Абдурахмонова Динара Юсуповнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчиларда ёзма нутқий компетенсияларни ривожлантиришга методик тайёргарлигини такомиллаштириш, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертацияси мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Ped7780.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий педагогика университети.
Илмий раҳбар: Халиков Аъзам Абдусаломович, педагогика фанлари доктори, профессор
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий педагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Шодиева Матлуба Жўраевна, педагогика фанлари доктори (DSc); Бобоёров Шухрат Сувонқулович, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчиларда ёзма нутқий компетенсияларни ривожлантиришга методик тайёргарлигини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг методик тайёргарлигини ривожлантиришнинг педагогик имкониятлари ўқувчиларнинг ёзма нутқий компетенсиясини функсионал мазмунини касбга мослашиш жараёнларини илмий, назарий, педагогик омилларга босқичма-босқич ҳамда ёзма нутқнинг лингвистик хусусиятларини инновацион технологиялар ва дидактик материалларга интеграциясини таъминлаш асосида аниқлаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчиларда ёзма нутқий компетенсияларни ривожлантиришга методик тайёргарлик модели шахсга йўналтирилган, индивидуал ёндашувларни ёзма нутқий фаолиятга уйғун трансформациялаш муҳитини яратиш ва тизимли амалиёт билан боғлиқлик тамойилларини жараёнли-мазмуний компонентларга, таълимий воситаларга боғлиқлигини таъминлаш ҳамда методик тайёргарлигини қайта алоқага устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларда ўқувчилар ёзма нутқий компетенсияларини ривожлантириш методикаси мантиқий, креатив ва танқидий фикрлашга доир интерфаол топшириқларни диагностик лойиҳалаш ҳамда индивидуаллаш тизим жараёнлари билан уйғунлаштириш асосида такомиллаштирилган.
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчиларда ёзма нутқий компетенсияларни ривожлантириш методикасини самарадорлиги когнитив, жараёнли, натижавий мезонларини ўзаро мақсадли ривожлантиришга ёрдам берувчи диагностик назоратлар сифатини оширишга қаратилган баҳолаш даражаларига мувофиқлигини уйғунлаштириш ҳамда тилнинг коммуникатив ва креатив сифатларига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчиларда ёзма нутқий компетенсияларни ривожлантиришга методик тайёргарлигини такомиллаштириш бўйича олинган тадқиқот натижалари асосида:
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг методик тайёргарлигини ривожлантиришнинг педагогик имкониятлари ўқувчиларнинг ёзма нутқий компетенсиясини функсионал мазмунини касбга мослашиш жараёнларини илмий, назарий, педагогик омилларга босқичма-босқич ҳамда ёзма нутқнинг лингвистик хусусиятларини инновацион технологиялар ва дидактик материалларга интеграциясини таъминлаш асосида аниқлаштиришга оид таклифлар “Она тили–ўқиш саводхонлиги ва уни ўқитиш методикаси” номли ўқув қўлланма ишлаб чиқишда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7600/04 рақамли маълумотномаси). Натижада, бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчиларда ёзма нутқий компетенсияларни ривожлантиришга методик тайёргарлигини такомиллаштиришнинг педагогик имкониятларини аниқланган.
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчиларда ёзма нутқий компетенсияларини ривожлантиришга методик тайёргарлик модели шахсга йўналтирилган, индивидуал ёндашувларни ёзма нутқий фаолиятга уйғун трансформациялаш муҳитини яратиш ва тизимли амалиёт билан боғлиқлик тамойилларини жараёнли-мазмуний компонентларга, таълимий воситаларга боғлиқлигини таъминлаш ҳамда методик тайёргарлигини қайта алоқага устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Она тили–ўқиш саводхонлиги ва уни ўқитиш методикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7600/04 рақамли маълумотномаси). Натижада, бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчилар ёзма нутқий компетенсияларини ривожлантириш модел мазмуни интенсивлаштирилган.
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларда ўқувчилар ёзма нутқий компетенсияларини ривожлантириш методикаси мантиқий, креатив ва танқидий фикрлашга доир интерфаол топшириқларни диагностик лойиҳалаш ҳамда индивидуаллаш тизим жараёнлари билан уйғунлаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Она тили-ўқиш саводхонлиги ва уни ўқитиш методикаси” номли ўқув қўлланма ишлаб чиқишда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7600/04 рақамли маълумотномаси). Натижада, бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчилар ёзма нутқий компетенсияларини ривожлантиришга методик тайёргарлигини такомиллаштириш методикаси мазмуни бойитилган.
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқувчиларда ёзма нутқий компетенсияларни ривожлантириш методикасини самарадорлиги когнитив, жараёнли, натижавий мезонларини ўзаро мақсадли ривожлантиришга ёрдам берувчи диагностик назоратлар сифатини оширишга қаратилган баҳолаш даражаларига мувофиқлигини уйғунлаштириш ҳамда тилнинг коммуникатив ва креатив сифатларига устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Ҳуснихат ўқитиш методикаси” ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7600/04 рақамли маълумотномаси). Натижада, бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг Она тили ва ўқиш саводхонлиги фанини ўқитиш самарадорлигини оширишга хизмат қилган.