Жумаева Нозимахон Баҳодирхон қизининг
диссертация ҳимоясисиз ихтиро патенти асосида фалсафа доктори (PhD)
илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ғоъза агробиоценозида тунламларга (Ноcтуидае) қарши тухумхоър паразитларни механизациялашган усулда қоъллашнинг самарадорлиги”, 06.01.09 - Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.PhD/Qx1417.
Илмий раҳбар: Кимсанбаев Ҳужамурод Ҳамроқулович, биология фанлари доктори, профессор.
Илмий-тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Ўсимликлар карантини ва ҳимояси илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.05/30.12.2019.Qx.42.01.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти Трихограммани тарқатиш учун қурилма (ИАП 7819).
II. Тадқиқотнинг мақсади Ғоъза агробиоценозида учрайдиган “Ноcтуидае” оиласи вакиллари асосий турлари сонини бошқаришда механизациялашган усулда трихограммани тарқатиш қурилмасини яратиш.   
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор трихограмма ғумбакларини механик зарар етказмайдиган трактор ёрдамида тарқатиш қурилмаси яратилган; 
трихограммани механизациялашган усулда тарқатиш қурилмаси трихограмма ғумбакларини юқори аниқликда, кунига 20 гектаргача майдонга тарқатиши ва трихограммаларга зарар етказмаганлиги аниқланган;
ғоъза агробиоценозида трихограмма механизациялашган усулда ғоъза тунлами тухумларига қарши гектарига 3 грам тарқатилганда Трихограмма чилониснинг биологик самарадорлиги 7-куни 87,2% ни ташкил этиши аниқланган;  
трихограммани механизациялашган усулда тарқатиш қурилмаси учун сарфланган 1 соъм 14.8 марта ва рентабиллик 148% ни ташкил этиши исботланган;
Трихограмма чилонисни ғоъза тунлами тухумларига қарши механизациялашган усулда тарқатилганида 1 соъм 16.2 марта ва рентабиллик 162% эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ғоъза агробиоценозида тунламларга (Ноcтуидае) қарши тухумхоър паразитларни механизациялашган усулда қоъллашнинг самарадорлиги боъйича олиб борилган тадқиқотлар натижалари асосида:
Сирдарё ва Тошкент вилоятларининг ғоъза агробиоценозида учрайдиган “Ноcтуидае” оиласи вакилларини сонини бошқариш учун “Трихограммани тарқатиш учун қурилма”си (№ ИАП 7819 рақамли патент) 247,3 гектар  майдонга жорий қилинган (Қишлоқ хоъжалиги вазирлигининг 2025 йил 26 апрелдаги 06/26-4-05/2543-сон маълумотномаси). Натижада, ғоъза агробиоценозида учрайдиган тунламлар сонини бошқаришда битта қурилма 5 марта ишчи кучини тежаб қолганлиги, схема боъйича юқори аниқликда тарқатганлиги, бир соъмни қопланиши 14,8 соъм ҳамда 148 % рентабелликка эришилган. 
Сирдарё вилояти Сардоба тумани Сардоба универсал кластерининг 187   гектар ғоъза майдонида учрайдиган тунламлар (Ноcтуидае) оиласи вакилларидан ғоъза тунлами (Ҳелиcоверпа армигера) тухумларига қарши Тричограмма чилонис турини механизациялашган усулда тарқатиш қурилмасида гектарига 1:10 нисбатда ва алоҳида вариантда гектарига 3 граммдан тарқатилган (Қишлоқ хоъжалиги вазирлигининг 2025 йил 26 апрелдаги 06/26-4-05/2543-сон маълумотномаси). Натижада энг юқори коърсатгич гектарига 3 граммдан тарқатилган вариантда кузатилиб, 7 кунда оъртача 87,2% биологик самарадорликга эришилган.       
Тошкент вилояти Боъка тумани “Темур” фермер хоъжалигининг 60,3 гектар ғоъза майдонларида учрайдиган “Ноcтуидае” оиласи вакилларининг ғоъза тунлами (Ҳелиcоверпа армигера) зараркунанда тухумларига қарши механизациялашган усул 3 граммдан трихограмма тарқатилганда 83,4% биологик самарадорликга эришилган (Қишлоқ хоъжалиги вазирлигининг 2025 йил 26 апрелдаги 06/26-4-05/2543-сон маълумотномаси). Натижада ғоъзадан назоратга нисбатан 6,7 сентнер қоъшимча ҳосил сақлаб қолинган ва бир соъмни қопланиши 16,2 соъм ҳамда 162% рентабелликка эришилган.