Хабилов Даврон Ниғмон уғлининг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «COVID-19 касаллиги туфайли юқори жағнинг остеомиелити билан касалланган беморларни протезлашни оптималлаштириш», 14.00.21 – Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.DSc/Tib865.
Илмий маслахатчи: Акбаров Авзал Нигматуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти, DSc.04/30.12.2019. Tib.59.01.
Расмий оппонентлар: Асташина Наталя Борисовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси); Шомурадов Қахрамон Эркинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Собиров Максуд Атабаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Наварра Университети (Испания)
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Covid-19 ўтказганлиги туфайли жарроҳлик даволашдан сўнг орттирилган юз-жағ соҳаси нуқсонлари бўлган беморларни стоматологик ортопедик даволаш самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ЛДФ-метрия усулида поливинилсилоксан ва акрил материаллардан тайёрланган комбинацияланган протезлардан фойдаланганда оғиз бўшлиғидаги артериал қоннинг микроциркулятор оқимидаги қон ҳажми, микроциркулятор босим, қон томир деворининг ўтказувчанлиги каби микроциркуляция кўрсаткичлари меъёрий даражада қолиши исботланган;
юмшоқ қистирмасиз акрил олинадиган протезлар ва комбинацияланган олинадиган протезлардан фойдаланган беморларда патоген микрофлора вакиллари Bacteroidis sp., Prevotella sp., Veillonella sp.нинг миқдори 43% га камайиши аниқланган;
COVID-19 ўтказганлиги сабабли юқори жағи тўлиқ ва қисман резекция қилинган, комбинацияланган протезлардан фойдаланган беморларда протез ўрнатилганидан бир ой ўтгач, ҳаёт сифати ўртача 23 бални ташкил этганлиги исботланган;
Магнер синамаси ёрдамида ҳимояловчи ажратувчи пластинка ва доимий ажратувчи протез билан протезлашнинг икки босқичли техникасидан фойдаланишда нутқ талаффузининг тотал нуқсонларда 60% га ва қисман нуқсонларда 85% га яхшиланишига олиб келиши исботланган;
комбинацияланган протезнинг ишлаб чиқилган конструкцияси протез тўшаги учун зарур бўлган қирраларни аниқроқ чегаралаши натижасида унинг яхшироқ барқарорлашувига ёрдам бериши ва муваффақиятли реабилитацияни амалга оширишга кўмаклашиши аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг илмий-тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга татбиғи бўйича 2025 йил 15 январь 11/10– сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: ЛДФ-метрия усулида поливинилсилоксан ва акрил материаллардан тайёрланган комбинацияланган протезлардан фойдаланганда оғиз бўшлиғидаги артериал қоннинг микроциркулятор оқимидаги қон ҳажми, микроциркулятор босим, қон томир деворининг ўтказувчанлиги каби микроциркуляция кўрсаткичлари меъёрий даражада қолиши исботланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: қўлланилган акрлидан тайёрланган юмшоқ тагликли ва комбинирланган протез асосидаги шиллиқ қават микроциркуляциядаги қон хажми ва қон томирлари ўтказувчанлиги кўрсаткичлари, протезлашдан сўнг, бир ой муддат давомида нормал кўрсаткичларга яқинлашади. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: ишлаб чиқилган услублар соғлиқни сақлаш амалиёт тизимига, хусусан, Тошкент шахар Соғлиқни сақлаш бош бошқармаси Чилонзор тумани тиббиёт бирлашмаси -Марказий қўп тармоқли поликлиникаси 19.12.2024 йилдаги 562-сонли буйруқ ҳамда Чилонзор тумани - 36-сон оилавий поликлиника 19.12.2024 йилдаги 48- сонли буйруқ асосида тиббиёт бирлашмаси бўлимлари амалиётига тадбиқ этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: юқори жағ нуқсонлари, Covid-19 касаллиги бўлиб ўтганлиги сабабли, беморларни олинадиган протезлар ёрдамида протезлаш жараёни ва ундан кейин пайдо бўлиши мумкин бўлган асоратларни бартараф этиш, бу эса ўз навбатида беморларнинг ҳаёт сифати ва ижтимоий фаоллигини оширишга ёрдам берди. Даволаш режасини амалиётга тадбиқ этилиши натижасида бир беморнинг даволанишига ўртача 1,4 баравар кам сармоя тежаш имконини беради. Хулоса: Covid -19 фонида юқори жағнинг икки томонлама резекциясидан сўнг беморларда ЛДФдан фойдаланиш мавжуд даволаш режимларини оптималлаш имкон беради ва шу билан қон оқими сифатини оширишга ёрдам беради.
