Ходжиматов Умиджон Жасурбековичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
    Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Эпилептик статусда церебрал гипоксия. Даволаш тамойиллари», 14.00.13-Неврология (тиббиёт фанлари).
 Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Тib3167.
Илмий раҳбар: Азизова Раъно Бахадировна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/05.05.2023.Tib.30.04.
Расмий оппонентлар: Муратов Фахмитдин Хайритдинович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Джурабекова Азиза Тахировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади:  эпилепсия билан оғриган беморларда эпилептик статус ҳолатида клиник-биокимёвий, иммунологик кўрсаткичларнинг хусусиятларини ўрганиш, ташхислаш ва даволаш тактикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
эпилептик статусли беморларда патологиянинг ривожланишига олиб келувчи асосий омиллар сифатида цереброваскуляр шикастланишлар посттравматик бош мия жарохатлари, шунингдек, инфекцион яллигланиш жараёнлари кайд этилган бўлиб, ушбу ҳолатларда эпилепсиянинг давомийлиги 20-30 йилгача етиши патологик жараённинг сурункали ва рецидив характерда кечиши, эпилептик статус билан якунланиш эхтимолини ошириши аникланган;
эпилептик статусда HIF-1α (598,04±173,86) ва фибриноген (5,63±0,44) миқдорининг ошиши гемостазнинг фaоллашувига олиб келиши хамда эпилептик статусга эга беморларда мия гипоксиясини кучайтириши ва организмда гипоксик ҳолатнинг шаклланишида муҳим роль ўйнаши исботланган;
эпилептик статусда МоСА шкаласи ва ҳаёт сифатини бахолашнинг 5 балли шкалалари натижалари беморларни даволашда индивидуал ёндашувни ишлаб чиқиш ҳамда ўтказилаётган терапия самарадорлигини баҳолаш учун муҳим воситалар эканлиги аниқланган;
эпилепсияда қўлланилган даволаш  режаси  эпилептик хуружларни назорат қилиши, когнитив бузилишларни яхшилаши ва ҳаёт сифатини ошириши туфайли беморларни даволаш усули патогенетик даолаш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Церебрал гипоксиясининг мавжудлигига қараб эпилептик статус  ва эпилепсиянинг клиник ва иммунологик хусусиятлари буйича олинган натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: эпилептик статусли беморларда патологиянинг ривожланишига олиб келувчи асосий омиллар мия шиши ва постравматик бош мия жароҳатлари, шу жумладан болаликдаги жароҳатлар эканлиги исботланган, бунда эпилепсиянинг давомийлиги 20-30 йилни ташкил этган. Ушбу натижалар Андижон Давлат тиббиёт институтининг 2024-йил 24-октябрдаги 6i-71/n-сонли Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши қарори билан тасдиқланган «Церебрал гипоксияси мавжудлигига қараб эпилептик статус ва эпилепсиянинг клиник-иммунологик хусусиятлари» бўйича услубий тавсияларга киритилган. Тақдим этилган таклифлар Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиали неврология ва нейрореанимaция бўлимларига 20.01.2025йилдаги 16/19-сонли  хамда Фарғона вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази неврология бўлимида 11.12.2024 йилдаги 35-сонли буйруқ асосида жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техника кенгашининг 2023-йил 25-январдаги 8n-z/52-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Эпилептик статусни эрта аниқлаш ва ремиссияси организм гипоксияси ва патологик хуружларни камайишига олиб келади, бу эса невропатологлар патологиясини даволашда асосий рол ўйнайди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагича аниқланади: йиллик тежаш миқдори: IA = M×(AX–AY)=55000 сўм× (12-4) =440000 сўм. Бу ерда М - шифокорга бир марта ташриф буюришнинг ўртача нархи; АХ ва АY- битта касалликни даволаш учун асосий ва тавсия этилган вариантларда шифокорга мурожаатлар сони. Хулоса: таклиф этилган усул 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 440000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган;
иккинчи илмий янгилик: эпилептик статусли беморларда HIF-1α (598,04±173,86) ва фибриноген (5,63±0,44) миқдорининг ошиши гемостазнинг фаоллашишига олиб келиши ҳамда бош мия гипоксиясининг кучайиши ва организмда гипоксик ҳолатнинг шаклланишида муҳим аҳамият касб этиши исботланди. Ушбу натижалар Андижон Давлат тиббиёт институтининг 2024-йил 24-октябрдаги 6i-71/n-сонли Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши қарори билан тасдиқланган «Церебрал гипоксияси мавжудлигига қараб эпилептик статус ва эпилепсиянинг клиник-иммунологик хусусиятлари» бўйича услубий тавсияларга киритилган. Тақдим этилган таклифлар Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиали неврология ва нейрореанимaция бўлимларига 20.01.2025йилдаги 16/19-сонли  хамда Фарғона вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази неврология бўлимида 11.12.2024йилдаги 