Халимжанов Дилшод Эргашбековичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Миллий иқтисодиёт рақобатбардошлигига эркин иқтисодий зоналар таъсирини оширишнинг назарий асослари», 08.00.01 – Иқтисодиёт назарияси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Iqt1970.
Илмий раҳбар: Зикрияев Зокиржон Мамирович, Иқтисодиёт фанлари фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.01.2021.I.16.03.
Расмий оппонентлар: Бобоназарова Жамила Холмуродовна, Ўзбекистон Республикаси Олий мажлиси сенатори, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Абдуллаев Суюн Артикович, Ўзбекистон жаҳон тиллари университети иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, молия ва иқтисод ишлари бўйича проректори.
Етакчи ташкилот: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Мамлакат иқтисодиётининг рақобатбардошлигини оширишда эркин иқтисодий зоналарнинг ўрнини кенгайтиришнинг назарий асосларини такомиллаштириш бўйича илмий-услубий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
назарий-услубий ёндашувга кўра “эркин иқтисодий зоналар фаолиятини ташкил этиш” тушунчасининг мазмуни мамлакат иқтисодиёти рақобатбардошлигини ошириш ва самарадорлигини таъминлаш, иқтисодий фаолиятни амалга оширишда кенгайтирилган мустақилликка ва бошқарувнинг эркин режимини таъминлашнинг узвий омили жиҳатидан такомиллаштирилган;
назарий-услубий ёндашувга кўра мамлакат иқтисодиётига хорижий ва маҳаллий инвестицияларни жалб қилиш асосида эркин иқтисодий зоналар фаолиятини ташкил этишнинг умумий тамойиллари мамлакат рақобатбардошлигини оширишга таъсир кўрсатувчи маъмурий-ташкилий тадбирлар, замонавий инфратузилма ҳамда таълим ва инновацияларни қўллаб-қувватлаш чораларини ўзаро мувофиқлаштириш жиҳатидан такомиллаштирилган;
Сирдарё вилоятида эркин иқтисодий зоналарга инвестицияларни жалб қилиш (И=0,25-0,32), технология ва инновацияларни ривожлантириш (ТИ=0,15-0,2), экспорт салоҳиятини кучайтириш (Э=0,21-0,26) ва янги иш ўринлари яратиш (ИО=0,13-0,18) орқали юқори иқтисодий ўсишни таъминлаш асосида мамлакат иқтисодиётининг рақобатбардошлигини ошириш асосланган Ўзбекистон ҳудудлари иқтисодиётининг рақобатбардошлигини оширишда эркин иқтисодий зоналар фаолиятининг ривожланишига таъсир кўрсатувчи омилларнинг ўзаро боғлиқлигини ифодаловчи эконометрик модел асосида 2030 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган..
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иқтисодиётининг рақобатбардошлигини оширишда эркин иқтисодий зоналарнинг ўрнини кенгайтиришнинг назарий асосларини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
назарий-услубий ёндашувга кўра “эркин иқтисодий зоналар фаолиятини ташкил этиш” тушунчасининг мазмунини мамлакат иқтисодиёти рақобатбардошлигини ошириш ва самарадорлигини таъминлаш, иқтисодий фаолиятни амалга оширишда кенгайтирилган мустақилликка ва бошқарувнинг эркин режимини таъминлашнинг узвий омили жиҳатидан такомиллаштиришга оид назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Инвестициялар” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган Мазкур таклифнинг амалиётига жорий этилиши натижасида талабаларда мамлакатда инвестицион фаолликни оширишнинг устувор йўналишлари, ҳудуддий инвестиция стратегияси ва ундан самарали фойдаланиш жараёнларини тартибга солиш усуллари тушунчаси юзасидан назарий билимларни янада чуқурлаштириш имкони яратилган;
назарий-услубий ёндашувга кўра мамлакат иқтисодиётига хорижий ва маҳаллий инвестицияларни жалб қилиш асосида эркин иқтисодий зоналар фаолиятини ташкил этишнинг умумий тамойилларини мамлакат рақобатбардошлигини оширишга таъсир кўрсатувчи маъмурий-ташкилий тадбирлар, замонавий инфратузилма ҳамда таълим ва инновацияларни қўллаб-қувватлаш чораларини ўзаро мувофиқлаштириш жиҳатидан такомиллаштиришга оид назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Инвестициялар” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган Мазкур таклифнинг амалиётига жорий этилиши натижасида талабаларда эркин иқтисодий зоналар фаолиятини ташкил этишнинг умумий тамойилларини мамлакат рақобатбардошлигини оширишга таъсир кўрсатувчи маъмурий-ташкилий тадбирлар, замонавий инфратузилма ҳамда таълим ва инновацияларни қўллаб-қувватлаш чораларини ўзаро мувофиқлаштириш жиҳатидан такомиллаштириш юзасидан назарий билимларни чуқурлаштириш имкони яратилган;
Сирдарё вилоятида эркин иқтисодий зоналарга инвестицияларни жалб қилиш (Иқ0,25-0,32), технология ва инновацияларни ривожлантириш (ТИқ0,15-0,2), экспорт салоҳиятини кучайтириш (Эқ0,21-0,26) ва янги иш ўринлари яратиш (ИОқ0,13-0,18) орқали юқори иқтисодий ўсишни таъминлаш асосида мамлакат иқтисодиётининг рақобатбардошлигини ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги томонидан “Мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишининг узоқ муддатли истиқболлари дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган. Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ҳудудий инвестиция муҳити жозибадорлигини ошириш борасидаги вазифаларни такомиллаштириш, мамлакатга инвестициялар жалб қилишни фаоллаштирувчи чора-тадбирларни белгилаш имкони яратилган;
Мамлакат иқтисодиётининг рақобатбардошлигини оширишда эркин иқтисодий зоналар фаолиятининг ривожланишига таъсир кўрсатувчи омилларнинг ўзаро боғлиқлигини ифодаловчи эконометрик модел асосида 2030 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичлари Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги томонидан “Ҳудудларнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишининг узоқ муддатли истиқболлари дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган. Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши мамлакат рақобатбардошлигини таъминлашда эркин иқтисодий зоналар фаолиятини узоқ муддатли истиқбол кўрсаткичлари ўртасида ўзаро мувофиқлигини таъминлаш имконини яратган.