иккинчи илмий янгилик: юмшоқ қистирмасиз акрил олинадиган протезлар ва комбинацияланган олинадиган протезлардан фойдаланган беморларда патоген микрофлора вакиллари Bacteroidis sp., Prevotella sp., Veillonella sp.нинг миқдори 43% га камайиши аниқланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: Қўлланилган акрлидан тайёрланган юмшоқ тагликсиз ва комбинирланган протезлар асосида патоген микрофлорани, тўпланиш миқдори, икки йил давомидаги текширувида, камлиги аниқланди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Юқори жағ нуқсонлари, Covid-19 касаллиги бўлиб ўтганлиги сабабли беморларни олинадиган протезлар ёрдамида протезлаш жараёни ва ундан кейин пайдо бўлиши мумкин бўлган асоратларни бартараф этиш аниқланди. Хулоса: Covid-19 ўтказган юз-жағ соҳаси орттирилган нуқсонлари бўлган беморларда юмшоқ қистирмасиз акрил ечиладиган протезлар ва комбинацияланган ечиладиган протезлардан фойдаланганда, протезлашдан кейинги 14-куни патоген микрофлора вакиллари сони 23% га камайган;
учинчи  илмий янгилик: COVID-19 ўтказганлиги сабабли юқори жағи тўлиқ ва қисман резекция қилинган, комбинацияланган протезлардан фойдаланган беморларда протез ўрнатилганидан бир ой ўтгач, ҳаёт сифати ўртача 23 баллни ташкил этганлиги исботланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: Юқори жағ тотал нуқсонларида олинадиган протезлар ёрдамида протезлаш даврида оғиз бўшлиғда келиб чиқиши мумкин бўлган патологик холатлар ва уларни даволаш, олдини олиш усуллари келтирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: ишлаб чиқилган услублар соғлиқни сақлаш амалиёт тизимига, хусусан, Тошкент шахар Соғлиқни сақлаш бош бошқармаси Чилонзор тумани тиббиёт бирлашмаси -Марказий қўп тармоқли поликлиникаси 19.12.2024 йилдаги № 48 буйруқ асосида тиббиёт бирлашмаси бўлимлари амалиётига тадбиқ этилган. Хулоса: Covid-19 фонида юқори жағнинг икки томонлама резекциясидан сўнг беморларни таклиф этилаётган комплекс даволаш ва ортопедик реабилитация усулларидан фойдаланиш узоқ муддатда тиш-жағ тизимнинг йўқолган функцияларини тиклашда ижобий натижаларга эришиш ва бундай беморларнинг жамиятга янада муваффақиятли мослашишига ҳисса қўшади, бу эса уларнинг фаол ҳаётга қайтишига имкон беради.
тўртинчи илмий янгилик: магнер синамаси ёрдамида ҳимояловчи ажратувчи пластинка ва доимий ажратувчи протез билан протезлашнинг икки босқичли техникасидан фойдаланишда нутқ талаффузининг тотал нуқсонларда 60% га ва қисман нуқсонларда 85% га яхшиланишига олиб келиши исботланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: Covid-19 билан касалланган беморларда юқори жағ нуқсонларини олиб қўйиладиган протезлар билан даволашда,оғиз бўшлиғидаги асоратларни камайишида комбинирланган протездан фойдаланиш салбий асоратларни камайтирди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Юқори жағ нуқсонлари, Covid-19 касаллиги бўлиб ўтганлиги сабабли беморларни олинадиган протезлар билан билан даволашда беморларнинг комбинирланган протезларга мослашинув даври 5-7 кунга қисқартиришга қаратилган. Хулоса: Тўғри танланган олинадиган протез тури юқори жағ нуқсони бўлган беморларнинг талаффузнинг тикланиш самарадорлиги ва тезлиги тўғри натланган протез турига ва олиб борилган таййоргарлик босқичларига бевосита боғлиқлиги аниқланди. 
бешинчи илмий янгилик: комбинацияланган протезнинг ишлаб чиқилган конструкцияси протез тўшаги учун зарур бўлган қирраларни аниқроқ чегаралаши натижасида унинг яхшироқ барқарорлашувига ёрдам бериши ва муваффақиятли реабилитацияни амалга оширишга кўмаклашиши аниқланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: Юқори жағ нуқсонлари, Covid-19 касаллиги бўлиб ўтганлиги сабабли беморларни олинадиган протезлар ёрдамида протезлаш бўйича олиб борилган тадқиқотлар, протезлаш жараёнида келиб чиқиши мавжуд бўлган патологик жараёнларни ўрта ҳисобда 45% камайтириш имконини берган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: ишлаб чиқилган услублар соғлиқни сақлаш амалиёт тизимига, хусусан, Тошкент шахар Соғлиқни сақлаш бош бошқармаси Чилонзор тумани тиббиёт бирлашмаси -Марказий қўп тармоқли поликлиникаси 19.12.2024 йилдаги 562-сонли буйруқ асосида тиббиёт бирлашмаси бўлимлари амалиётига тадбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 январдаги №11-сон хулосаси). Хулоса: Комбинацияланган конструкциядаги функционал тўлиқ обтуратор протезини ишлаб чиқариш асосий тадқиқот гуруҳидаги беморларнинг 98% протезнинг протез майдонига аниқ мослашишига, чайнаш пайтида юқори жағ нуқсони соҳасига кучайган босимни бартараф этишга имкон берди.