Пайзуллаева Умида Фурқат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Аутоиммун касалликларда иммун жавобини шакллантиришда ичак микробиомаси», 14.00.36 – Аллергология ва иммунология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.PhD/B1433.
Илмий раҳбар: Зиядуллаев Шухрат Худойбердиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти ҳузуридаги DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01 рақамли кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш. 
Расмий оппонентлар: Мусаходжаева Дилорам Абдуллаевна, биология фанлари доктори, профессор; Шахмурова Гульнара Абдуллаевна, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: аутоиммун касалликларда иммун жавобини шакллантиришда ичак микробиомаси ролини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
РА билан касалланганлар ичак микрофлорасида E. coli, K. pneumoniae кўпроқ учраши фонида Bifidobacteria даражаси камайиши, ТҚЮ билан касалланганда Lactobacillus камайиши фонида E. gallinarum аниқланиши шартли патоген ва фойдали микроорганизмлар дисбалансини келтириб чиқариши сабабли яллиғланиш жараёнининг фаоллашувига  олиб келиши исботланган;
DAS28 индекси билан Klebsiella pneumoniae бактериал юки ўртасида кучли ижобий корреляцияси, Bifidobacteria даражаси билан ишонарли салбий корреляциясига боғлиқ микробиота таркибидаги ўзгаришлар касаллик кечишининг оғирлашувига сабабли бўлиши аниқланган;
аутоиммун касалликларда яллиғланишга хос IL-1β ва IL-17A цитокинлар миқдорларининг (РА билан касалланганда  ТҚЮ билан касалланганларга нисбатан  ишонарли юқори) ортиши сабабли касалликнинг кучайишига олиб келиши исботланган;
илк бор аутоиммун касалликларида цитокинлар миқдори ва шартли патоген ичак микробиомлари ўртасида кучли ижобий корреляциялар (РА да IL-1β ва IL-17A миқдорлари Escherichia coli ва Staphylococcus aureus билан юқори боғлиқлик, ТҚЮ да эса IL-17A ва Enterococcus gallinarum билан юқори боғлиқлик) аниқланиши шартли патоген ичак микроорганизмлар иммун жавобни шакллантириш билан узвий боғлиқлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Аутоиммун касалликларда иммун жавобини шакллантиришда ичак микробиомаси ролини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилиги: РА билан касалланганлар ичак микрофлорасида E. coli, K. pneumoniae кўпроқ учраши фонида Bifidobacteria даражаси камайиши, ТҚЮ билан касалланганда Lactobacillus камайиши фонида E. gallinarum аниқланиши шартли патоген ва фойдали микроорганизмлар дисбалансини келтириб чиқариши сабабли яллиғланиш жараёнининг фаоллашувига  олиб келиши исботланганлиги бўйича «Аутоиммун касалликлари бўлган беморлар ичак миробиотаси бузилишлари хусусиятлари» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2024-йил 4-декабрдаги 4-сонли Илмий кенгаши қарори) билан тасдиқланган. Мазкур таклиф Самарқанд вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 06.01.2025 йилдаги 39-Y-сонли ва Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси бўйича 08.01.2025 йилдаги 10-сонли буйруқлари билан амалиётларига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашининг 2025-йил 15-февралдаги 12-сонли маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: илмий натижаларни амалиётга жорий этилиши, эрта ташхис қўйиш, профилактика тактикасини оптималлаштириш, асоратлар ривожланишини камайтириш, тиббий ёрдам сифатини ошириш,  ногиронлик даражасини пасайтиришга ва хаёт сифатини яхшилашга имкон яратади; иқтисодий самарадорлиги: илмий натижаларнинг Самарқанд вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази ва Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси амалий фаолиятларига жорий этилиши аутоиммун касалликлари бўлган беморлар ичак миробиотаси бузилишлари хусусиятлари аниқлаш услубини қўллаш орқали ўз вақтида касаллик асоратларини камайтириш, ногиронликни олдини олиш, ўз навбатида индивидуал даволаш тактикасини танлаш натижасида даволаш самарадорлиги ортиши ва стационарда ётиш кунлари қисқариши хамда  беморлар хаёт сифатини яхшилашга асосланган. Хулоса: РА ва ТҚЮ билан касалланганлар ичак микрофлорасида шартли патоген ва фойдали микроорганизмлар дисбаланси сабабли яллиғланиш жараёнининг фаоллашуви келиб чиқиши асосланган;
иккинчи илмий янгилиги: DAS28 индекси билан Klebsiella pneumoniae бактериал юки ўртасида кучли ижобий корреляцияси, Bifidobacteria даражаси билан ишонарли салбий корреляциясига боғлиқ микробиота таркибидаги ўзгаришлар касаллик кечишининг оғирлашувига сабабли бўлиши аниқланганлиги бўйича «Аутоиммун касалликлари бўлган беморлар ичак миробиотаси бузилишлари хусусиятлари» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2024-йил 4-декабрдаги 4-сонли Илмий кенгаши қарори) билан тасдиқланган. Мазкур таклиф Самарқанд вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 06.01.2025 йилдаги 39-Y-сонли ва Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси бўйича 08.01.2025 йилдаги 10-сонли буйруқлари билан амалиётларига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашининг 2025-йил 15-февралдаги 