Самадбек Феада Моҳаммаднинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тили фонетикаси”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Fil3720
Илмий раҳбар: Абдушукуров Бахтиёр Бўронович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01. 
    Расмий оппонентлар: Холманова Зулхумор Турдиевна, филология фанлари доктори, профессор; Юсуф Бердак, филология фанлари номзоди, катта илмий ходим. 
Етакчи ташкилот: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тили фонетикаси, хусусан, унли ва ундошлар тизими, товушлардаги фонетик ҳодисаларни таҳлил қилиш орқали адабий тилнинг тутган ўрнини илмий асослашдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбек тили фонетикасининг назарий асосларини ўрганиш орқали Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тили нутқ товушлариниинг ўзбек тилшунослигидаги ўрни ва аҳамияти далилланган, шунингдек, мазкур давлатдаги тил вазияти ошёвҳий маълумотлар ёрдамида ёритилган; 
       Ўзбек тили нутқ товушларининг қадимги туркий тил, эски туркий тил ва эски ўзбек тилидаги тарихий тараққиётини ўрганиш натижасида Афғонистондаги ўзбек тили фонетикаси учун характерли бўлган жиҳатлар очиб берилган ҳамда унли ва ундош товушларнинг ривожланиш босқичлари асосланган;
Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тили унли ва ундошлар тизимини таснифлаш натижасида уларнинг ўзига хос хусусиятлари аниқланган ва тизимлаштирилган, шунингдек, унлилардаги торайиш, кенгайиш, олд ҳамда орқа қатор, лабланган ёки лабланмаган ҳолатга ўтиш, товуш уйғунлиги сингари ҳодисаларга эътибор қаратилгани асосланган;
Товушлардаги фонетик жараёнлар, хусусан, конвергенсия, дивергенсия, редуксия, ассимиляция, диссимиляция, аккомодация, назализация, нутқ товушларининг тушиши, шу билан бирга, протеза, эпентеза, аустеза, метатеза каби фонетик ҳодисалар воситасида далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тили фонетикаси тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тили нутқ товушлари ҳақидаги янги маълумотларнинг аниқланиши, нутқ товуши тараққиётидаги миқдорий ва акустик ўзгаришлар, товушларнинг ўзаро мослигига кўра ўзгариши, нутқ товушларининг тушиши ва орттирилиши сингари фонетик ҳодисалар билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2020-2023-йиллар бажарилган АМ-Ф3-201908172 рақамли “Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2025-йилнинг 11-февралдаги 04/1-516-сон маълумотномаси). Натижада олий ва умумтаълим муассасалари тизимида Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тилидаги унли ва ундошларни таснифлаш, уларнинг ўзига хос хусусиятларининг аниқланиши, тизимлаштирилиши, шунингдек, унлилардаги торайиш, кенгайиш, олд ҳамда орқа қаторга, лабланган ёки лабланмаган ҳолатга ўтиш, товуш уйғунлиги каби масалаларга ойдинлик киритиб, лингвистик таҳлиллар мазмунини бойишига эришилган;
Нутқ товушларининг тушиши ҳақидаги маълумотларнинг аниқлаши, ассимиляция ва диссимиляция сингари фонетик ҳодисалар билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2020-2023-йиллар бажарилган АМ-Ф3-201908172 рақамли “Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2025-йилнинг 11-февралдаги 04/1-516-сон маълумотномаси). Натижада олий ва умумтаълим муассасалари тизимида Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тилидаги унли ва ундошларни таснифлаш, уларнинг ўзига хос хусусиятларининг аниқланиши, тизимлаштирилиши, шунингдек, унлилардаги торайиш, кенгайиш, олд ҳамда орқа қаторга, лабланган ёки лабланмаган ҳолатга ўтиш, товуш уйғунлиги каби масалаларга ойдинлик киритиб, лингвистик таҳлиллар мазмунини бойишига эришилган;
Афғонистондаги ҳозирги ўзбек адабий тили унлилардаги сингармонизм қонуниятларининг амал қилиниши таҳлиллар орқали мазкур давлатдаги ҳозирги ўзбек адабий тилининг мавқеи ва ҳолати билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2021-2023-йиллар бажарилган ПЗ-2020042022 рақамли “Туркий тилларнинг лингводидактик электрон платформасини яратиш” номли амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2025-йилнинг 11-февралдаги 04/1-515-сон маълумотномаси). Натижада лингводидактик электрон платформа амалда бўлган яратишда Афғонистондаги тил ва имло масалалари, Афғонистонда ўзбек тилининг асосий қонунларидаги ўрни, ушбу тилнинг меъёрий-ҳуқуқий асослари, ўзбек тилининг давлат ташкилотлари ва маданий муассасаларда қўлланиши, унлиларда сингармонизм қонуниятларининг амал қилиниши сингари масалалар таҳлили билан бойитилган;
Афғонистондаги мавжуд тил вазиятини, ўзбек тили фонетикаси борасида амалга оширилган тадқиқотларни таҳлил қилиш ёрдамида мазкур давлатдаги ҳозирги ўзбек адабий тилининг мавқеи ва ҳолати билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2021-2023-йиллар бажарилган ПЗ-2020042022 рақамли “Туркий тилларнинг лингводидактик электрон платформасини яратиш” номли амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2025-йилнинг 11-февралдаги 04/1-515-сон маълумотномаси). Натижада лингводидактик электрон платформа амалда бўлган яратишда Афғонистондаги тил ва имло масалалари, Афғонистонда ўзбек тилининг асосий қонунларидаги ўрни, ушбу тилнинг меъёрий-ҳуқуқий асослари, ўзбек тилининг давлат ташкилотлари ва маданий муассасаларда қўлланиши, нутқ товушларининг тарихий тараққиёти сингари масалалар муҳим манба вазифасини ўтаган.