Тухтаева Меҳриё Шавкатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Замонавий ёндашувлар асосида бўлажак ўқитувчиларнинг нутқ маданиятини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02 -Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (ўзбек тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:B2024.2.PhD/Ped7922.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий педагогика университети
Илмий раҳбар: Қурбонова Ойша Бекназаровна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори(PhD), доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий педагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Шодиева Матлуба Жўраевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Азизова Қизлархон Машрабовна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори(PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади замонавий ёндашувлар асосида бўлажак ўқитувчиларнинг нутқ маданиятини ривожлантиришга оид илмий-методик тавсиялар ишлаб чиқиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
замонавий ёндашувлар асосида бўлажак ўқитувчиларда нутқ маданиятини ривожлантиришнинг илмий-назарий, консептуал асосланиши, таълим мазмуни тафаккур, мулоқот, прагматик компетентлигини кенгайтириш, риторик фигура, субектлардаги шахсий интеллектуал ва риторик қобилиятлар орқали лисоний-методологик билимларни оширишнинг динамик потенсиал кўрсаткичига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
таълим босқичларида замонавий ёндашувлар асосида нутқ маданиятини ривожлантиришнинг интеграциялашувини аниқлаш, унинг узлюксизлигини таъминловчи ўқув- методик адабиётларни таҳлилий ўрганиш, замонавий ёндашувларнинг моҳиятини кўп қирралилигини эътиборга олиб, уни узлюксиз моделлаштириш, фанлараро мутаносиблигини таълим мазмунига мос мувофиқлаштириш асосида такомиллаштирилган;
ўқув-педагогик жараёнда бадиий, илмий, тасвирий, муҳокама контекстлар устида ишлаш жараёнида унинг бадиий-эстетик хусусиятларини идрок этиш, матн мазмуни бўйича мулоқот матни яратиш, боғланишли нутқни ўстириш динамикасига урғу бериш асосида такомиллаштирилган;
замонавий ёндашувлар асосида бўлажак ўқитувчиларда нутқ маданиятининг ривожланганлик самарадорлиги когнитив, прагматик, фаолиятли, креатив омилларни уйғунлаштириш ҳамда тафаккурини, ахборотлар билан ишлаш кўникмасини, нутқий-ижодий, касбий-методик, тайёргарлик босқичларининг функсионал яхлитлигини босқичма-босқич таъминлаш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий ёндашувлар Бўлажак ўқитувчиларининг нутқ маданиятини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришга оид тадқиқот натижалари асосида:
замонавий ёндашувлар асосида бўлажак ўқитувчиларда нутқ маданиятини ривожлантиришнинг илмий-назарий, консептуал асосланиши, таълим мазмуни тафаккур, мулоқот, прагматик компетентлигини кенгайтириш, риторик фигура, субектлардаги шахсий интеллектуал ва риторик қобилиятлар орқали лисоний-методологик билимларни оширишнинг динамик потенсиал кўрсаткичига устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Нутқ маданияти” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университетининг 2025- йил 29-майдаги 11-05-3526/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчиларнинг нутқ маданиятини ривожлантириш имкони кенгайтирилган;
таълим босқичларида замонавий ёндашувлар асосида нутқ маданиятини ривожлантиришнинг интеграциялашувини аниқлаш, унинг узлюксизлигини таъминловчи ўқув- методик адабиётларни таҳлилий ўрганиш, замонавий ёндашувларнинг моҳиятини кўп қирралилигини эътиборга олиб, уни узлюксиз моделлаштириш, фанлараро мутаносиблигини таълим мазмунига мос мувофиқлаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Нутқ маданияти” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университетининг 2025- йил 29-майдаги 11-05-3526/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчиларнинг нутқ маданиятини ривожлантириш самарадорлиги ошган;
ўқув-педагогик жараёнда бадиий, илмий, тасвирий, муҳокама контекстлар устида ишлаш жараёнида унинг бадиий-эстетик хусусиятларини идрок этиш, матн мазмуни бўйича мулоқот матни яратиш, боғланишли нутқни ўстириш динамикасига урғу бериш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Нутқ маданияти” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университетининг 2025- йил 29-майдаги 11-05-3526/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчиларнинг нутқ маданиятини ривожлантириш мазмуни кенгайтирилган;
замонавий ёндашувлар асосида бўлажак ўқитувчиларда нутқ маданиятининг ривожланганлик самарадорлиги когнитив, прагматик, фаолиятли, креатив омилларни уйғунлаштириш ҳамда тафаккурини, ахборотлар билан ишлаш кўникмасини, нутқий-ижодий, касбий-методик, тайёргарлик босқичларининг функсионал яхлитлигини босқичма-босқич таъминлаш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Нутқ маданияти” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университетининг 2025- йил 29-майдаги 11-05-3526/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчиларнинг нутқ маданиятини ривожлантиришнинг дидактик мазмуни бойитилган.