12-сонли маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: илмий натижаларни амалиётга жорий этилиши, эрта ташхис қўйиш, профилактика тактикасини оптималлаштириш, асоратлар ривожланишини камайтириш, тиббий ёрдам сифатини ошириш,  ногиронлик даражасини пасайтиришга ва хаёт сифатини яхшилашга имкон яратади; иқтисодий самарадорлиги: илмий натижаларнинг Самарқанд вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази ва Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси амалий фаолиятларига жорий этилиши аутоиммун касалликлари бўлган беморлар ичак миробиотаси бузилишлари хусусиятлари аниқлаш услубини қўллаш орқали ўз вақтида касаллик асоратларини камайтириш, ногиронликни олдини олиш, ўз навбатида индивидуал даволаш тактикасини танлаш натижасида даволаш самарадорлиги ортиши ва стационарда ётиш кунлари қисқариши хамда  беморлар хаёт сифатини яхшилашга асосланган. Хулоса: DAS28 индекси билан шартли патоген ичак микроорганизмлар корреляциялари боғлиқ ўзгаришлар касаллик кечишининг оғирлашувига сабабли бўлиши асосланган;
учинчи илмий янгилиги: аутоиммун касалликларда яллиғланишга хос IL-1β ва IL-17A цитокинлар миқдорларининг (РА билан касалланганда  ТҚЮ билан касалланганларга нисбатан  ишонарли юқори) ортиши сабабли касалликнинг кучайишига олиб келиши исботланганлиги бўйича «Аутоиммун касалликлари бўлган беморлар ичак миробиотаси бузилишлари хусусиятлари» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2024-йил 4-декабрдаги 4-сонли Илмий кенгаши қарори) билан тасдиқланган. Мазкур таклиф Самарқанд вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 06.01.2025 йилдаги 39-Y-сонли ва Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси бўйича 08.01.2025 йилдаги 10-сонли буйруқлари билан амалиётларига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашининг 2025-йил 15-февралдаги 12-сонли маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: илмий натижаларни амалиётга жорий этилиши, эрта ташхис қўйиш, профилактика тактикасини оптималлаштириш, асоратлар ривожланишини камайтириш, тиббий ёрдам сифатини ошириш,  ногиронлик даражасини пасайтиришга ва хаёт сифатини яхшилашга имкон яратади; иқтисодий самарадорлиги: илмий натижаларнинг Самарқанд вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази ва Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси амалий фаолиятларига жорий этилиши аутоиммун касалликлари бўлган беморлар ичак миробиотаси бузилишлари хусусиятлари аниқлаш услубини қўллаш орқали ўз вақтида касаллик асоратларини камайтириш, ногиронликни олдини олиш, ўз навбатида индивидуал даволаш тактикасини танлаш натижасида даволаш самарадорлиги ортиши ва стационарда ётиш кунлари қисқариши хамда  беморлар хаёт сифатини яхшилашга асосланган. Хулоса: аутоиммун касалликларда яллиғланишга хос IL-1β ва IL-17A цитокинлар миқдорларининг ортиши касалликнинг кучайишига олиб келиши асосланган;
тўртинчи илмий янгилиги: илк бор аутоиммун касалликларида цитокинлар миқдори ва шартли патоген ичак микробиомлари ўртасида кучли ижобий корреляциялар (РА да IL-1β ва IL-17A миқдорлари Escherichia coli ва Staphylococcus aureus билан юқори боғлиқлик, ТҚЮ да эса IL-17A ва Enterococcus gallinarum билан юқори боғлиқлик) аниқланиши шартли патоген ичак микроорганизмлар иммун жавобни шакллантириш билан узвий боғлиқлиги исботланганлиги бўйича «Аутоиммун касалликлари бўлган беморлар ичак миробиотаси бузилишлари хусусиятлари» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2024-йил 4-декабрдаги 4-сонли Илмий кенгаши қарори) билан тасдиқланган. Мазкур таклиф Самарқанд вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 06.01.2025 йилдаги 39-Y-сонли ва Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси бўйича 08.01.2025 йилдаги 10-сонли буйруқлари билан амалиётларига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашининг 2025-йил 15-февралдаги 12-сонли маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: илмий натижаларни амалиётга жорий этилиши, эрта ташхис қўйиш, профилактика тактикасини оптималлаштириш, асоратлар ривожланишини камайтириш, тиббий ёрдам сифатини ошириш,  ногиронлик даражасини пасайтиришга ва хаёт сифатини яхшилашга имкон яратади; иқтисодий самарадорлиги: илмий натижаларнинг Самарқанд вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази ва Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси амалий фаолиятларига жорий этилиши аутоиммун касалликлари бўлган беморлар ичак миробиотаси бузилишлари хусусиятлари аниқлаш услубини қўллаш орқали ўз вақтида касаллик асоратларини камайтириш, ногиронликни олдини олиш, ўз навбатида индивидуал даволаш тактикасини танлаш натижасида даволаш самарадорлиги ортиши ва стационарда ётиш кунлари қисқариши хамда  беморлар хаёт сифатини яхшилашга асосланган. Хулоса: аутоиммун касалликларида яллиғланишга хос цитокинлар миқдори ва шартли патоген ичак микробиомлари ўртасида кучли ижобий корреляциялар иммун жавобни шакллантириш билан узвий боғлиқлиги асосланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish