Абдувалиева Дилсора Нодиржон қизининг
Фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг педагогик стратегиялари”, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.DSc/Ped420.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий педагогика университети.
Илмий маслаҳатчи: Юнусова Дилфуза Исраиловна, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий педагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Шодиева Матлуба Жўраевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Исакулова Нилуфар Жаникуловна, педагогика фанлари доктори, профессор; Султонова Ўғилой Набиевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг педагогик стратегиялари бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг дидактик имкониятлари педагогик ижодни кўп ўлчовли ҳодиса сифатида мазмунан таснифлаш, инновацион фаолият жараёнидаги тадбиқий жиҳатларини прогнозлаш, шахснинг мотивацион установкаларидаги ўзгариш факторларини таҳлилий ўрганиш, шахсий ривожланишни асосий педагогик қадриятларга пропорсионал амалга ошириш ҳамда муаммоли вазиятлар яратиш ҳисобига билиш фаоллиги даражасини ошириш асосида аниқлаштирилган;
бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантириш жараёни когнитив фаолликни ошириш, педагогик новаторликни индивидуал сифатларда акс эттириш, ўзини-ўзи фаоллаштириш барқарорлигини изчил таъминлаш босқичларини таълим мазмунига мақсадли интеграциялаш ҳамда дидактик тузилма мазмунини интенсивлаштириш, таълим субектларининг ўзаро ҳамкорлигини умуммаданий ва касбий хусусиятларга кўра мувофиқлаштириш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантириш технологиялари педагогик жараёндаги реал воқеликка муносабатнинг обективлигини таркиб топтириш ҳамда эвристик технологияларнинг прагматиклигини оширишга динамик устуворлик бериш ҳамда лойиҳа технологиясининг шахс ривожланишидаги таъсирчанлик даражасини қадриятли муносабатлар тузилмасига адекват йўналтириш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг педагогик стратегияларини такомиллаштириш модели ижодкор шахс сифатларини қиёсий аниқлаштириш, синергетик ва технологик ёндашувларга кўра ахборотни қайта ишлашга йўналтирилган педагогик микромуҳитни яратиш, таълим жараёнининг функсияларига идентив педагогик таъсир омилларини адекват аниқлаш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантириш самарадорлиги репродуктив ва ижодий фаолият нисбатини фактик аниқлаштириш, ностандарт муаммоларни ҳал қилишга йўналтириш, интеллектуал-когнитив, фаолиятли-танқидий, ижодий-амалий мезонларининг компонентларини ўзаро мақбул уйғунлаштириш ҳамда интеллектуал ва ақлий ривожланиш мазмунига алгоритмик киритиб бориш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг педагогик стратегияларига доир тадқиқот натижалари асосида:
бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг дидактик имкониятларини педагогик ижодни кўп ўлчовли ҳодиса сифатида мазмунан таснифлаш, инновацион фаолият жараёнидаги тадбиқий жиҳатларини прогнозлаш, шахснинг мотивацион установкаларидаги ўзгариш факторларини таҳлилий ўрганиш, шахсий ривожланишни асосий педагогик қадриятларга пропорсионал амалга ошириш ҳамда муаммоли вазиятлар яратиш ҳисобига билиш фаоллиги даражасини ошириш асосида аниқлаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълимда педагогикаси, инновация ва интеграция” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7597/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг педагогик имкониятларини аниқлашга шароит яратилган.
бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантириш жараёнини когнитив фаолликни ошириш, педагогик новаторликни индивидуал сифатларда акс эттириш, ўзини-ўзи фаоллаштириш барқарорлигини изчил таъминлаш босқичларини таълим мазмунига мақсадли интеграциялаш ҳамда дидактик тузилма мазмунини интенсивлаштириш, таълим субектларининг ўзаро ҳамкорлигини умуммаданий ва касбий хусусиятларга кўра мувофиқлаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълимда тарбия фани” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7597/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг дидактик мазмуни бойитилган.
Бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантириш технологиялари педагогик жараёндаги реал воқеликка муносабатнинг обективлигини таркиб топтириш ҳамда эвристик технологияларнинг прагматиклигини оширишга динамик устуворлик бериш ҳамда лойиҳа технологиясининг шахс ривожланишидаги таъсирчанлик даражасини қадриятли муносабатлар тузилмасига адекват йўналтириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълимда педагогикаси, инновация ва интеграция” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7597/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантириш педагогик инфратузилмаси мазмуни интенсивлаштирилган.
Бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг педагогик стратегияларини такомиллаштириш модели ижодкор шахс сифатларини қиёсий аниқлаштириш, синергетик ва технологик ёндашувларга кўра ахборотни қайта ишлашга йўналтирилган педагогик микромуҳитни яратиш, таълим жараёнининг функсияларига идентив педагогик таъсир омилларини адекват аниқлаш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълимда педагогикаси, инновация ва интеграция” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7597/04 рақамли маълумотномаси). Натижада Бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг педагогик стратегияларини такомиллаштиришнинг педагогик истиқболларини аниқлашга шароит яратилган.
Бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантириш самарадорлиги репродуктив ва ижодий фаолият нисбатини фактик аниқлаштириш, ностандарт муаммоларни ҳал қилишга йўналтириш, интеллектуал-когнитив, фаолиятли-танқидий, ижодий-амалий мезонларининг компонентларини ўзаро мақбул уйғунлаштириш ҳамда интеллектуал ва ақлий ривожланиш мазмунига алгоритмик киритиб бориш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълимда тарбия фани” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 28-декабрдаги 11-05-7597/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчилар интеллектуал-ижодий компетентлилигини ривожлантиришнинг педагогик стратегияларини такомиллаштиришнинг таъсирчан механизмларини амалга татбиқ этиш самарадорлиги ошган.