajatlar va boshqalar) normativ asosida tasniflash hamda ularning umumiy summasiga nisbatan ±3–5% miqdoridagi xatoliklarni aniqlash va bartaraf etish mezonlaridan foydalanish taklifi O‘zbekiston auditorlar palatasi, O‘zbekiston madaniyat, sport va turizm xodimlari kasaba uyushmasi Respublika Kengashi tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekiston auditorlar palatasining 2024-yil 8-oktyabrdagi 97-sonli, O‘zbekiston madaniyat, sport va turizm xodimlari kasaba uyushmasi Respublika Kengashining 2024-yil 8-oktyabrdagi M.X. 03/178-sonli ma’lumotnomalari). Ushbu taklifni amaliyotga kiritilishi natijasida sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida yo‘llanma narxini shakllantiruvchi xarajatlar bo‘yicha tayyorlanadigan ichki audit hisobotlari aniq va standartlashtirilgan shaklda amalga oshirilib, ushbu hisobotlar moliyaviy boshqaruv jarayonini samarali tashkil etishga, shuningdek, yo‘llanma narxining maqbul darajada saqlanishiga xizmat qilgan;
sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalari buxgalteriya hisobini yuritishda 1000-“Materiallar” schyotida 1091-“Yo‘llanma blanklari” subschyoti va 2010-“Asosiy ishlab chiqarish” schyotida 2011-“Sanatoriy xizmatlaridan foydalanish” subschyoti, 7310-“Xaridorlar va buyurtmachilardan olingan bo‘naklar” schyotida 7311-“Kelish muddati etib kelmagan sotilgan sanatoriy-sog‘lomlashtirish yo‘lanmalari” subschyotlarini ochish orqali sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida buxgalteriya hisobini to‘liq, aniq va shaffof yuritilishini ta’minlash taklifi O‘zbekiston auditorlar palatasi, O‘zbekiston madaniyat, sport va turizm xodimlari kasaba uyushmasi Respublika Kengashi tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekiston auditorlar palatasining 2024-yil 8-oktyabrdagi 97-sonli, O‘zbekiston madaniyat, sport va turizm xodimlari kasaba uyushmasi Respublika Kengashining 2024-yil 8-oktyabrdagi M.X. 03/178-sonli ma’lumotnomalari). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida buxgalteriya hisobini to‘liq, aniq va shaffof yuritilishini ta’minlashga xizmat qilgan;
sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarida ichki auditorlar tomonidan foyda va zarar ko‘rsatkichlarini tekshirish uslubi moliyaviy hisobotlarning ishonchliligini baholashda ko‘rsatkichlarning standartdan chetlanishiga nisbatan ±2–4% oralig‘idagi belgilangan miqdoriy me’yorlar asosida tahliliy amaliyotni amalga oshirish tartibini takomillashtirish taklifi O‘zbekiston auditorlar palatasi, O‘zbekiston madaniyat, sport va turizm xodimlari kasaba uyushmasi Respublika Kengashi tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekiston auditorlar palatasining 2024-yil 8-oktyabrdagi 97-sonli, O‘zbekiston madaniyat, sport va turizm xodimlari kasaba uyushmasi Respublika Kengashining 2024-yil 8-oktyabrdagi M.X. 03/178-sonli ma’lumotnomalari). Ushbu taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida sanatoriy-sog‘lomlashtirish muassasalarining foyda va zarar ko‘rsatkichlarini aniq tahlil qilish uchun ichki audit usuli amaliyotga kiritilgan.