Мелибоев Миразам Фозилжон ўғлининг
фан доктори (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Полиз маҳсулотларини комплекс қайта ишлаш орқали чиқиндисиз маҳсулотлар олиш технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.17 – Қишлоқ хўжалик ва озиқ-овқат маҳсулотларига ишлов бериш, сақлаш ҳамда қайта ишлаш технологиялари ва биотехнологиялари (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.1.DSc/Т706.
Илмий маслаҳатчи: Эргашев Ойбек Каримович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган давлат техника университети, DSc.03/29.08.2023.К/Т.66.02.
Расмий оппонентлар: Юлчиев Аслбек Бахтиёрбекович, техника фанлари доктори, доцент; Махмудов Рафуқжон Аманович, техника фанлари доктори, профессор; Сагдуллаева Дилафруз Саидакбаровна техника фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: полиз маҳсулотларидан қовоқ ва тарвуз хомашёларини комплекс қайта ишлаш ва иккиламчи маҳсулотларидан рационал фойдаланиб, чиқиндисиз технологиясини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк маротаба полиз маҳсулотларидан қовоқ ва тарвуз хомашёларини комплекс чиқиндисиз қайта ишлашда конвектив ва сублимацион қуритиш усуллари энг мақбули эканлиги аниқланган;
илк бор қовоқни конвектив ва сублимацион усулларда қуритишдан олдин 5 %ли аскорбин кислотаси билан ишлов бериш орқали қуритилган маҳсулот намуналари таркибидаги витамин ва углеводларни регидратация даражаси сақланиб қолиши исботланган;
илк бор тарвузни конвектив ва сублимацион усулларда қуритишдан олдин 4 %ли лимон кислотаси билан ишлов бериш орқали қуритилган маҳсулот намуналари кимёвий таркиби, физик-кимёвий ва органолептик кўрсаткичларига таъсир кўрсатмаганлиги визуал усулда аниқланган;
қовоқ ва тарвузни бирламчи ва иккиламчи хомашёларини сублимацион қуритишга нисбатан дастлабки ишлов бериш орқали конвектив усулда қуритилган маҳсулот намуналаридаги витамин миқдори максимал даражада сақланиб қолиши исботланган;
қовоқ ва тарвуз хомашёларини комплекс чиқиндисиз инновацион қайта ишлаш технологияси ишлаб чиқилган;
тарвуз ва қовоқни инновацион усулда қуритиш орқали органик кукун олишнинг регидратация даражаси юқори бўлган технологияси ишлаб чиқилган;
полиз маҳсулотларидан олинган иккиламчи хомашёларни қайта ишлаш орқали олинган органик кукунлар омихта емларнинг озуқавий қийматини 1,2 баробаргача оширилиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Полиз маҳсулотларини комплекс қайта ишлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қовоқни комплекс қайта ишлаш орқали чиқиндисиз маҳсулотлар олиш технологияси Ўзбекистон озиқ-овқат саноати уюшмасининг «2025-2026-йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати»га киритилган (Ўзбекистон озиқ-овқат саноати уюшмасининг 2025 йил 6 январдаги 06-3/01-25-сон маълумотномаси). Натижада, қовоқ мевасини қуритиш жараён давомийлигини ўртача 5-6 соатгача қисқартириш имконини беради;
тарвузни комплекс қайта ишлаш орқали чиқиндисиз маҳсулотлар олиш технологияси Ўзбекистон озиқ-овқат саноати уюшмасининг «2025-2026-йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати»га киритилган (Ўзбекистон озиқ-овқат саноати уюшмасининг 2025 йил 6 январдаги 06-3/01-25-сон маълумотномаси). Натижада, тарвузни ва ундан олинган иккиламчи хомашёни қуритиш жараёни давомийлигини ўртача 6-7 соатгача қисқартириш имконини имконини беради;
тарвуз ва қовоқни инновацион усулда қуритиш орқали органик кукун олиш технологияси Ўзбекистон озиқ-овқат саноати уюшмасининг «2025-2026-йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати»га киритилган (Ўзбекистон озиқ-овқат саноати уюшмасининг 2025 йил 6 январдаги 06-3/01-25-сон маълумотномаси). Натижада, тарвуз ва қовоқни бирламчи ва иккиламчи хомашёларини қуритиш орқали табиий соф ингредиент олиш имконини имконини беради.