Тоҳирова Моҳигул Умир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Кўришда нуқсони бор шахслар ижтимоийлашувининг психологик омиллари», 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.PhD/P445.
Илмий раҳбар: Шамсиев Ўктам Бахриддинович, психология фанлар доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Умаров Бахриддин Менгбоевич, психология фанлари доктори, профессор; Халикова Шаҳодат Тўхтаевна, психология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кўришда нуқсони бўлган шахслар ижтимоийлашувининг психологик омилларини аниқлаш ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
кўришда нуқсони бўлган шахсларнинг ижтимоий адаптациясига ирода, қобилият ва мотивларига пропорсионал таъсир этиш натижасида шахсий-эмоционал етуклик, хулқ-атвор регуляцияси, коммуникатив толерантлик, лабиллик каби психологик хусусиятларнинг намоён бўлиши туфайли “адаптация салоҳияти” сифатлари шаклланиши аниқланган;
кўришда нуқсони бўлган шахсларнинг шахсий етуклик даражаси қониқарсизлиги, улардаги интерперсонал муносабатларда эмоционал тўсиқларни енгиш қобилияти шаклланмаслиги натижасида ижтимоий адаптация даражасининг дисфунксияси ва мослашув индикаторлари доирасида психофунксионал детерминантларнинг негатив ривожланганлиги исботланган;
кўришда нуқсони бўлган шахслардаги ижтимоий адаптация динамикаси прогрессивлигига кўра ижтимоий, эмоционал, коммуникатив, психофизиологик толерантлик, персонал етуклик каби хусусиятларнинг ривожланиши натижасида шахс хулқ-атворини бошқариш билан боғлиқ ҳолда ижтимоий-эмоционал тўсиқларни енгиб ўтиш қобилияти шаклланиши асосланган;
кўришда нуқсони бўлган талалабарда “аутентик”, “рефлексивлик”, “экстравертлик”, “амбитентлик” каби хусусиятларнинг намоён бўлишига кўра шахслараро муносабатларда очиқлик, қабул қилиш билан боғлиқ психопрототиплар интеграллашгани орқали уларда ўз тажрибасига ишонч ва тажриба динамик ривожланиши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Кўришда нуқсони бор шахслар ижтимоийлашувининг психологик омилларини ўрганиш бўйича амалга оширилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
кўришда нуқсони бўлган шахсларнинг ижтимоий адаптациясига ирода, қобилият ва мотивларига пропорсионал таъсир этиш натижасида шахсий-эмоционал етуклик, хулқ-атвор регуляцияси, коммуникатив толерантлик, лабиллик каби психологик хусусиятларнинг намоён бўлиши туфайли “адаптация салоҳияти” сифатлари шаклланиши аниқланганлигига кўра илмий натижалар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 26-сентябрдаги ИИМ-205-сон буйруғи билан амалий фаолиятга жорий қилинган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 26-сентябрдаги ИИМ-205-сон маълумотномаси). Натижада мутахассисларнинг амалий кўникмалари ижтимоий-психологик нуқтайи назардан сифат даражасини ошириш имкониятлари такомиллаштирилган;
кўришда нуқсони бўлган шахсларнинг шахсий етуклик даражаси қониқарсизлиги, улардаги интерперсонал муносабатларда эмоционал тўсиқларни енгиш қобилияти шаклланмаслик натижасида, ижтимоий адаптация даражасининг дисфунксияси ва мослашув индикаторлари доирасида психофунксионал детерминантларнинг негатив ривожланганлиги исботланганлигига кўра илмий натижалар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 26-сентябрдаги ИИМ-205-сон буйруғи билан амалий фаолиятга жорий қилинган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 26-сентябрдаги ИИМ-205-сон маълумотномаси). Натижада мутахассисларнинг амалий кўникмалари, шахсий етуклик даражаси ва улардаги интерперсонал муносабатларда эмоционал тўсиқларни енгиш қобилияти сифат даражасини ошириш имкониятлари оширилган;
кўришда нуқсони бўлган шахслардаги социал адапатация динамикаси прогрессивлигига кўра социал, эмоционал, коммуникатив, психофизиологик толерантлик, персонал етуклик каби хусусиятларнинг ривожланиши натижасида шахс хулқ-атворини бошқариши билан боғлиқлиги социо-эмоционал тўсиқларни енгиб ўтиш қобилияти шаклланиши асосланганлигига кўра илмий натижалар Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 09.07.2024-йил 4/17-4/4-11740-сон буйруғи билан вазирлик амалий фаолиятига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 09.07.2024-йил 4/17-4/4-11740-сон маълумотномаси). Натижада мутахассислардаги социал адапатация динамикаси прогрессивлигига кўра социал, эмоционал, коммуникатив, психофизиологик толерантлик, персонал етуклик каби хусусиятлар такомиллаштирилган;
кўришда нуқсони бўлган талалабарда “аутентик”, “рефлексивлик”, “экстравертлик”, “амбитентлик” каби хусусиятларнинг намоён бўлишига кўра шахслараро муносабатларда очиқлик, қабул қилиш билан боғлиқ психопрототипларнинг интеграллашгани орқали уларда ўз тажрибасига ишониш, тажриба динамикаси ривожланиши далилланганлигига кўра илмий натижалар Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 7-августдаги 06-36-1786-сон буйруғи билан вазирлик амалий фаолиятига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 7-август, 06-36-1786-сон маълумотномаси). Натижада мутахассисларнинг шахслараро муносабатларда очиқлик, қабул қилиш билан боғлиқ психопрототипларни интеграллаш сифат даражасини ошириш имкониятлари такомиллаштирилган.