Маҳмудова Гулжамол Фазлиддин қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Экспериментал ревматоид артритда талоқнинг морфологик хусусиятлари ва патогенетик даволашдан кейинги морфометрик ўзгаришларнинг қиёсий тавсифи” 14.00.02 - Морфология (тиббиёт фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Tib3475.
Илмий раҳбар: Турдиев Машраб Рустамович, тиббиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/29.02.2024.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Расулов Ҳамидулло Абдуллаевич,  тиббиёт фанлар доктори, профессор; Орипов Фирдавс Суръатович, тиббиёт фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Абу Али ибни Сино номидаги Тожикистон  давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.  Тадқиқотнинг мақсади:
экспериментал ревматоид артритда ва яллиғланишга қарши ностероид восита ҳамда анор данаги мойи таъсирида оқ зотсиз каламушлар талоғининг морфологик, морфометрик ва иммуногистокимёвий кўрсаткичларини ўрганишдан иборат.
III.  Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
меъёрда, ревматоид артрит ва ностероид яллиғланишга қарши восита ҳамда анор данаги мойи коррекцияси таъсирида 18-24 ойлик оқ  каламушлар талоғи лимфоид тузилмаларининг морфологик ва морфометрик кўрсаткичларининг қиёсий таҳлили натижалари асосланган;
экспериментал ревматоид артритда оқ зотсиз каламушлар талоғининг қизил ва оқ пульпаси умумий майдони, периартериал лимфатик муфталар, лимфатик фолликулалар герминатив марказлари, мантия ва маргинал соҳалари диаметрининг ошиши асосланган;
илк маротоба ревматоид артритда талоқда Т, Б- лимфотситлар, макрофаглар сони ва фаоллигини ошиши, ҳамда яллиғланишга қарши ностероид восита ва анор данаги мойини қўллаш оқ зотсиз каламушлар талоғининг функционал фаолиятига самарали таъсир кўрсатиши исботланган;
тажрибада экспериментал ревматоид артрит ва ностероид яллиғланишга қарши восита ҳамда анор данаги мойи таъсирида оқ зотсиз каламушлар талоғида юзага келадиган морфологик ўзгаришларнинг иммуногистокимёвий хусусиятлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Олинган илмий натижаларга асосланиб, меъёрий, ревматоидли артрит ва ревматоидли артритда яллиғланишга қарши ностероид восита ҳамда анор данаги мойини қўллаш таъсирида оқ зотсиз каламушлар талоғининг морфологик, морфометрик, иммуногистокимёвий кўрсаткичлари асосида:
биринчи илмий янгилик  меъёрда, ревматоид артрит ва ностероид яллиғланишга қарши восита ҳамда анор данаги мойи коррекцияси таъсирида 18-24 ойлик оқ  каламушлар талоғи лимфоид тузилмаларининг морфологик ва морфометрик кўрсаткичларининг қиёсий таҳлили натижалари асосланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: экспериментал ревматоид артритда юзага келадиган талоқдаги морфологик ва морфометрик ўзгаришлари натижасидаги патологик жараён  инобатга олиниб, даволаш натижаларини яхшилашга кўмаклашади, натижада кузатилиши мумкин бўлган асоратларни камайтириб, шифо жараёнини тезлаштиради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича  04.02.2025 йилдаги  04/1051 ҳамда, Пешкў туман тиббиёт бирлашмаси бўйича 04.02.2025 йилдаги 04/1049- сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: ревматоид артрит касаллигида талоқда кузатиладиган морфологик, морфометрик, иммуногистокимёвий кўрсаткичларни ўрганиш ҳамда патогенетик даво ва бир вақтда анор данаги мойини қўллаш касалликни асоратлари ва ногиронлик ҳолатларини камайтириш орқали тадқиқотнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: ревматоид артритда талоқ структур тузилмаларини морфофунксионал хусусиятларини ўрганиш, патогенетик даво ва параллел равишда анор данаги мойини қўллаш орқали даво самарадорлигини ошириш, шифохонада ҳамда амбулатор даво муддатини қисқартириш ҳисобига иқтисодий самарадорликка эришилган. Бу тажрибавий тадқиқотлар ва морфологик текширишларни оптималлаштириш ҳисобига ҳар бир тажрибавий тадқиқот серияси учун сарфланган маблағни 193000 сўмгача тежаш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик  экспериментал ревматоид артритда оқ зотсиз каламушлар талоғининг қизил ва оқ пульпаси умумий майдони, периартериал лимфатик муфталар, лимфатик фолликулалар герминатив марказлари, мантия ва маргинал соҳалари диаметрининг ошиши асосланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: экспериментал ревматоид артритда аутоиммун жараён натижасида юзага келадиган талоқдаги барча морфологик ва морфометрик  кўрсаткичларнинг ошиши кузатилди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича  04.02.2025 йилдаги  04/1051 ҳамда, Пешкў туман тиббиёт бирлашмаси бўйича 04.02.2025 йилдаги 04/1049- сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилди. Хулоса: эксперимент  давомида талоқдаги морфофунксионал ўзгаришларни ўрганиш, морфологик ҳамда морфометрик кўрсаткичларнинг ошиши, коррекциядан кейин эса яллиғланиш камайиши ҳисобидан натижалар меъёрий кўрсаткичларга яқинлашганини ўрганиш ревматоид артритда органометрик ўзгаришларни ҳисобга олиб  шифохонада ва амбулатор даво муддатини қисқаришига олиб келади. