Qurbonov Abdullajon Atanazarovichning tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiya ishi himoyasi haqidagi e’lon matni

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: Afrig‘iylar sulolasi davrida turarjoy inshootlari va shaharlarning rivojlanish tarixi, 07.00.01 – O‘zbekiston tarixi. 
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.4.PhD/tar 1227.
Ilmiy rahbarining F.I.Sh., ilmiy darajasi va unvoni: Sabirov Kurbanbay, tarix fanlari nomzodi, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Abu Rayhon Beruniy nomidagi Urganch davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Abu Rayhon Beruniy nomidagi Urganch davlat universiteti, PhD.03/30.06.2021.Tar.55.05.
Rasmiy opponentlarning F.I.Sh., ilmiy darajasi va unvoni: Xolikulov Axmadjon Boymaxammatovich, tarix fanlari doktori, professor; Abdirimov Razzoqberdi, tarix fani nomzodi., professor.
Yetakchi tashkilot nomi: O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akamediyasi  Qoraqalpog‘iston bo‘limi Qoraqalpoq gumanitar fanlar ilmiy tadqiqot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi. Afrig‘iylar sulolasi davrida turarjoy inshootlari va shaharlarining rivojlanish tarixi masalasini ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: 
afrig‘iylar sulolasi davrida turarjoy inshootlari va shaharlarining rivojlanish tarixini aks ettiruvchi yozma va arxeologik materiallardagi ma’lumotlar, mavzuga oid tadqiqotlardagi ma’lumotlar yaxlit ilmiy muammo va umumlashgan tadqiqot mavzusi sifatida ilk bor tadqiq etildi;
mavzuga oid ma’lumotlarning  umumlashma  tahlili  asosida, Sovet davri, mustaqillik davri va xorij tarixshunosligidagi afrig‘iylar davrida Xorazmda siyosiy hayot, turarjoy inshootlari va shaharlar hayoti haqidagi ma’lumotlarni qiyosiy tahlil qilish asosida mazkur mavzuni yangicha baholash zarurati isbotlandi;
Amudaryo so‘l sohili hududidan chiqarilgan magistral kanalning suv ta’minotidagi uzilishlari natijasida (Tuproqqal’a (Xiva), Tuproqqal’a (Shovot), Tuproqqal’a (Yangiariq), Olmaotishgan-1 aholi turarjoylarida madaniy hayot to‘xtagan bo‘lsa, Xiva, Xazorasp, Devkasgan, Shohsanam, Voyangan Katqal’a (Shovot) aholi turarjoylarida madaniy hayot davom etganligi isbotlandi;
afrig‘iylar sulolasi davrida Xorazm hududidagi Tuproqqal’a, Kat, Kerdar, Mizdahkon, Ko‘hnauaz, Jettiasar, Urganch kabi shaharlar rivojlangan eng yirik markazlar bo‘lganligining dalili sifatidagi Mizdahkon shahri xarobalaridan topilgan Xitoy va Vizantiya tangalari afrig‘iylar davrida xalqaro savdo ko‘lami keng bo‘lganligining isbotidir. Bundan tashqari, Rim va Vizantiya shisha buyumlarining Tuproqqal’a, Kerdar, Mizdahkon, Ko‘hnauaz, Jettiasar, Urganch kabi yodgorliklaridan topilishi bu shaharlarning hunarmandchilikning rivojlangan markaziy shaharlari bo‘lganining isbotidir.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tadqiqot Xorazm vohasi va uning atrofidagi afrig‘iylar sulolasi davrida turarjoy inshootlari va shaharlarning rivojlanish tarixini o‘rganishga qaratilgan bo‘lib, amaliy taklif va tadqiqot natijalari asosida: 
