Саидова Гулшода Анвар қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Помидорни мосланувчан навларини танлаш, ўстириш технологиясининг асосий элементларини ишлаб чиқиш (Бухоро вилояти кучсиз шўрланган тупроқлар шароитида)”, 06.01.06 – Сабзавотчилик (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Qx1532
Илмий раҳбар Остонақулов Тоштемир Эшимович, қишлоқ хоʻжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти, PhD.05/30.09.2022.Qx.152.01.
Расмий оппонентлар: Шокиров Алишер Журабоевич, қишлоқ хўжалиги фанлар доктори, доцент; Дусмуратова Саодат Исмаиловна, қишлоқ хўжалиги фанлар номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат муҳандислик ва агротехнологиялар университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Бухоро вилояти кучсиз шўрланган ўтлоқи аллювиал тупроқлар шароитида помидор тезпишар, ўртатезпишар ва ўртапишар нав намуналарини танлаш, уларни турли суғориш тартиби ва ўғитлаш меёрлари ҳамда экиш схемаларида ўстириш агротехнологиясини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
илк бор Бухоро вилояти кучсиз шўрланган аллювиал ўтлоқи тупроқлари шароитида помидор тезпишар, ўртатезпишар ва ўртапишар 18 та нав ва дурагайлари тўплами ҳар томонлама баҳоланиб, муайян шароитга мосланувчан истиқболлилари ажратилган;
юқори ҳосилдорлик (40,8-109,8 т/га) ва мосланувчанлик коеффициенти (0,92-1,49) Ложаин Ф1, Томск Ф1, Бобcат Ф1, Сераж Ф1,Ред стоне, Рио-гранде, Wолверине Ф1, Пинк тринд Ф1 нав-дурагайларда аниқланган;
кучсиз шўрланган суғориладиган тупроқлар шароитида помидорнинг мосланувчан Мустақиллик-28, Ред стоне навларини 90×25 см экиш тартибида ўстириш орқали 35-45 тонна, Бобcат Ф1, Ложаин Ф1 дурагайларидан эса 61,1-88,4 тоннагача  ҳосил олиш мумкинлиги исботланган;
помидорни ажратилган мосланувчан нав-дурагайларидан суғориш тартибини 75-85-85% да ушлаб, органоминерал ўғитларни 20 т/га гўнг+Н200П160К100 т/кг меёрда биргаликда қўллаш орқали юқори барқарор (48,6-88,1 т/га) яхши биокимёвий таркибли ва сифатли ҳосил олиш, 1 м3 суғориш учун сарфланган сувга ҳосил чиқими энг юқори (5,7-9,7 кг) ёки 1 с ҳосилга сарфланган сув энг кам (10,2-17,5 м3) ни ташкил қилгани аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бухоро вилоятининг кучсиз шўрланган тупроқлар шароитига мос помидор мосланувчан нав ва дурагайларини танлаш, уларни ўстириш агротехнологиясини  ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган тадқиқотлари асосида:  
Бухоро вилоятининг кучсиз шўрланган ўтлоқи-аллювиал шароитида қимматли морфологик, биологик ва хўжалик белги-хусусиятлари бўйича ажратиб олинган помидорнинг 18 нав ва дурагайларидан  истиқболли Томск Ф1, Бобcат Ф1, Сераж Ф1, Ложаин Ф1, Ред Стоне, Wолверине Ф1, Пинк тринд Ф1, Рио-гранде нав ва дурагайлари вилоятнинг Жондор туманидаги “Ҳамраев Халил Бозорович” ва “Обод Жўйзар” фермер хўжаликларининг жами 8,6 гектар майдонида жорий қилинган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 21-декабр 05/06-03-425-сон маълумотномаси). Натижада ушбу нав ва дурагайлардан гектарига 44,6-45,6 тонна, дурагайлардан эса 39,1-109,8 тонна ҳосил олишга эришилган;
помидорнинг Томск Ф1, Бобcат Ф1, Ложаин Ф1, Ред Стоне нав-дурагайлари суғориш тартиби тупроқнинг ЧДНСига нисбатан 75-85-85% ва органоминерал ўғитлар 20 т/га гўнг + Н200П160К100 кг/га меъёрда қўллаш таклиф этилган ва Жондор туманидаги “Хамраев Халил Бозорович” ва “Обод Жўйзар” фермер хўжаликларига жорий қилинган. (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 21-декабр 05/06-03-425-сон маълумотномаси). Натижада ўсув даврининг 2-10 кунга узайиши ҳисобига ўсимликнинг баланд бўйли (84,8-91,3 см), бақувват палакли (458-571 г), илдиз тизимли (124-141 г) бўлишига, мос равишда Ред Стоне навида 49,0 т/га, Томск Ф1, Бобcат Ф1, Ложаин Ф1 дурагайларда эса 64,7-89,9 т/га ҳосил олишга эришилган. Рентабеллик 55,2-150,2% ни такшил этган;
Бухоро вилоятининг кучсиз шўрланган тупроқлар шароитида ажратилган помидор нав ва дурагайларини 90 х 25 см схемада (гектарда 44,4 минг туп қалинликда) экиш Жондор туманидаги “Хамраев Халил Бозорович” ва “Обод Жўйзар” фермер хўжаликларига жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 21-декабр 05/06-03-425-сон маълумотномаси). Натижада помидор нав ва дурагайларидан 4,5-5,8 т/га қўшимча ҳосил олишга эришилган;
“Бухоро вилояти кучсиз шўрланган ерларига мосланувчан нав-дурагайларини танлаш ва уларнинг қулай суғориш тартиби, ўғитлаш меъёрлари ва туп қалинлигини белгилашга оид тавсиялар” ишлаб чиқилиб тасдиқланган ва амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 21-декабр 05/06-03-425-сон маълумотномаси). Натижада ушбу тавсиянома нафақат илмий-тадқиқот институтлари, Олий таълим муассасалари талабалари, магистрлари, балки илмий изланувчилар, помидор етиштирувчи турли ердан фойдаланувчиларга муҳим илмий-услубий қўлланма сифатида хизмат қилмоқда.