Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдуллаев Ибадулла Абдуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ёшлар тарбиясида ахлоқ ва дин уйғунлигининг ижтимоий-фалсафий таҳлили”, 09.00.04 – Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Fal1126.
Илмий раҳбар: Юсубов Жалолиддин Кадамович, фалсафа фанлари доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети,  DSc.03/30.12.2019.F.01.05.
Расмий оппонентлар: Мухтаров Азамат, фалсафа фанлари доктори, профессор; Ортиқов Музаффар Абдураҳмонович, фалсафа фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий-амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ёшлар тарбиясида ахлоқ ва дин уйғунлиги тамойилини ижтимоий-фалсафий таҳлил қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
“Исломий ахлоқ” ва “ёшлар ахлоқи” тушунчалари қадимий фалсафий анъаналарга (бағрикенглик, тинчлик, ахлоқийлик), исломий қадриятлардаги адолат, ҳалоллик, ота‑онани ҳурмат қилиш каби ахлоқий меъёрларга асосланган ҳолда, ёшлар онгида ахлоқий тартиб-қоидаларнинг шаклланиш тенденсиялари фалсафий, тарихий ва диний мезонлар асосида очиб берилган;
ёшлар ахлоқини такомиллаштиришда ислом динининг маънавий-ахлоқий (ҳалоллик, бурчга садоқат, ваъдага вафо, иймон-эътиқод) мезонларининг диалектик асослари умумий, махсус ва алоҳидалик қонуниятлари орқали инсон маънавиятининг камолотга интилиши, ахлоқий тамойилларнинг барча жамият ва даврлар учун умумий қадрият сифатида намоён бўлиши, ҳамда исломий қадриятларнинг ёшлар онгида доимий ахлоқий талаб сифатида шаклланиши каби умуминсоний мезонларнинг барқарорлиги далилланган;
ислом қадриятларида ёшлар ахлоқининг маънавий (адолат, виждонийлик, ҳақиқатпарварлик) мезонлари, улардан жамиятнинг ижтимоий-сиёсий ҳаётида оқилона фойдаланишнинг (ҳақиқат ва виждон асосида қарорлар қабул қилиш, ахлоқий талабларига мос равишда фаолият юритиш) илмий асослари ишлаб чиқилган;
ёшлар ахлоқини такомиллаштиришнинг таъсирли воситаларидан исломий қадриятларнинг мазмунини ўзгартириб, ғаразли тарғиботларда қўллашга ҳаракат қилаётган норасмий диний уюшмалар ва бирлашмалар фаолиятининг салбий оқибатлари илмий асослаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ёшлар тарбиясида ахлоқ ва дин уйғунлиги тамойилининг ижтимоий-фалсафий таҳлили доирасида ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
“Исломий ахлоқ” ва “ёшлар ахлоқи” тушунчалари қадимий фалсафий анъаналарга (бағрикенглик, тинчлик, ахлоқийлик), исломий қадриятлардаги адолат, ҳалоллик, ота‑онани ҳурмат қилиш каби ахлоқий меъёрларга асосланган ҳолда, ёшлар онгида ахлоқий тартиб-қоидаларнинг шаклланиш тенденсиялари фалсафий, тарихий ва диний мезонларга оид илмий хулосалардан Республика Маънавият ва маърифат марказида 2023-йил учун чора-тадбирлар дастурининг ВИИИ йўналишида белгиланган “Миллий қадриятлар? Маънавий фазилатлар ва ижтимоий одоблар тарғиботи” 41-банди “Миллий давлатчилигимиз тарихи? Буюк аждодларимизнинг бой илмий-маънавий меросини ўрганиш орқали аҳоли ўртасида миллий бирдамлик, ватанга садоқат, миллий ўзлигидан фахрланиш туйғуларини кучайтириш” мавсусида тарғибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги Ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2024-йил 21-августдаги 356-сонли маълумотномаси). Натижада, диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсиялар ва хулосалар ёшлар тарбиясида ахлоқ ва дин уйғунлиги тамойилини ижтимоий-фалсафий таҳлил қилишга хизмат қилган;
ёшлар ахлоқини такомиллаштиришда ислом динининг маънавий-ахлоқий (ҳалоллик, бурчга садоқат, ваъдага вафо, иймон-эътиқод) мезонларининг диалектик асослари умумий, махсус ва алоҳидалик қонуниятлари орқали инсон маънавиятининг камолотга интилиши, ахлоқий тамойилларнинг барча жамият ва даврлар учун умумий қадрият сифатида намоён бўлиши, ҳамда исломий қадриятларнинг ёшлар онгида доимий ахлоқий талаб сифатида шаклланиши каби умуминсоний мезонларнинг барқарорлигига доир амалий таклиф ҳамда тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлигининг тарғибот тадбирларида, ижтимоий лойиҳаларни амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлигининг 2024-йил 20-августдаги 2-13-21-4379-сонли маълумотномаси). Натижада, Агентлик томонидан ташкил этилган ижтимоий лойиҳаларни амалга оширишда хизмат қилган;
ислом қадриятларида ёшлар ахлоқининг маънавий (адолат, виждонийлик, ҳақиқатпарварлик) мезонлари, улардан жамиятнинг ижтимоий-сиёсий ҳаётида оқилона фойдаланишнинг (ҳақиқат ва виждон асосида қарорлар қабул қилиш, ахлоқий талабларига мос равишда фаолият юритиш) илмий асосларига оид илмий асосланган тавсия ҳамда хулосалардан Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати – Ўзбекистон либерал-демократик партиясининг 2020-2024 йилларга мўлжалланган Сайловолди дастурдаги “Маънавий-маърифий соҳадаги устувор йўналишлар” бўлимида келтирилган “Тарихий, маданий ва илмий меросни асраб-авайлаш, уни бойитиш ва янада ривожлантириш” мавзусидаги тадқиқотларни амалга оширишда фойдаланилган (Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати – Ўзбекистон либерал-демократик партиясининг 2024-йил 21-августдаги 01-27/416-сонли маълумотномаси). Натижада, илмий хулоса ва амалий тавсиялар Янги Ўзбекистоннинг фаровонлик, қадриятларни асраб-авайлаш ҳамда ёшлар ахлоқини такомиллаштиришга доир конструктив ғоялар, методологик тавсияларни ишлаб чиқишга  хизмат қилган;
ёшлар ахлоқини такомиллаштиришнинг таъсирли воситаларидан исломий қадриятларнинг мазмунини ўзгартириб, ғаразли тарғиботларда қўллашга ҳаракат қилаётган норасмий диний уюшмалар ва бирлашмалар фаолиятининг салбий оқибатларига оид таклиф ҳамда тавѕиуалардан Ўзбекиѕтон “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2020-2024 йилларга мўлжалланган сайловолди дастурини амалга оширишда фоудаланилган (Ўзбекиѕтон “Миллий тикланиш” демократик партияси Марказий Кенгашининг 2024-уил 4-сентябрдаги 02/05-50-ѕонли маълумотномаѕи). Натијада, ёшларни миллий тикланиш ва юксалиш ғояси, миллий маданият ва қадриятларни эъзозлаш руҳида тарбиялаш, болаларнинг руҳий-маънавий дунёси ва ахлоқий савиясини ўстириб боришга доир конструктив ғоялар, методологик тавсияларни ишлаб чиқишга хизмат қилган.  
 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish