Subxonov Sherali Muxammad o‘g‘li
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: “Fuqarolik protsessida alohida tartibda ko‘riladigan ishlarning ayrim turlarini takomillashtirish” 12.00.04 – Fuqarolik protsessual huquqi. Iqtisodiy protsessual huquqi. Hakamlik jarayoni va mediatsiya (yuridik fanlar). 
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.3.PhD/Yu1542
Ilmiy rahbar: Xabibullaev Davlatjon Yulchiboevich, yuridik fanlar doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat yuridik universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat yuridik universiteti, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01. 
Rasmiy opponentlar: Yakubov Axtam Nusratilloevich, yuridik fanlar doktori, professor v.b; Olimova Komila Kamoliddinovna, yuridik fanlar nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Respublikasi Huquqni muhofaza qilish akademiyasi. 
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi fuqarolik protsessida alohida tartibda ko‘riladigan ayrim turdagi ishlarga oid qonunchilikni takomillashtirish va sud amaliyoti samaradorligini oshirishga qaratilgan taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
chet davlat fuqaroligida bo‘lmagan shaxsning O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olinganligini tasdiqlovchi hujjatlari mavjud bo‘lmagan hollarda O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashaganligi faktini sud tartibida alohida ish yuritish tartibida tasdiqlashi mumkinligi asoslantirilgan;
qonunchilikda belgilangan tartibda qurilish maqsadlari uchun ajratilmagan er uchastkalarida, shuningdek imorat qurish uchun zarur ruxsatnoma olmasdan yoki arxitektura va qurilish normalari hamda qoidalarini jiddiy buzgan holda qurilgan uy-joy, boshqa bino, inshootga nisbatan xususiy mulk huquqi asosida egalik qilish fakti alohida ish yuritish tartibida aniqlanmasligi asoslantirilgan;
O‘zbekiston Respusblikasi Oila kodeksining 169-moddasi birinchi qismining oltinchi xatboshisida ko‘rsatilgan jinoyatlar jumlasiga kirmaydigan og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etganlik uchun ilgari hukm qilinganlar, O‘zbekiston Respusblikasi Oila kodeksining 169-moddasi birinchi qismining oltinchi va ettinchi xatboshilarida ko‘rsatilgan jinoyatlarni sodir etganlik uchun o‘ziga nisbatan jinoyat ishi ayblilik to‘g‘risidagi masala hal qilinmay turib tugatilganlar, farzandlikka olishga monelik qiladigan kasalliklarga chalinganlar farzandlikka oluvchi bo‘lishlari mumkin emasligi haqida tushuntirish berilishi asoslantirilgan;
sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan shaxsga psixiatriya yordami ko‘rsatishda uning huquqlarini va qonuniy manfaatlarini himoya qilishni vasiy, voyaga etmagan shaxsning huquqlarini va qonuniy manfaatlarini himoya qilishni esa ota-onasidan biri yoki boshqa qonuniy vakili amalga oshirishi mumkinligi haqida tushuntirish berilishi asoslantirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Fuqarolik protsessida alohida tartibda ko‘riladigan ishlarning ayrim turlarini takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
chet davlat fuqaroligida bo‘lmagan shaxsning O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olinganligini tasdiqlovchi hujjatlari mavjud bo‘lmagan hollarda O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashaganligi faktini sud tartibida alohida ish yuritish tartibida tasdiqlashi mumkinligi to‘g‘risida taklif O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining «Yuridik ahamiyatga ega bo‘lgan faktlarni aniqlash haqidagi ishlar bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida»gi 1991-yil 20-dekabrdagi 5-sonli qarorining 2-bandining oltinchi kichik xatboshini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining 2024-yil 26-apreldagi 08/428-24-son dalolatnomasi). Mazkur taklifning amalga oshirilishi O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashaganligi faktini fuqarolik sudlarida alohida ish yuritish tartibida belgilashning aniq mexanizmi yaratilib, qonunchilikni turli talqin qilishni oldini olishga xizmat qiladi;
qonunchilikda belgilangan tartibda qurilish maqsadlari uchun ajratilmagan er uchastkalarida, shuningdek imorat qurish uchun zarur ruxsatnoma olmasdan yoki arxitektura va qurilish normalari hamda qoidalarini jiddiy buzgan holda qurilgan uy-joy, boshqa bino, inshootga nisbatan xususiy mulk huquqi asosida egalik qilish fakti alohida ish yuritish tartibida aniqlanmasligi to‘g‘risidagi taklif O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining «Yuridik ahamiyatga ega bo‘lgan faktlarni aniqlash haqidagi ishlar bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risida»gi 1991-yil 20-dekabrdagi 5-sonli qarorining 18-bandining uchinchi xatboshini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining 2024-yil 26-apreldagi 08/428-24-son dalolatnomasi). Mazkur taklifning amalga oshirilishi yagona sud amaliyotini ta’minlashga, sudga asossiz murojaatlar sonining kamayishiga xizmat qiladi; 
O‘zbekiston Respusblikasi Oila kodeksining 169-moddasi birinchi qismining oltinchi xatboshisida ko‘rsatilgan jinoyatlar jumlasiga kirmaydigan og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etganlik uchun ilgari hukm qilinganlar, O‘zbekiston Respusblikasi Oila kodeksining 169-moddasi birinchi qismining oltinchi va ettinchi xatboshilarida ko‘rsatilgan jinoyatlarni sodir etganlik uchun o‘ziga nisbatan jinoyat ishi ayblilik to‘g‘risidagi masala hal qilinmay turib tugatilganlar, farzandlikka olishga monelik qiladigan kasalliklarga chalinganlar farzandlikka oluvchi bo‘lishlari mumkin emasligi haqida tushuntirish berilishi to‘g‘risida taklif O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining «Sudlar tomonidan farzandlikka olish haqidagi ishlar bo‘yicha qonunchilikni qo‘llash amaliyoti to‘g‘risida»gi 2013-yil 11-dekabrdagi 21-sonli qarorining 13-bandining ikkinchi xatboshisini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining 2024-yil 26-apreldagi 08/428-24-son dalolatnomasi). Mazkur taklifning amalga oshirilishi farzandlikka olish to‘g‘risidagi ishlarni alohida ish yuritish tartibida ko‘rib chiqish va hal qilish mexanizmini takomillashirishga xizmat qiladi;
sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan shaxsga psixiatriya yordami ko‘rsatishda uning huquqlarini va qonuniy manfaatlarini himoya qilishni vasiy, voyaga etmagan shaxsning huquqlarini va qonuniy manfaatlarini himoya qilishni esa ota-onasidan biri yoki boshqa qonuniy vakili amalga oshirishi tushuntirish berilishi to‘g‘risida taklif O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining «Shaxsni g‘ayriixtiyoriy tartibda psixiatriya statsionariga hamda sil kasalligiga qarshi kurash muassasasining ixtisoslashtirilgan bo‘limiga yotqizish yoki uning ushbu muassasalarda yotish muddatini uzaytirish bilan bog‘liq fuqarolik ishlari bo‘yicha sud amaliyoti haqida»gi 2015-yil 18-sentyabrdagi 14-sonli qarorining 6-bandining oltinchi xatboshisini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining 2024-yil 26-apreldagi 08/428-24-son dalolatnomasi). Mazkur taklifning amalga oshirilishi yagona sud amaliyotini ta’minlashga xizmat qiladi.