Sayt test rejimida ishlamoqda

Таирова Гузал Бабакуловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида еълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Аутоиммун гепатит лаборатор диагностикасини такомиллаштириш” 14.00.25 – Клиник- лаборатор ва фунционал диагностика (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.I.PhD/Tib3403.
Илмий раҳбар: Курбонова Зумрад Чутбаевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги DSc.04/30.12.2019.Tib30.02 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Усманова Дурдона Джурабаевна, тиббиёт фанлари доктори, Ахмедова Нилуфар Шариповна, тиббиёт фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади сурункали жигар диффуз касалликларида   аутоиммун маркерларни аниқлаш ва аутоиммун гепатитнинг замонавий лаборатор текширув усуллари билан ташхислашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
1-тур аутоиммун гепатит ва аутоиммун жигар циррози мавжуд 15,7% беморларда Ф-актинга қарши антитаналар, 21,3% беморларда актининга қарши антитаналар, 63,0% ҳолларда Ф-актинга қарши ва актининга қарши маркерлар аниқланиши исботланган; 
жигар ва буйрак микросомаларига қарши антитаналар ва жигар цитозол антигенига қарши антитаналар аниқланган 2-тур аутоиммун гепатит ва аутоиммун жигар циррозида цитолитик белгилар устун бўлиши асосланган;
митохондрияга қарши антитананинг М2 тури, гепатоцитлар ядросининг эрувчан оқсилига қарши антитаналари, гепатоцитлар ядро тирқишларининг антигенига қарши антитаналари аниқланган беморларда холестатик ўзгаришлар кучли бўлиб, ишқорий фосфатаза, билирубин ва унинг фрациялари кескин ошиши билан корреляцияси аниқланган;
жигар аутоиммун касаллигида антитаналарни аниқлашда ЛИВЕР-9-ЛАЙН иммуноблот усулини иммунофермент текшириш усулидан устунлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Аутоиммун гепатит лаборатор диагностикасини такомиллаштириш усулларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: 1-тур аутоиммун гепатит ва аутоиммун жигар циррози бўлган 15,7% беморларда Ф-актинга қарши антитаналар, 21,3% беморларда актининга қарши антитаналар, 63,0% ҳолларда Ф-актинга қарши ва актининга қарши маркерлари аниқланиши исботланганлиги Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг 14.112024 61-сонли буйруғи, Андижон вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг 15.11.2024-йил 82-сонли буйруғи билан амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2025 йил 15 февралдаги 12-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: иммуноблотинг лаборатор таҳлили орқали 1-тур аутоиммун гепатит ва аутоиммун жигар циррозини эрта босқичларида текшириш касаллик прогрессивланишининг олдини олиш, ҳаёт сифатини яхшилаш, беморлар умрини узайтириш ва асоратларни олдини олиш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: Ушбу антитаналарини эрта муддатларда тахлил қилиш жигардаги аутоиммун патологияни эрта муддатларида ташхислаш, даволаш ва оғир асоратларини олдини олиш орқали госпитализация 2 кунга қисқарди. Хулоса: жигарнинг аутоиммун патологияларида иммуноблотинг усулда зардобдаги антитаналарни эрта аниқлаш жорий қилингандан сўнг госпитализация кунлари қисқарди. 
иккинчи илмий янгилик: жигар ва буйрак микросомаларига қарши антитаналар ва жигар цитозол антигенига қарши антитаналар аниқланган 2-тур аутоиммун гепатит ва аутоиммун жигар циррозида цитолитик белгилар устун бўлиши асосланганлиги Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг 14.112024 61-сонли буйруғи, Андижон вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг 15.11.2024-йил 82-сонли буйруғи билан клиник амалиётига татбиқ етилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2025 йил 15 февралдаги 12-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: жигарнинг 2-тур аутоиммун касалликлари бўлган беморларда иммуноблот лаборатор текшириш усулини қўллаш ҳисобига саломатлик кўрсаткичи ошди, ишлаб чиқилган лаборатор диагностик алгоритмни қўллаш аутоиммун жараённи аниқлашга кўмаклашди ва асоратларни олдини олишга ёрдам берди. Иқтисодий самарадорлиги: олинган натижаларнинг амалиётга тадбиқ этилиши аутоиммун жигар касалликларида стационар даво вақтининг 2 кунга камайиши сабабли тиббиёт чора-тадбирларига ажратиладиган харажатларни камайтириш имконини берган. Хулоса: Ушбу усул қўлланилганда беморлар учун сарфланадиган маблағлар тежалишига олиб келди.