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: “Экспериментал ревматоид артритда талоқнинг морфологик кўрсаткичларини аниқлаш усули” мавзусида илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши раисига Бухоро давлат тиббиёт институти ректори томонидан 2025. 07.05 йил 17/37-сон хат юборилган. Мазкур услубий тавсиянома ревматоидли артрит касаллигида талоқдаги морфологик, морфометрик, иммуногистокимёвий ўзгаришларни аниқлаш, патогенетик даво усулларини такомиллаштириш ва анор данаги мойини қўллаш ҳақида тавсиялар бериш имконини берган. Ижтимоий самарадорлиги: ревматоид артрит касаллигида талоқда кузатиладиган морфологик, морфометрик, иммуногистокимёвий кўрсаткичларни ўрганиш ҳамда патогенетик даво ва бир вақтда анор данаги мойини қўллаш касалликни асоратлари ва ногиронлик ҳолатларини камайтириш орқали тадқиқотнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: ревматоид артритда талоқ структур тузилмаларини морфофунксионал хусусиятларини ўрганиш, патогенетик даво ва параллел равишда анор данаги мойини қўллаш орқали даво самарадорлигини ошириш, шифохонада ҳамда амбулатор даво муддатини қисқартириш ҳисобига иқтисодий самарадорликка эришилган. Бу тажрибавий тадқиқотлар ва морфологик текширишларни оптималлаштириш ҳисобига ҳар бир тажрибавий тадқиқот серияси учун сарфланган маблағни 193000 сўмгача тежаш имконини берган.
учинчи илмий янгилик  илк маротоба ревматоид артритда талоқда Т, Б- лимфотситлар, макрофаглар сони ва фаоллигини ошиши, ҳамда яллиғланишга қарши ностероид восита ва анор данаги мойини қўллаш оқ зотсиз каламушлар талоғининг функционал фаолиятига самарали таъсир кўрсатиши исботланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: экспериментал ревматоид артритда даво учун учун ностероид яллиғланишга қарши восита ҳамда параллел равишда анор данаги мойини биргаликда қўллаш тузалиш жараёнини тезлаштирди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича  04.02.2025 йилдаги  04/1051 ҳамда, Пешкў туман тиббиёт бирлашмаси бўйича 04.02.2025 йилдаги 04/1049- сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: ревматоид артрит касаллигида талоқда кузатиладиган морфологик, морфометрик, иммуногистокимёвий кўрсаткичларни ўрганиш ҳамда патогенетик даво ва бир вақтда анор данаги мойини қўллаш касалликни асоратлари ва ногиронлик ҳолатларини камайтириш орқали тадқиқотнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: ревматоид артритда талоқ структур тузилмаларини морфофунксионал хусусиятларини ўрганиш, патогенетик даво ва параллел равишда анор данаги мойини қўллаш орқали даво самарадорлигини ошириш, шифохонада ҳамда амбулатор даво муддатини қисқартириш ҳисобига иқтисодий самарадорликка эришилган. Бу тажрибавий тадқиқотлар ва морфологик текширишларни оптималлаштириш ҳисобига ҳар бир тажрибавий тадқиқот серияси учун сарфланган маблағни 193000 сўмгача тежаш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик тажрибада экспериментал ревматоид артрит ва ностероид яллиғланишга қарши восита ҳамда анор данаги мойи таъсирида оқ зотсиз каламушлар талоғида юзага келадиган морфологик ўзгаришларнинг иммуногистокимёвий хусусиятлари аниқланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: экспериментал ревматоид артритда аутоиммун жараён натижасида CD3 ва CD20 маркерларининг экспрессияланиш даражаси ошганлиги ҳамда даводан кейин нормал кўрсаткичларга яқинлашгани ўрганилди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича  04.02.2025 йилдаги  04/1051 ҳамда, Пешкў туман тиббиёт бирлашмаси бўйича 04.02.2025 йилдаги 04/1049- сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: ревматоид артрит касаллигида талоқда кузатиладиган морфологик, морфометрик, иммуногистокимёвий кўрсаткичларни ўрганиш ҳамда патогенетик даво ва бир вақтда анор данаги мойини қўллаш касалликни асоратлари ва ногиронлик ҳолатларини камайтириш орқали тадқиқотнинг ижтимоий аҳамиятини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: ревматоид артритда талоқ структур тузилмаларини морфофунксионал хусусиятларини ўрганиш, патогенетик даво ва параллел равишда анор данаги мойини қўллаш орқали даво самарадорлигини ошириш, шифохонада ҳамда амбулатор даво муддатини қисқартириш ҳисобига иқтисодий самарадорликка эришилган. Бу тажрибавий тадқиқотлар ва морфологик текширишларни оптималлаштириш ҳисобига ҳар бир тажрибавий тадқиқот серияси учун сарфланган маблағни 193000 сўмгача тежаш имконини берган.