Afrig‘iylar sulolasi davrida turarjoy inshootlari va shaharlarining rivojlanish tarixini aks ettiruvchi yozma va arxeologik materiallardagi ma’lumotlardan, mavzuga oid tadqiqotlardagi ma’lumotlardan yaxlit ilmiy muammo va umumlashgan tadqiqot mavzusi sifatida ilk bor tadqiq etilgan xulosalardan O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi “O‘zbekiston” teleradiokanali DM tomonidan 2024-yil noyabr va dekabr oylarida efirga uzatilgan “Ta’lim va taraqqiyot”, “O‘zbekiston yoshlari”, “Millat va ma’naviyat” dasturlari ssenariylarini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy teleradio kompaniyasining 2024-yil 16-dekabrdagi 04-36-1023-son ma’lumotnomasi). Natijada, ular teletomoshabinlarning Xorazm vohadasi afrig‘iylar sulolasi davrida turarjoy inshootlari va shaharlarining rivojlanish tarixiga oid tasavvurlarini kengaytirishga imkon bergan;
mavzuga oid ma’lumotlarning umumlashma tahlili asosida, sovet davri, mustaqillik davri va xorij tarixshunosligidagi Afrig‘iylar davrida Xorazmda siyosiy hayot, turarjoy inshootlari va shaharlar hayoti haqidagi ma’lumotlarni qiyosiy tahlil qilish asosida mazkur mavzuni yangicha baholash zarurati isbotlanganligiga oid ilmiy ma’lumotlardan O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi “O‘zbekiston” teleradiokanali DM tomonidan 2024-yil noyabr va dekabr oylarida efirga uzatilgan “Ta’lim va taraqqiyot”, “O‘zbekiston yoshlari”, “Millat va ma’naviyat” dasturlari ssenariylarini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy teleradio kompaniyasining 2024-yil 16-dekabrdagi 04-36-1023-son ma’lumotnomasi). Natijalarning qo‘llanilishi teletomoshabinlarni Xorazm vohasida arxeologik tadqiqotlardan unumli foydalanish borasida amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar haqida yaqindan tanishtirish imkonini yaratgan;
Amudaryo so‘l sohili hududidan chiqarilgan magistral kanalining suv ta’minotidagi uzilishlari natijasida (Tuproqqal’a (Xiva), Tuproqqal’a (Shovot), Tuproqqal’a (Yangiariq), Olmaotishgan-1 axoli turarjoylarida  madaniy hayot to‘xtagan bo‘lsa, Xiva, Xazarasp, Davkasgan, Shaxsanam, Voyangan Katqal’a (Shovot) axoli turar-joylarida madaniy hayot davom etganligi to‘g‘risidagi xulosa va ilmiy yangiliklardan O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari akademiyasida 2021 – 2022-yillarda bajarilgan “O‘zbek harbiy san’ati tarixi” nomli fundamental loyiha doirasida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa Vazirligining 2024-yil 24-yanvardagi 10/235-sonli dalolatnomasi). Natijada, tadqiqot ishida isbotlangan xulosa va ilmiy yangiliklardan loyiha doirasida ishlab chiqilgan monografiya tayyorlash jarayonida foydalanilgan;
Afrig‘iylar sulolasi davrida Xorazm hududidagi Tuproqqal’a, Kat, Kerdar, Mizdahkon, Ko‘hnauaz, Jettiasar, Urganch kabi shaharlar rivojlangan eng yirik markazlar bo‘lganligi dalili sifatida Mizdahkon shahri xarobalaridan topilgan Xitoy va Vizantiya tangalari Afrig‘iylar davridagi xalqaro savdo ko‘lami keng bo‘lganligining isbotidir bundan tashqari Rim va Vizantiya shisha buyumlarining Tuproqqal’a, Kerdar, Mizdahkon, Ko‘hnauaz, Jettiasar, Urganch kabi yodgorliklaridan topilishi bu shaharlarning hunarmandchilik rivojlangan markaziy shaharlar bo‘lgani boʻyicha xulosalardan O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari akademiyasida 2021 – 2022-yillarda bajarilgan “O‘zbek harbiy san’ati tarixi” nomli fundamental loyiha doirasida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa Vazirligining 2024-yil 24-yanvardagi 10/235-sonli dalolatnomasi). Natijada, bu ma’lumotlar yoshlarda vatanparvarlik tuygʻularini shakllantirish va xalqimizning voha tarixiga doir bilimlarini oshirishga imkon bergan.