Сейтниязова Гулжаҳан Мирзағалиевнанинг
фалсафа доктори (PhD)  диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Замонавий қорақалпоқ шоирлари асарлари ўзбекча ва инглизча бадиий таржималарида мутаржим маҳорати”, 10.00.06.  ‒ Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4. PhD/Fil 2984.
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Гайлиева Огулбай Курбанмурадовна, филология фанлари доктори, (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети DSc.03/30.04.2021.Fil.20.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Казахбаев Сарсен Сеилбекович филология фанлари доктори, (DSc) доцент, Абидова Рохатой Худайбергановна филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент. 
Етакчи ташкилот номи: Алишер Навоий номидаги Ўзбек тили ва адабиёти университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. Замонавий қорақалпоқ шоирлари поетик асарлари ўзбекча ва қорақалпоқча бадиий таржималари манзарасини типологик талқин этиш ҳамда таржимон индивидуал маҳорати қирраларини белгилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:    
жаҳон ва туркий халқлар адабиётшунослигида бадиий таржима муаммосининг ўрганилиш тарихи типологик ёндашув асосида кўриб чиқилиб,  мавжуд қарашларга позитив илмий муносабат баҳо берилган ҳамда замонавий қорақалпоқ шоирлари асарларининг ўзбекча ва инглизча бадиий таржималарида таржимон маҳорати амалий мисоллар асосида аниқланган;
 тадқиқотда замонавий қорақалпоқ шоирлари асарларини таржима қилиш жараёнида миллий лексик бирликларни етказиш, ўзига хос ментал-маданий хусусиятларни сақлаб қолиш, айниқса инглиз тилига таржимада юзага келадиган қийинчиликларни енгиб ўтишда таржимоннинг индивидуал маҳорати асосида амалга оширилган муқобил таржима ечимлари таҳлил қилинди. Бу жараёнда қорақалпоқ ва ўзбек тиллари муштараклиги таржимонга бадиий эквивалентларни излашда нисбатан қулайлик яратиши асослаб берилган;
таржимоннинг поетик-эстетик идроки ва матн аслиятига содиқлик масаласи илк бор замонавий қорақалпоқ шеърияти асосида ҳар икки тил контекстида (ўзбек ва инглиз) қиёсий ўрганилиб, таржимада контекстуал мослик ва функсионал эквивалентлик мезонлари аниқлаштирилди. Бунда айниқса метафора ва тропларнинг таржимадаги ифода услублари ва таржима стратегиялари тизимли асосда илмий баҳоланган;  
ҳозирги қорақалпоқ шоирлари асарларининг ўзбекча ва инглизча таржималари қиёсий-текстологик жиҳатдан ўрганилиб, айниқса инглизча таржималарда учрайдиган қисқартмалар, лексик ва синтактик трансформациялар ҳолати назарий умумлаштирилиб, таржимоннинг индивидуал таржима тамойилларининг шаклланишига таъсир қилувчи лингвокултурологик омиллар аниқланиб, улар амалий таҳлил билан мустаҳкамланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
 Замонавий қорақалпоқ шоирлари асарлари ўзбекча ва инглизча бадиий таржимасида таржимон ифода услуби ҳамда поетик маҳорати бўйича олиб борилган тадқиқот, олинган илмий натижалар асосида:
  жаҳон ва туркий халқлар адабиётшунослигида бадиий таржима муаммосининг ўрганилиш тарихи типологик ёндашув асосида кўриб чиқилиб,  мавжуд қарашларга позитив илмий муносабат баҳо берилган ҳамда замонавий қорақалпоқ шоирлари асарларининг ўзбекча ва инглизча бадиий таржималарида таржимон маҳорати амалий мисоллар асосида аниқланган илмий-назарий қарашлардан ФА-Ф1-005 – “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” (2017– 2020-йиллар) мавзуларида инновацион тадқиқот лойиҳасини амалга оширишда, шунингдек, замонавий қорақалпоқ шоирлари асарлари ўзбекча ва инглизча бадиий таржимасида таржимон қўллаган ижодий ва сўзма-сўз усулларда ютуқ ва камчиликларни аниқлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2024-йил 9-октябрдаги 460/1-сонли маълумотномаси). Натижа ўлароқ таржимоннинг поетик-эстетик идроки ва матн аслиятига содиқлик масаласи илк бор замонавий қорақалпоқ шеърияти асосида ҳар икки тил контекстида (ўзбек ва инглиз) қиёсий ўрганилиб, таржимада контекстуал мослик ва функсионал эквивалентлик мезонлари аниқлаштирилган ва бунда айниқса метафора ва тропларнинг таржимадаги ифода услублари ва таржима стратегиялари тизимли асосда илмий баҳоланган методологик хусусиятларни ойдинлаштиришга эришилган; 
тадқиқотда замонавий қорақалпоқ шоирлари асарларини таржима қилиш жараёнида миллий лексик бирликларни етказиш, ўзига хос ментал-маданий хусусиятларни сақлаб қолиш, айниқса инглиз тилига таржимада юзага келадиган қийинчиликларни енгиб ўтишда таржимоннинг индивидуал маҳорати асосида амалга оширилган муқобил таржима ечимлари таҳлил қилинди. Бу жараёнда қорақалпоқ ва ўзбек тиллари муштараклиги таржимонга бадиий эквивалентларни излашда нисбатан қулайлик яратиши асослаб берилган илмий-назарий қарашларга асосланиб, Қорақалпоғистон Республикаси Бердақ номидаги Қорақалпоқ адабиёти тарихи давлат музейида қорақалпоқ шоирлари асарлари ўзбекча ва инглизча бадиий таржимасида миллий колоритни қайта тиклаш муаммолари талқини бўйича кўргазма ва экскурсия жараёнларида, музейга ташриф буюрган меҳмонлар билан инглизча мулоқот ўрнатишда, мутаржим маҳоратини типологик талқин этиш, қорақалпоқ шоирлари асарлари ўзбекча ва инглизча бадиий таржимасида миллий колоритни таъминлаш билан боғлиқ қарашлар илмий-назарий анжуманларда маърузалар шаклида эълон қилинди (Бердақ номидаги Қорақалпоқ адабиёти тарихи давлат музейининг 2024-йил 30-сентябрдаги 01-02/03-180-(сонли маълумотномаси). Бу натижалар ўзбек ва инглиз тилларида учрайдиган маиший лексика, историзмлар, архаизмларни таржима қилишга асос вазифасини ўтайди;
  ҳозирги қорақалпоқ шоирлари асарларининг ўзбекча ва инглизча таржималари қиёсий-текстологик жиҳатдан ўрганилиб, айниқса инглизча таржималарда учрайдиган қисқартмалар, лексик ва синтактик трансформациялар ҳолати назарий умумлаштирилиб, таржимоннинг индивидуал таржима тамойилларининг шаклланишига таъсир қилувчи лингвокултурологик омиллар аниқланиб, улар амалий таҳлил билан мустаҳкамланган фактик материаллардан Қорақалпоғистон Республикаси оммавий ахборот воситаларида, шу жумладан, радиоешиттириш ҳамда телекўрсатувларда, хусусан, Қорақалпоғистон Республикаси телерадиокомпаниясининг “Тил байлıǵı ‒ эл байлıǵı”, “Тилге итибар ‒ элге итибар” дастурларида фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси телерадиокомпанияси 2024-йил 25-сентябрдаги № 05-22/424-сонли маълумотномаси). Натижада  жорий кунда қорақалпоқ шоирлари асарларининг хорижий ва туркий тилларга таржимаси амалга оширилиб, маданий ҳамкорлик ҳамда адабий алоқалар ривожи, ёшларнинг хорижий тилларни ўрганишга қизиқишини ошириш бўйича тавсия ва мушоҳадалар оммавий тарғиботига ҳисса қўшилган.