Байраева Дилдора Ашурбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Паст навли Тюбегатан кони сильвинитларини флотaцион-галургик усулида бойитишни тежамкор технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.13 – Ноорганик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Т1053.
Илмий раҳбар: Эркаев Актам Улашович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент кимё-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти, DSc.02/05.05.2023.К/Т.35.02. 
Расмий оппонентлар: Кучаров Бахром Хайриевич, техника фанлари доктори; Реймов Ахмед Мамбеткаримович, техника фанлари доктори, профессор, академик 
Етакчи ташкилот: Наманган давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Тюбегатан паст навли сильвинит маъданларини маҳаллий флотaцион реагентлар иштирокида флотaция-галургик усул билан бойитишни физик-кимёвий ва технологик асосларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Тюбегатан конининг паст навли сильвинитларини флотацион бойитиш самарадорлигига турли маркадаги шлам депрессорларининг таъсири аниқланган;
флотореагентларни системаларини қўллашнинг оптимал шароитлари ва уларнинг жараённинг технологик кўрсаткичларига таъсири аниқланган;
оқ кристалланган KCl ни юқори даражада ажратиб олишни таъминлайдиган галургия усулида флотацион калий хлориднинг чангли фракциясини қайта ишлашнинг назарий асослари ишлаб чиқилган;
жараённинг турли босқичларида ишлатиладиган реагентларнинг таркиби ва концентрациясига қараб технологик параметрларнинг ўзгариш қонуниятлари аниқланган;
биринчи марта KCl-NaCl-H2O тизимининг ҳолат диаграммасидан фойдаланган ҳолда чанг фракциясидан юқори тозаликдаги кристалл калий хлорид олиш учун асосланган технологик кўрсаткичлар ишлаб чиқилган;
чанг фракцияларини қайта ишлашни ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган технологик схема, шу жумладан жараённинг моддий баланси ва технологик схемаси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Тюбегатан конининг паст навли сильвинит, флотореагентлар ва энергия ресурсларини тежайдиган флотaцион-галургия технологиясини ишлаб чиқиш бўйичa oлингaн илмий нaтижaлaр aсoсида: 
калий рудасини флотация бойитиш усулига Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан ихтирога патент олинган (IAP № 06164. 11.02.2020). Натижада, флотацион калий хлоридни олишда NaКМЦ ни махаллий депрессор сифатида ишлатиш имконини берган;
кристалли калий хлоридни олиш технологияси “Электрокимёзавод” ҚК АЖнинг “aмалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалари рўйхати”га киритилган (“Электрокимёзавод” ҚК АЖнинг 2024 йил 29 майдаги 57-сонли маълумотномаси). Натижада, хлорсиз калий тузларини ишлаб чиқариш учун хом ашё олиш имконини беради.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish