Хамраева Раъно Рахматилоевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳарбийларда кечадиган сурункали қайталанувчи пародонтитларни даво-профилактикасини такомиллаштириш”, 14.00.43 – Профилактик тиббиёт, 14.00.21 - Стоматология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Tib478.
Илмий раҳбарлар: Мухамедова Муяссар Гафурджановна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шадиева Шодия Шухратовна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари Ҳарбий тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар номи), ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари ҳарбий тиббиёт академияси, DSc.04/04.07.2023.Tib.171.01.
Расмий оппонентлар:Халимбетов Ғулом Султанбоевич, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Шарипова  Гулнихол Идиевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент тиббиёт академияси.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:
ҳарбийлар хизматчиларда сурункали қайталанувчи парадонтит мавжуд комплекс даво-профилактикасини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳарбий хизматчиларда сурункали қайталанувчи парадонтитнинг ривожланишида умумий иммун тизимининг сустлашиши билан биргаликда кечадиган яллиғланиш ўчоқлар ҳолатида милкдаги қон айланишнинг бузилиши натижасида  яллиғланиш ўчоқларда хусусан парадонтда йиғилган микроорганизмларга қарши курашиш учун t-лимфоцитлар ишлаб чиқилиши ва нобуд бўлиши ҳисобидан йиринг миқдорининг босқичма -босқич ортиши ва зарарли микробиологик омилнинг миқдорий мавжудлиги тўқималарнинг шикастланиши билан асосланган;
ҳарбий хизматчиларда сурункали қайталанувчи парадонтитдаги  стомопатологик жараён кечиши ва караш юзага келишининг табиати  ошқозон-ичак трактидаги бир қанча муаммолар яъни гастроезофагиал рефлюкс ҳисобидан оғиз бўшлиғидаги pH-7,0 кўрсаткичга (кислотали муҳит) асосида пародонт тўқима атрофида карашлар юзага келиши аниқланган;
ҳарбий хизматчиларда сурункали қайталанувчи парадонтит ривожланиши маҳаллий омиллар ҳисобидан яъни  нотўғри тишлов турлари, алоҳида тишларнинг жойлашуви, окклюзион травма, тутилиш нуқталарининг мавжудлиги ва тишларнинг перигингивал деминерализацияси ҳисобидан ривожланиши исботланган;
илк бор стомасфера ва прополис настойкаси киритиш билан даволаш комбинaциясидан фойдаланган ҳолда ҳарбий хизматчиларнинг даволаш стандартига киритиш орқали маҳаллий ва систем иммун тизимини мустаҳкамлаш ва узоқ муддат ремиссия ҳисобига стоматологик комбинацияси такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Ўзбекистон  Республикаси Мудофаа вазирлиги Ҳарбий кадрларни тайёрлаш бошқармаси бошлиғи 2025 йил 6 мартдаги 11-сонли баённомасига асосан хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: ҳарбий хизматчиларда сурункали қайталанувчи парадонтитнинг ривожланишида умумий иммун тизимининг сустлашиши билан биргаликда кечадиган яллиғланиш ўчоқлар ҳолатида милкдаги қон айланишнинг бузилиши натижасида  яллиғланиш ўчоқларда хусусан парадонтда йиғилган микроорганизмларга қарши курашиш учун t-лимфоцитлар ишлаб чиқилиши ва нобуд бўлиши ҳисобидан йиринг миқдорининг босқичма-босқич ортиши ва зарарли микробиологик омилнинг миқдорий мавжудлиги тўқималарнинг шикастланиши билан асослангани “Ҳарбийларда кечадиган сурункали қайталанувчи пародонтитни текширишда ўтказилган клиник тадқиқот натижалари” мавзусидаги услубий тавсиянома Ўзбекистон Республикаси қуролли кучлар  ҳарбий тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 03.07.24 йилдаги 17-сон ҳамда ҳарбий тиббиёт академияси илмий кенгашнинг 03.07.24 йилдаги 8-сон баённомалари билан тасдиқланган ҳамда Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 27.10.2024 йилдаги 1205-сонли кўрсатма хатига асосан Фарғона ҳарбий госпитали бўйича 25.10.2024 йилдаги 162-сон, Қарши ҳарбий госпитали бўйича 25.10.2024 140-сонли буйруқ билан амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 07.11.2024 йилдаги 8-сонли маълумотномаси). Ижтимоий самарадорлиги: ҳарбий ҳизматчиларда  мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитни ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаси маълумотлардан хабардор бўлишига хизмат қилгани билан изоҳланади. Иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш ва даволаш ишларига сарфланадиган 250000 сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган;
