Tula Nodirbek Bahodir o‘g‘lining

falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Demografik jarayonlar va mehnat bozorining o‘zaro bog‘liqligini statistik tadqiqotini takomillashtirish», 08.00.06–Ekonometrika va statistika (iqtisodiyot fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.3.PhD/Iqt287.

Ilmiy rahbar:  Nabiev Xamidulla, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, DSc.27.06.2017.I.16.01.

Rasmiy opponentlar: G‘oyibnazarov Bahodir Karimovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Nabixodjaev Abbas Abdupattaxovich, iqtisodiyot fanlari nomzodi, dotsent.

Yetakchi tashkilot: Toshkent moliya instituti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: O‘zbekiston Respublikasining mehnat bozori va demografik jarayonlar o‘zaro bog‘liqligining statistik tadqiqotini takomillashtirish bo‘yicha takliflar va tavsiya ishlab chiqishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

mehnat resurslari sonining o‘zgarishiga ta’sir etuvchi demografik omillarni o‘zaro bog‘liqligining (tug‘ilish, o‘lim darajalari, migratsiya ko‘rsatkichi, yosh-jins piramidasi) baholash usuli miqdoriy va sifat ko‘rsatkichlari asosida takomillash-tirilgan;

hududlarning mehnat resurslari, tabiiy va mexanik harakatini ifodalovchi koeffisientlari bo‘yicha guruhlarga ajratish tizimi rang va reyting baholash tizimi asosida takomillashtirilgan;

mehnat bozori ko‘rsatkichlari muvozanatini ta’minlashda respublika aholisining turli ijtimoiy guruhlari (aholining etnik tarkibi, jinsi, yoshi bo‘yicha va h.k.) bo‘yicha ta’siri ishlab chiqilgan;

respublika miqyosida aholini ro‘yxatga olish tadbirini o‘tkazish ishlarini tashkil etishda an’anaviy (qog‘oz so‘rovnomalar to‘ldirish)  planshet va PAS (population analysis system) dasturini ishlatish usullaridan foydalanish tamoyillari takomillashtirilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.

Demografik jarayonlarning va mehnat bozorini o‘zaro bog‘liqligini statistik o‘rganishni takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:

mehnat resurslarini shakllanishiga ta’sir etuvchi demografik omillarning baholash usulini miqdoriy va sifat ko‘rsatkichlari asosida takomillashtirish bo‘yicha berilgan taklif Davlat statistika qo‘mitasining 2018 yil 11 yanvardagi 7-son buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan (Davlat statistika qo‘mitasining 2018 yil 23 maydagi 01/1-12-17/2-156-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi respublikada mehnat resurslarini shakllanishiga ta’sir etuvchi demografik omillarni chuqur statistik tahlil etishga va tahlillarda foydalaniladigan statistik ko‘rsatkichlar tarkibini kengayishiga olib kelgan;

hududlarning mehnat resurslari, tabiiy va mexanik harakati  koeffisientlari bo‘yicha reyting baholash orqali guruhlarga ajratish tizimini qo‘llash bo‘yicha ishlab chiqilgan takliflar Davlat statistika qo‘mitasining 2018 yil 11 yanvardagi 7-son buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan (Davlat statistika qo‘mitasining 2018 yil 23 maydagi 01/1-12-17/2-156-son ma’lumotnomasi). Natijada tegishli idoralar tomonidan ishlab chiqiladigan iqtisodiy rivojlanish dasturlarida bevosita hududlarda sodir bo‘ladigan tug‘ilish, o‘lim va aholining tabiiy o‘sishi kabi ko‘rsatkichlarning ta’siri, shuningdek past va yuqori darajadagi tug‘ilish, o‘lim va aholining tabiiy o‘sishi koeffisientlarining hududlar bo‘yicha belgilangan reytinglari iqtisodiy dasturlar samarasini statistik tahlil qilishda keng foydalanish imkonini bergan;

mehnat bozori ko‘rsatkichlari muvozanatini ta’minlashda respublika aholisining turli ijtimoiy guruhlari (aholining etnik tarkibi, jinsi, yoshi va h.k. bo‘yicha) ta’sirini aniqlash bo‘yicha ishlab chiqilgan takliflar Davlat statistika qo‘mitasining 2018 yil 11 yanvardagi 7-son buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan (Davlat statistika qo‘mitasining 2018 yil 23 maydagi 01/1-12-17/2-156-son ma’lumotnomasi). Natijada mehnat bozori ko‘rsatkichlarini tahlil etish va prognozlashtirishda aholining turli ijtimoiy guruhlari, ya’ni aholining etnik tarkibi, jinsi, yoshi kabi ko‘rsatkichlarning mehnat bozori ko‘rsatkichlari shakllanishiga ta’sirini statistik tahlillarida foydalanish  imkonini bergan;

aholi sonining tarkibi, mehnat resurslari va ish bilan bandlik ko‘rsatkichlarini hududlar kesimida joylashuvi bo‘yicha hisobini takomillashtirish yuzasidan respublika miqyosida aholini ro‘yxatga olish tadbirini o‘tkazish ishlarini tashkil etish bo‘yicha berilgan tavsiyalar Davlat statistika qo‘mitasi faoliyatiga joriy etilgan (Davlat statistika qo‘mitasining 2018 yil 23 maydagi 01/1-12-17/2-156-son ma’lumotnomasi). Mazkur tavsiyalar Davlat statistika qo‘mitasi tomonidan ishlab chiqilgan O‘zbekiston Respublikasida aholini ro‘yxatga olish tadbirini o‘tkazish konsepsiyasi loyihasini tayyorlashga xizmat qilgan.