Sayt test rejimida ishlamoqda

Ахмедходжаева Умида Темуровнанинг
 фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “ХХ асрнинг ИИ ярмида Ўзбекистон рангтасвирида жанрларнинг тарихий ўзгаришлар кесимида шаклланиши”, 17.00.04 – Тасвирий ва амалий безак санъати (санъатшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/San168.
Илмий раҳбар: Култашева Нигорахон Данияровна, санъатшунослик фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Камолиддин Беҳзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Камолиддин Беҳзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти, PhD.38/09.07.2020.San.119.01. 
Расмий оппонентлар: Ҳакимов Акбар Абдуллаевич, Ўзбекистон Фанлар академияси академиги, Ўзбекистон Бадиий академияси академиги, санъатшунослик фанлари доктори, профессор; Имамов Азиз Авазханович, санъатшунослик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ХХ асрнинг иккинчи ярми Ўзбекистон рангтасвирида жанрларнинг тарихий ўзгаришлар кесимида шаклланиш омилларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ХХ аср бошларида импрессионизм, ўзбек авангарди вакилларининг услубий тажрибалари, 1934-йилда расмий бадиий метод сифатида социалистик реализм таъсирида тарихий-инқилобий, маиший картина, меҳнат қаҳрамонлари портрети, портрет-тип каби жанрлар шакллангани, 1950-1960-йилларда “илиқлик” жанрларнинг образли-тематик бойишига ҳизмат қилгани, рангтасвирнинг антропологик парадигмаси таъсирида пейзажнинг индустриал (саноат), шаҳар, қишлоқ манзараси, лирик (романтик), эпик ҳамда рамзий-мажозий турлари ривожлангани, портрет, манзара ва маиший жанрлар синтезлашуви натижасида бинар жанрлар шаклларига эга бўлгани далилланган; 
портрет жанрида персонификация 1950-1960 йилларда “қаҳрамон шахс” образида намоён бўлгани, миллий ўзига ҳослик масалалари халқ санъати унсурлари орқали ифодалангани, 1970–1980-йилларда замондош-зиёлилар қиёфаси актуаллашгани, 1990-йилларда рамзий-мажозий талқиндаги портретларда аниқ персонификация кузатилмагани, қаҳрамонларнинг эътибори бевосита иккиламчи элементларга қаратилгани, улар бадиий образнинг тўлақонли таркибий қисмлари эканлиги далилланган;
1970–1980-йилларда фовизм, экспрессионизм, кубизм ва абстраксионизм каби ғарб модернизми оқимларини оъзлаштириш хусусиятлари жанрлар тараққиётига таъсир коърсатгани, диахрон жанрлар жуфтликлари яъни ижтимоий-маиший, шаҳар манзараси актуаллашгани, санъатнинг концептуал асоси кучайиши жанрларнинг шахсий ва миллий идентикликни излаш воситасига айлангани исботланган;
1990-йиллардан миллий ўзликни англаш жараёни долзарблашуви натижасида рангтасвирда афсонавий мотив ва диний жанрнинг мажозий талқини, тарихий шахслар портрети ва тарихий воқелик акс этган сюжетли картиналар ривожлангани, тарихий картинанинг икки тури (ҳужжатли характерга эга ва рамзий-мажозий талқин) шакллангани, жанрлар иерархиясида маиший жанр кескин трансформацияга учрагани, рамзийлик, мажоз, фалсафий ва лирик-поетик талқин кенг тарқалгани асосланган ҳамда голланд мактаб анъаналарига таянган замонавий гипперреалистик натюрмортлар етакчилик қилгани аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. ХХ асрнинг иккинчи ярмида Ўзбекистон рангтасвирида жанрларнинг тарихий ўзгаришлар кесимида шаклланиши жараёнини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
портрет жанрида персонификация 1950-1960 йилларда “қаҳрамон шахс” образида намоён бўлгани, миллий ўзига ҳослик масалалари халқ санъати унсурлари орқали ифодалангани, 1970–1980-йилларда замондош-зиёлилар қиёфаси актуаллашгани, 1990-йилларда рамзий-мажозий талқиндаги портретларда аниқ персонификация кузатилмагани, қаҳрамонларнинг эътибори бевосита иккиламчи элементларга қаратилгани, улар бадиий образнинг тўлақонли таркибий қисмлари эканлиги далилланганлиги ҳамда 1990-йиллардан миллий ўзликни англаш жараёни долзарблашуви натижасида рангтасвирда афсонавий мотив ва диний жанрнинг мажозий талқини, тарихий шахслар портрети ва тарихий воқелик акс этган сюжетли картиналар ривожлангани, тарихий картинанинг икки тури (ҳужжатли характерга эга ва рамзий-мажозий талқин) шакллангани, жанрлар иерархиясида маиший жанр кескин трансформацияга учрагани, рамзийлик, мажоз, фалсафий ва лирик-поетик талқин кенг тарқалгани асослангани боъйича маълумотлар О.Умурзаковнинг “Шаффоф бўёқлар сири” деб номланган шахсий кўргазмасини концепсиясини яратишга асос боълган (Ўзбекистон Бадиий академиясининг 2024-йил 9-октябрдаги 03-09/91-1444-сон маълумотномаси). Натижада, ХХ асрда яшаб ижод қилган Ўзбекистон рангтасвири ривожига салмоқли ҳисса қўшган ижодкорлар фаолиятини илмий ёритиш, бадиий лойиҳалар яратиш жараёнида асарларни саралаш, бадиий тавсифлаш, пресс-релиз, аннотация матнларини тайёрлаш, экспозиция тузишга хизмат қилган;
ХХ аср бошларида импрессионизм, ўзбек авангарди вакилларининг услубий тажрибалари, 1934-йилда расмий бадиий метод сифатида социалистик реализм таъсирида тарихий-инқилобий, маиший картина, меҳнат қаҳрамонлари портрети, портрет-тип каби жанрлар шакллангани, 1950-1960-йилларда “илиқлик” жанрларнинг образли-тематик бойишига ҳизмат қилгани, рангтасвирнинг антропологик парадигмаси таъсирида пейзажнинг индустриал (саноат), шаҳар, қишлоқ манзараси, лирик (романтик), эпик ҳамда рамзий-мажозий турлари ривожлангани, портрет, манзара ва маиший жанрлар синтезлашуви натижасида бинар жанрлар шаклларига эга бўлгани далилланганлиги ҳамда 1970–1980-йилларда фовизм, экспрессионизм, кубизм ва абстраксионизм каби ғарб модернизми оқимларини оъзлаштириш хусусиятлари жанрлар тараққиётига таъсир коърсатгани, диахрон жанрлар жуфтликлари яъни ижтимоий-маиший, шаҳар манзараси актуаллашгани, санъатнинг концептуал асоси кучайиши жанрларнинг шахсий ва миллий идентикликни излаш воситасига айлангани исботланганлиги хусусидаги натижалар 2023-йилда Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон тарихи» телеканалида «Тақдимот» кўрсатувининг махсус сони учун ссенарий тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон» телерадиоканали давлат унитар корхонасининг 2023-йил 27-ноябрдаги 02-31-1771-сон маълумотномаси). Натижада, Ўзбекистон рангтасвирида жанрларни шаклланишига оид янгиланган маълумотлар кенг илмий жамоатчиликка тақдим этилган. 

Yangiliklarga obuna bo‘lish