иккинчи илмий янгилик: ҳарбий хизматчиларда сурункали қайталанувчи парадонтитдаги  стомопатологик жараён кечиши ва караш юзага келишининг табиати  ошқозон-ичак трактидаги бир қанча муаммолар яъни гастроезофагиал рефлюкс ҳисобидан оғиз бўшлиғидаги pH-7,0 кўрсаткичга (кислотали муҳит) асосида пародонт тўқима атрофида карашлар юзага келиши аниқланган. “Ҳарбийларда кечадиган  сурункали қайталанувчи пародонтитни текширишда ўтказилган клиник тадқиқот натижалари” мавзусидаги услубий тавсиянома Ўзбекистон Республикаси қуролли кучлар  ҳарбий тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 03.07.24 йилдаги 17-сон ҳамда ҳарбий тиббиёт академияси илмий кенгашнинг 03.07.24 йилдаги 8-сон баённомалари билан тасдиқланган ҳамда Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 27.10.2024 йилдаги 1205-сонли кўрсатма хатига асосан Фарғона ҳарбий госпитали бўйича 25.10.2024 йилдаги 162-сон, Қарши ҳарбий госпитали бўйича 25.10.2024 140-сонли буйруқ билан амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 07.11.2024 йилдаги 8-сонли маълумотномаси). Ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитни ижобий даволанишга имкон берди. Юқоридаги комплекс даволаш усуллари “стомасфера + прополис настойкаси” ушбу контингентдаги ҳарбийларда стоматологик ёрдамни ташкил қилиш ҳамда касалликларнинг асоратларини олдини олиш учун хизмат қилгани билан изоҳланади. Иқтисодий самарадорлиги: ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитда тавсия этилаётган комплекс даволаш усуллари “стомасфера + прополис настойкаси” янги замонавий инновацион усулида ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитни даволаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик даво-муолажаларини ўтказиш жараёнида ҳар бир ҳарбийга сарфланган маблағнинг 250000 сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муаян даражада хизмат қилган;
учинчи илмий янгилик: ҳарбий хизматчиларда сурункали қайталанувчи парадонтит ривожланиши маҳаллий омиллар ҳисобидан яъни  нотўғри тишлов турлари, алоҳида тишларнинг жойлашуви, окклюзион травма, тутилиш нуқталарининг мавжудлиги ва тишларнинг перигингивал деминерализацияси ҳисобидан ривожланиши исботланган. “Ҳарбийларда кечадиган  сурункали қайталанувчи пародонтитни текширишда ўтказилган клиник тадқиқот натижалари” мавзусидаги услубий тавсиянома Ўзбекистон Республикаси қуролли кучлар  ҳарбий тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 03.07.24 йилдаги 17-сон ҳамда ҳарбий тиббиёт академияси илмий кенгашнинг 03.07.24 йилдаги 8-сон баённомалари билан тасдиқланган ҳамда ЎзР Мудофаа вазирлигининг 27.10.2024 йилдаги 1205-сонли кўрсатма хатига асосан Фарғона ҳарбий госпитали бўйича 25.10.2024 йилдаги 162-сон, Қарши ҳарбий госпитали бўйича 25.10.2024 140-сонли буйруқ билан амалиётга татбиқ этилган (ЎзР Мудофаа вазирлигининг 07.11.2024 йилдаги 8-сонли маълумотномаси). Ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитни ижобий даволанишга имкон берди. Юқоридаги комплекс даволаш усуллари “стомасфера + прополис настойкаси” ушбу контингентдаги ҳарбийларда стоматологик ёрдамни ташкил қилиш ҳамда касалликларнинг асоратларини олдини олиш учун хизмат қилгани билан изоҳланади. Иқтисодий самарадорлиги: ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитда тавсия этилаётган комплекс даволаш усуллари “стомасфера + прополис настойкаси” янги замонавий инновацион усулида ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитни даволаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик даво-муолажаларини ўтказиш жараёнида ҳар бир ҳарбийга сарфланган маблағнинг 250000 сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муаян даражада хизмат қилган;
тўртинчи илмий янгилик: илк бор стомасфера ва прополис настойкаси киритиш билан даволаш комбинaциясидан фойдаланган ҳолда ҳарбий хизматчиларнинг даволаш стандартига киритиш орқали маҳаллий ва систем иммун тизимини мустаҳкамлаш ва узоқ муддат ремиссия ҳисобига стоматологик комбинацияси такомиллаштирилган. “Ҳарбийларда кечадиган  сурункали қайталанувчи пародонтитни текширишда ўтказилган клиник тадқиқот натижалари” мавзусидаги услубий тавсиянома Ўзбекистон Республикаси қуролли кучлар  ҳарбий тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 03.07.24 йилдаги 17-сон ҳамда ҳарбий тиббиёт академияси илмий кенгашнинг 03.07.24 йилдаги 8-сон баённомалари билан тасдиқланган ҳамда ЎзР Мудофаа вазирлигининг 27.10.2024 йилдаги 1205-сонли кўрсатма хатига асосан Фарғона ҳарбий госпитали бўйича 25.10.2024 йилдаги 162-сон, Қарши ҳарбий госпитали бўйича 25.10.2024 140-сонли буйруқ билан амалиётга татбиқ этилган (ЎзР Мудофаа вазирлигининг 07.11.2024 йилдаги 8-сонли маълумотномаси).  Ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитни ижобий даволанишга имкон берди. Юқоридаги комплекс даволаш усуллари “стомасфера + прополис настойкаси” ушбу контингентдаги ҳарбийларда стоматологик ёрдамни ташкил қилиш ҳамда касалликларнинг асоратларини олдини ошил учун хизмат қилгани билан изоҳланади. Иқтисодий самарадорлиги: ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитда тавсия этилаётган комплекс даволаш усуллари “стомасфера + прополис настойкаси” янги замонавий инновацион усулида ҳарбийларда мавжуд сурункали қайталанувчи пародонтитни даволаш ёрдамида ишлаб чиқилганлиги стоматологик даво-муолажаларини ўтказиш жараёнида ҳар бир ҳарбийга сарфланган маблағнинг 250000 сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муаян даражада хизмат қилган.