Эргашева Азиза Фармоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳунармандчилик маҳсулотлари бозорида хизмат кўрсатишни ривожлантириш йўллари (Бухоро вилояти мисолида)”, 08.00.05 – Хизмат кўрсатиш тармоқлари иқтисодиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Iqt2745
Илмий раҳбар: Орипов Махмуд Ашурович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/27.09.2024.I.72.05.
Расмий оппонентлар: Қодиров Азизжон Анварович иқтисодиёт фанлари доктори, доцент, Амонбоев Муҳаммадсиддиқ иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳунармандчилик маҳсулотлари бозорида хизмат кўрсатишни ривожлантириш йўлларига оид таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳунармандчиликни ривожлантиришда ҳудудий ривожланиш драйверлари (маҳаллий ҳунармадлик анʼаналари, юқори сифатли хом-ашё маҳсулоти, устоз-шогирд анʼаналари, тарихий имидж), маҳсулотларини ишлаб чиқариш ва жорий қилишда рақамли технологиялар ва инновацияларнинг жорий қилинганлиги, миллий контент улуши омилларига устуворлик бериш мақсадга мувофиқлиги асосланган;
ҳунармандчилик маҳсулотлари ишлаб чиқариш самарадорлигини баҳолаш услубиёти таркибий қисм улуши (S_i), ўртача даромад ҳажми (X), кутилаётган бозор йўналиши (E), меҳнат унумдорлиги (MP) ва ивестицион самарадорлик (ROI) кўрсаткичларининг интеграл омилларига асосланувчи ёндошув асосида такомиллаштирилган;
ҳунармандчилик маҳсулотлари бозорида хизмат кўрсатишни самарали ташкил этишда ишлаб чиқарувчилар ва уларга хизмат кўрсатувчилар ўртасидаги ҳамкорлик ва алоқа занжирида сифат ва ўзаро ишонч тамойилларига асосланувчи “мақсад – вазифалар – воситалар – натижа” алгоритмидан иборат тизим таклиф этилган;
ҳунармандчилик маҳсулотлари бозорида хизмат кўрсатишни ривожлантириш орқали Бухоро вилоятида ҳунармандчилик маҳсулотлари экспорт ҳажмини оширишнинг 2030 йилгача прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ҳунармандчилик маҳсулотлари бозорида хизмат кўрсатишни ривожлантириш йўллари бўйича ишлаб чиқилган илмий натижалар асосида:
ҳунармандчиликни ривожлантиришда ҳудудий ривожланиш драйверлари (маҳаллий ҳунармадлик анʼаналари, юқори сифатли хом-ашё маҳсулоти, устоз-шогирд анʼаналари, тарихий имидж), маҳсулотларини ишлаб чиқариш ва жорий қилишда рақамли технологиялар ва инновацияларнинг жорий қилинганлиги, миллий контент улуши омилларига устуворлик бериш мақсадга мувофиқлиги асосланган таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 28-январдаги ПФ-60-сонли «2022-2026 йилларга мўлжалланган янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида»ги Фармони ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси «Ҳунарманд» уюшмасининг 2025-йил 11-мартдаги 01-17/308 сонли маълумотномаси). Натижада, Бухоро вилоятининг ҳунармандчилик бозорида хизмат кўрсатиш соҳасига таъсир этувчи омиллар дастакларининг рағбатлантирувчи функсияси асосида замонавий шароитда ҳудуднинг ўз ресурсларидан оқилона фойдаланиш ва ички салоҳиятни оширишга имкон яратган;
ҳунармандчилик маҳсулотлари ишлаб чиқариш самарадорлигини баҳолаш услубиёти таркибий қисм улуши (S_i), ўртача даромад ҳажми (X), кутилаётган бозор йўналиши (E), меҳнат унумдорлиги (MP) ва ивестицион самарадорлик (ROI) кўрсаткичларининг интеграл омилларига асосланувчи ёндошув асосида такомиллаштирилган таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 28-январдаги ПФ-60-сонли «2022-2026 йилларга мўлжалланган янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида»ги Фармони ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси «Ҳунарманд» уюшмасининг 2025-йил 11-мартдаги 01-17/308 сонли маълумотномаси). Ушбу илмий янгиликни амалиётга жорий этилиш меҳнат унумдорлигини 5-7 фоизга ошириш эвазига ҳунармандчилик соҳасида киритилган сармоянинг қайтиш даражаси юқори бўлиш имкониятини яратган.
ҳунармандчилик маҳсулотлари бозорида хизмат кўрсатишни самарали ташкил этишда ишлаб чиқарувчилар ва уларга хизмат кўрсатувчилар ўртасидаги ҳамкорлик ва алоқа занжирида сифат ва ўзаро ишонч тамойилларига асосланувчи “мақсад – вазифалар – воситалар – натижа” алгоритмидан иборат тизим таклиф этилган таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 28-январдаги ПФ-60-сонли «2022-2026 йилларга мўлжалланган янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида»ги Фармони ишлаб чиқишда фойдаланилган Ўзбекистон Республикаси «Ҳунарманд» уюшмасининг 2025-йил 11-мартдаги 01-17/308 сонли маълумотномаси). Натижада, хизмат кўрсатиш соҳасини барқарор ривожлантириш ва иқтисодий ўсишни таъминлашга қаратилган чора-тадбирларини амалга оширишнинг қўшимча имкониятларни яратилган.
ҳунармандчилик маҳсулотлари бозорида хизмат кўрсатишни ривожлантириш орқали Бухоро вилоятида ҳунармандчилик маҳсулотлари экспорт ҳажмини оширишнинг 2030 йилгача прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 28-январдаги ПФ-60-сонли «2022-2026 йилларга мўлжалланган янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида»ги Фармони ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси «Ҳунарманд» уюшмасининг 2025-йил 11-мартдаги 01-17/308 сонли маълумотномаси). Ушбу прогноз кўрсаткичларидан фойдаланиш 2030-йилга бориб, ҳунармандчилик маҳсулотлари экспортини 60 фоизга ошириш имконини беради.