учинчи илмий янгилик: митохондрияга қарши антитананинг М2 тури, гепатоцитлар ядросининг эрувчан оқсилига қарши антитаналари, гепатоцитлар ядро тирқишларининг антигенига қарши антитаналари аниқланган беморларда холестатик ўзгаришлар кучли бўлиб, ишқорий фосфатаза, билирубин ва унинг фрациялари кескин ошиши билан корреляцияси аниқланганлиги Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг 14.11.2024 61-сонли буйруғи, Андижон вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг 15.11.2024-йил 82-сонли буйруғи билан клиник амалиётига татбиқ етилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2025 йил 15 февралдаги 12-сонли хулосаси).  Ижтимоий самарадорлиги: таклиф этилган эрта ташхислаш усулини жорий этиш беморларда жигар аутоиммун зарарланиши ва дисфункциясини аниқлаш имконини беради. Мазкур беморларда иммуноблот усулида жигар тўқимасига қарши антитаналарни аниқлаш ўз вақтида самарали даво чораларини қўллашга ва жигар фаолиятини яхшиланишига олиб келади, бу еса беморларнинг ҳаёт сифатини оширди. Иқтисодий самарадорлиги: 1- ва 2-тур аутоиммун гепатит ва аутоиммун жигар циррозида 9 турдаги антитаналарини иммуноблотинг усулида эрта лаборатор аниқлаш орқали жигар аутоиммун холестатик асоратларининг олди олинди ва госпитализация 2 кунга қисқарди. Хулоса: бу усулни беморларга тавсия қилиш орқали йиллик вақтинчалик мехнат қобилиятини йўқотиш муддати қисқарди.
тўртинчи илмий янгилик: жигар аутоиммун касаллигида антитаналарни аниқлашда ЛИВЕР-9-ЛАЙН иммуноблот усулини иммунофермент текшириш усулидан устунлиги асосланганлиги Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг 14.112024 61-сонли буйруғи, Андижон вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг 15.11.2024-йил 82-сонли буйруғи билан клиник амалиётига татбиқ етилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2025 йил 15 февралдаги 12-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: иммуноблот усулида аниқланган жигар аутоиммун маркерларини баҳолаш натижалари бўйича ишлаб чиқилган алгоритмдан фойдаланиш натижасида беморларда аутоиммун жараённи ташхислаш ва башоратлаш самарасини оширади. Иқтисодий самарадорлиги: аутоиммун гепатит ва жигар циррозида таклиф этилган усулдан фойдаланиш беморларда ўзгаришларни ўрганиш тўғри даволаш чораларини қўллашга имкон беради, самарасиз тиббий муолажаларни камайишига олиб келди, бу еса турли аъзоларда ва тизимларда ривожланиш эхтимоллиги бўлган ножўя холатларни камайтирди. Натижада шифохонага ётиш муддати қисқарди ва бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: жигарнинг аутоиммун касалликларида ЛИВЕР-9-ЛАЙН иммуноблот усулини қўллаш самарали даволаш чораларини қўллашга имкон яратди, самарасиз тиббий муолажаларни камайишига олиб келди, бу еса турли аъзоларда ва тизимлардаги ножўя холатларни қисқаришига, тузалиш муддати ва ётоқ кунини камайтирди, ўлим ҳолатларининг олдини олган ҳамда беморлар ҳаёт сифатини сақлаб қолиш имконини берди.

Yangiliklarga obuna bo‘lish