Хомидов Сохибмалик Олимовичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Фармасевтика саноатининг барқарор иқтисодий ривожланишини моделлаштириш ва прогнозлаш методологиясини такомиллаштириш», 08.00.06 - Эконометрика ва статистика.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.DSc/Iqt231.
Илмий маслаҳатчи: Махмудов Носир Махмудович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.01.2021.I.16.03.
Расмий оппонентлар: Беркинов Базарбай Беркинович, Тошкент давлат иқтисодиёт университети, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Хатамов Очилди Қурбонович, Термиз давлат университети, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Сауханов Жанибек Казиевич, Қорақалпоқ давлат университети, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади республика фармасевтика саноатининг иқтисодий ривожланиш жараёнларини моделлаштириш ва прогнозлаш методологиясини такомиллаштириш ҳамда шу асосида унинг барқарор ривожланишини таъминлаш юзасидан илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
фармасевтика саноатининг яхлит иқтисодий тизим сифатидаги “муҳит” ва “обект” тизимига кирувчи унсурларини тармоқдаги узоқ муддатли барқарор иқтисодий ривожланишни таъминлашдаги ўрни асослаб берилган ва шу асосида фармасевтика бозорида талаб ҳажми шаклланишини прогнозлаш такомиллаштирилган;
фойда, баҳо, солиқ тушумлари, янги иш ўринларини яратиш, дори воситаларининг фармасевтика бозорида тезда намоён бўлиши каби параметрларни ўз ичига олган тўлиқ мамлакатимизда ишлаб чиқарилувчи, тўлиқ импорт қилинувчи ҳамда йиғма ишлаб чиқаришдан иборат бўлган фармасевтика маҳсулотлари ишлаб чиқаришнинг муқобил вариантларини асослаш бўйича услубий ёндашув таклиф этилган;
республика ҳудудларининг фармасевтика саноати ривожланишини ифодаловчи танлаб олинган кўрсаткичлари асосида ҳудудларда мазкур тармоқ ривожланишини ифодаловчи йиғма индекс ишлаб чиқилган ва ушбу индекс асосида ҳудудларни “қуйи”, “ўрта” ва “юқори” тоифадаги табақалашган гуруҳларга ажратиш бўйича турли ўлчов бирликларига эга бўлган кўрсаткичларини таснифлашнинг кўп ўлчовли статистик алгоритми такомиллаштирилган;
фармасевтика маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи саноат корхоналари фаолиятига сифат назорати бўйича халқаро қоида ва талабларни ўз ичига олган ГМП-стандартини (“Зарур ишлаб чиқариш амалиёти”) жорий этиш уларнинг экспорт ҳажми ўзгаришига бўлган таъсир самарадорлигини экспериментал баҳолаш имкониятини берувчи услубиёт таклиф этилган;
Ўзбекистон Республикаси асосий фармасевтика маҳсулотлари ва препаратлари ишлаб чиқариш ҳажмининг 2030-йилгача бўлган прогноз вариантлари ва мақсадли прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
фармасевтика саноатининг яхлит иқтисодий тизим сифатидаги “муҳит” ва “обект” тизимига кирувчи унсурларини тармоқдаги узоқ муддатли барқарор иқтисодий ривожланишни таъминлашдаги ўрни асослаб берилган ва шу асосида фармасевтика бозорида талаб ҳажми шаклланишини прогнозлаш бўйича таклифдан Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги амалий фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025-йил 24-февралдаги 04/26-1-2-4058-сон маълумотномаси). Моделлаштириш натижалари асосида олинган илмий хулосалар ва асослантирилган иқтисодий таклифлар тармоқни истиқболда ривожлантириш ва унинг фаолиятини таҳлил қилишда фойдаланиш имконини берган;
фойда, баҳо, солиқ тушумлари, янги иш ўринларини яратиш, дори воситаларининг фармасевтика бозорида тезда намоён бўлиши каби параметрларни ўз ичига олган тўлиқ мамлакатимизда ишлаб чиқарилувчи, тўлиқ импорт қилинувчи ҳамда йиғма ишлаб чиқаришдан иборат бўлган фармасевтика маҳсулотлари ишлаб чиқаришнинг муқобил вариантларини асослаш бўйича услубий ёндашувдан Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги томонидан иқтисодий ўсишни таҳлил қилиш ва прогнозлаштиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025-йил 24-февралдаги 04/26-1-2-4058-сон маълумотномаси). Ушбу услубий ёндашув мазкур тармоқ иқтисодиётига хос бўлган стратегик қарорларни ишлаб чиқиш имконини берган;
республика ҳудудларининг фармасевтика саноати ривожланишини ифодаловчи танлаб олинган кўрсаткичлари асосида ҳудудларда мазкур тармоқ ривожланишини ифодаловчи йиғма индекс ишлаб чиқилган ва ушбу индекс асосида ҳудудларни “қуйи”, “ўрта” ва “юқори” тоифадаги табақалашган гуруҳларга ажратиш бўйича турли ўлчов бирликларига эга бўлган кўрсаткичларини таснифлашнинг кўп ўлчовли статистик алгоритмидан Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги амалий фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025-йил 24-февралдаги 04/26-1-2-4058-сон маълумотномаси). Ушбу алгоритм фармасевтикага ихтисослашган иқтисодий зоналарнинг ривожланиш самарадорлигини баҳолаш учун мослашувчан восита сифатида фойдаланиш имконини берган;
фармасевтика маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи саноат корхоналари фаолиятига сифат назорати бўйича халқаро қоида ва талабларни ўз ичига олган ГМП-стандартини (“Зарур ишлаб чиқариш амалиёти”) жорий этиш уларнинг экспорт ҳажми ўзгаришига бўлган таъсир самарадорлигини экспериментал баҳолаш имкониятини берувчи услубиёт Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги томонидан фармасевтика соҳасида янги сиёсатни жорий қилишнинг самарадорлигини истиқболда баҳолашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025-йил 24-февралдаги 04/26-1-2-4058-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг қабул қилиниши фармасевтика соҳасида янги сиёсатни жорий қилиш самарадорлигини баҳолаш имконини берган;
Ўзбекистон Республикаси асосий фармасевтика маҳсулотлари ва препаратлари ишлаб чиқариш ҳажмининг 2030-йилгача ишлаб чиқилган прогноз вариантлари ва мақсадли прогноз параметрлари Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги томонидан ўсиш кўрсаткичларини прогнозлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025-йил 24-февралдаги 04/26-1-2-4058-сон маълумотномаси). Ушбу параметрлар фармасевтика саноатининг иқтисодий ўсиш кўрсаткичларини прогнозлашда фойдаланиш учун қабул қилинган.