Султонов Нодир Нормуродовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Карбонат коллектор турларини нефт қазиб олиш ва уни сиқиб чиқариш коеффициентига таъсири (Бухоро-Хива региони конлари мисолида)», 04.00.13 – Нефт ва газ конларини ўзлаштириш ҳамда ишлатиш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Т4156.
Илмий раҳбар: Асадова Хулкар Боймановна, техника фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “ЎЗЛИТИНЕФТГАЗ” АЖ, DSc.23/25.08.2021.Т.136.01.
Расмий оппонентлар: Махмудов Назрилла Насимханович, техника фанлари доктори, профессор; Суннатов Мухиддин Салохиддинович, геология-минереология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Бухоро-Хива регионидаги маҳсулдор қатламларнинг турли тоғ жинслари учун нефтни сув билан сиқиб чиқариш коеффициентини кўп омилли моделларини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
нефтни сув билан сиқиб чиқариш коеффициентининг бир омилли моделлари бир хил геологик-физик шароитларда ҳам катта оралиқда фарқ қилувчи натижалар бериши асосланган;
нефтни сув билан сиқиб чиқариш коеффициентининг кўплаб омилларга боғлиқлиги ва барча турдаги тоғ жинслари учун асосий таъсирни қатламни ювилганлик коеффициенти бериши исботланган;
турли тоғ жинслари учун маҳсулдор қатлам, коллектор ва суюқликларнинг хоссаларини ҳусусиятловчи кўрсатгичларни ҳисобга олувчи нефтни сув билан сиқиб чиқариш коеффициентининг кўп омилли моделлари яратилган;
Бухоро-Хива регионидаги нефт уюмларида, нефт чиқариб олишни оширишни физик-кимёвий усуллар билан орттириш истиқболлари самарадорлигини тоғ жинслари дарзлилиги, маҳсулдор горизонтларнинг юқори турлилиги, газ дўпписининг мавжудлиги ва қатламнинг нефтли қисмининг кичик қалинлиги сабабли камайиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Карбонат коллектор турларини нефт қазиб олиш ва уни сиқиб чиқариш коеффициентига таъсири бўйича олинган илмий натижалар асосида:
суюқлик олиниши кўпикли реагентлар қўллаб жадаллаштириш тавсияси Кўкдумалоқ конидаги №№ 116, 45, 357, 140 ва 412 қудуқларда жорий этилган (“Ўзбекнефтгаз” АЖнинг 2025 йил 7 майдаги 03-18-8-459-сонли маълумотномаси). Натижада, кунлик нефт қазиб олишни 1,3 тонна орттириш ва сувланганликни 4% гача камайтириш имконини берган;
қатламга ҳайдалаётган сув ҳажмини такомиллаштириш бўйича тавсия Шимолий Ўртабулоқ конида жорий этилган (“Ўзбекнефтгаз” АЖнинг 2025 йил 7 майдаги 03-18-8-459-сонли маълумотномаси). Натижада, йиллик қатламга ҳайдалаётган сув ҳажмини 600-700 минг м3 дан 400-500 минг м3 га қисқартириб олинаётган суюқликни ўртача сувланганлигини 4,1% га (76,8 дан 72,7% га) ва 65 минг м3 суюқликни қазиб олиш, транспорт қилиш ва қайта ишлашга эксплуатацион харажатларни камайтириш имконини берган.