35-сонли буйруқ асосида жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2023 йил 25 январдаги 8n-z/52-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Эпилептик статус билан оғриган беморларда HIF-1α ва фибриноген каби биомаркерларнинг рутин таҳлиллар рўйхатига киритилиши орқали гипоксик ҳолатларни эрта аниқлаш имкони яратилди, гиперкоагуляция ва церебрал гипоксиянинг ўзаро боғлиқ механизмларини инобатга олган ҳолда индивидуал даволаш стратегияларини шакллантириш имкони кенгайди, фибриноген ва HIF-1α экспрессиясига қараб даволаш самарадорлигини баҳолаш ва даволаш муолажаларини динамик назорат қилиш амалиётига асос яратилди, даволашни стандартлаштириш, эпидемик хавфсизликни таъминлаш ва ҳаёт сифати кўрсаткичларини яхшилашга қаратилган соғлиқни сақлаш сиёсатига амалий ҳисса қўшилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилар билан белгиланади: йиллик тежаш миқдори: ЭА=ПЗР-РВ× (ВХ-BY) =400000 сўм× (1200000-400000)=800000 сўм. Бу ерда ПЗР-РВ реал вақт режимида полимераза занжир реакциясининг бир марталик генетик тестини ифодалайди; ВХ ва ВY - базавий ва тавсия этилган вариантларда битта касалликни ташхислаш учун таҳлиллар нархи. Хулоса: таклиф этилган усул 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 800000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди;
учинчи илмий янгилик: эпилептик статусда МоСа шкаласи ва ҳаёт сифатини бахолашнинг 5 балли шкалалари натижалари беморларни даволашда индивидуал ёндашувни ишлаб чиқиш ҳамда ўтказилаётган терапия самарадорлигини баҳолаш учун муҳим воситалар эканлиги аниқланган. Ушбу натижалар Андижон Давлат тиббиёт институтининг 2024-йил 24-октябрдаги 6i-71/n-сонли Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши қарори билан тасдиқланган «Церебрал гипоксияси мавжудлигига қараб эпилептик статус ва эпилепсиянинг клиник-иммунологик хусусиятлари» бўйича услубий тавсияларга киритилган. Тақдим этилган таклифлар Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиали неврология ва нейрореанимaция бўлимларига 20.01.2025йилдаги 16/19-сонли  хамда Фарғона вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази неврология бўлимида 11.12.2024йилдаги 35-сонли буйруқ асосида жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техника кенгашининг 2023-йил 25-январдаги 8n-z/52-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 5 баллик шкала беморларни олиб боришга индивидуал ёндашувни яратиш ва олиб борилаётган даволаш самарадорлигини баҳолаш учун муҳим воситадир. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагига тенг: Iu=ID+IB=D×(tx–ty)+B(tx–ty) = 1982227 сўм×(30-14)+ 80500 сўм ×(30-14)=33003632 сўм. Бу ерда D - 2019-йилда 1 иш кунида ишловчига 1 тўғри келадиган ялпи ички маҳсулотнинг ўртача қиймати; тх ва тй - базавий ва тавсиявий вариантларда битта ҳодиса учун вақтинчалик меҳнатга лаёқатсизликнинг ўртача давомийлиги; B - вақтинча меҳнатга лаёқатсизликнинг бир кунидаги ўртача пул миқдори. Хулоса: меҳнатга лаёқатсизлик сабабли бир йил давомида касаллик туфайли ҳар бир бемор учун ўртача моддий харажатларни тежаш қиймати 33003632 сўмни ташкил этиши аниқланди;
тўртинчи илмий янгилик: эпилепсияда қўлланилган даволаш  режаси  эпилептик хуружларни назорат қилиши, когнитив бузилишларни яхшилаши ва ҳаёт сифатини ошириши туфайли беморларни даволаш усули патогенетик даолаш асосида такомиллаштирилган. Ушбу натижалар Андижон Давлат тиббиёт институтининг 2024-йил 24-октябрдаги 6i-71/n-сонли Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши қарори билан тасдиқланган «Церебрал гипоксияси мавжудлигига қараб эпилептик статус ва эпилепсиянинг клиник-иммунологик хусусиятлари» бўйича услубий тавсияларга киритилган. Тақдим этилган таклифлар Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиали неврология ва нейрореанимaция бўлимларига 20.01.2025йилдаги 16/19-сонли  хамда Фарғона вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази неврология бўлимида 11.12.2024йилдаги 35-сонли буйруқ асосида жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техника кенгашининг 2023-йил 25-январдаги 8n-z/52-сон хулосаси).  Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: эпилептик статусда даволашни такомиллаштириш ва когнитив бузилишларни аниқлаш орқали беморларнинг ҳаёт сифати яхшиланади ва ногиронлиги камаяди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: йиллик тежаш миқдори: 1 йил =Iu– SHum = 33003632 -7800000 = 25203632 сўм. Бу ерда 1 йил - касалликнинг ўртача йиллик қиймати; Iu - SHum-асосий ва тавсия этилган вариантларда 1 йил давомида битта касалликни ташхислаш ва даволаш харажатлари. Хулоса: 1 нафар беморни текшириш ва даволашда 1-йилда 25203632 сўм иқтисод қилинди.

Yangiliklarga obuna bo‘lish