Хошимова Нодира Шарофиддиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмалари диагностикасида нур диагностика усулларининг аҳамияти», 14.00.19 – Клиник радиология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Tib2278.
Илмий раҳбар: Ходжибекова Юлдуз Маратовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси Термиз филиали.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Болалар гематологияси, онкологияси ва клиник иммунологияси маркази, DSc.04/07.06.2024.Tib.177.01.
Расмий оппонентлар: Рахимов Нодир Махаматкулович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Аблязов Отабек Вахобович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларини ташхислашда МСКТ ва МРТ усулларининг диагностик самарадорлигини оптималлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
МСКТни ўтказишда «лунжларни шишириш» (puffed cheek) усулидан фойдаланиш оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг эрта босқичларини баҳолашда диагностиканинг аниқлигини сезиларли даражада ошириши аниқланган;
оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг МРТ белгиларининг хусусиятлари, жумладан Т1-, Т2-ВИ сигналларининг интенсивлиги ва ДВИ/ИКД да диффузия кўрсаткичлари аниқланган;
юмшоқ тўқималар тузилмаларини баҳолашда, айниқса периневрал инвазия, ёғ тўқималари ва мушаклар инфильтрациясини аниқлашда МРТнинг устунлиги, шунингдек, оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларини тўлиқ визуализация қилиш усулларини интеграциялаш зарурлиги исботланган;
МСКТ ва МРТ маълумотлари асосида оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг асосий диагностик белгиларини тавсифлаш учун стандартлаштирилган назорат варақлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларини ташхислашда МСКТ ва МРТ усулларининг диагностик самарадорлигини оптималлаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: МСКТни ўтказишда «лунжларни шишириш» (puffed cheek) усулидан фойдаланиш оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг эрта босқичларини баҳолашда диагностиканинг аниқлигини сезиларли даражада ошириши аниқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент давлат стоматология институти мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 9 августда 04-pl68-сон билан тасдиқланган «Оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум саратонининг МСКТ визуализацияси» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Сурхондарё вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 27.05.2024 йилдаги 16Т-сон ҳамда Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Сурхондарё  филиали  бўйича 28.06.2024 йилдаги 41Т-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 27 июлдаги 04/27-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум соҳасидаги ўсмаларни эрта аниқлаш орқали аҳоли орасида онкологик касалликларнинг оғир босқичда аниқланиш ҳолатлари камаяди, ногиронлик ва ўлим ҳолатларини камайтириш имкони пайдо бўлади. Бу усулни амалиётга жорий этиш орқали диагностикада тенг имкониятлар яратилди, тиббий хизмат сифатини оширишга ва соғлиқни сақлаш тизими юкини камайтиришга хизмат қилади. Иқтисодий самарадорлиги: «лунжларни шишириш» (puffed cheek) усулини МСКТ диагностикасида жорий этиш орқали оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларини эрта босқичда аниқлаш орқали беморларнинг иш қобилиятини сақлаб қолиш ва ногиронлик ҳолатларини олдини олиш натижасида иқтисодий самарадорликка эришилади;
иккинчи илмий янгилик: оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг МРТ белгиларининг хусусиятлари, жумладан Т1-, Т2-ВИ сигналларининг интенсивлиги ва ДВИ/ИКД да диффузия кўрсаткичлари аниқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент давлат стоматология институти мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 9 августда 04-pl68-сон билан тасдиқланган «Оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум саратонининг МСКТ визуализацияси» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Сурхондарё вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 27.05.2024 йилдаги 16Т-сон ҳамда Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Сурхондарё  филиали  бўйича 28.06.2024 йилдаги 41Т-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 27 июлдаги 04/27-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг МРТ белгиларини таҳлил қилиш орқали эрта ташхис қўйиш имкони пайдо бўлди, бу эса беморларнинг даволаш жараёнини тезлаштирди ва уларнинг ҳаёт сифатини яхшилаган. Кечиктирилган ташхислар туфайли келиб чиқадиган ижтимоий ва тиббий оқибатларни камайтирди, ногиронлик ҳолатларини олдини олишга ёрдам берган. Бунинг натижасида аҳоли соғлиғини сақлашга йўналтирилган йўналишларнинг самарадорлиги ошган. Иқтисодий самарадорлиги: оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг МРТ белгиларини таҳлил қилиш орқали эрта ташхис қўйиш, даволаш жараёнини оптималлаштириш ва беморларга самарали, кам харажатли даволаш имконини яратиш орқали кечиктирилган ташхислар ва даволашнинг оғир шакллари туфайли келадиган қимматбаҳо ва узоқ муддатли терапияларга бўлган эҳтиёжни камайтириш натижасида иқтисодий самарадорликка эришилади;
учинчи илмий янгилик: юмшоқ тўқималар тузилмаларини баҳолашда, айниқса периневрал инвазия, ёғ тўқималари ва мушаклар инфильтрациясини аниқлашда МРТнинг устунлиги, шунингдек, оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларини тўлиқ визуализация қилиш усулларини интеграциялаш зарурлиги исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент давлат стоматология институти мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 9 августда 04-pl68-сон билан тасдиқланган «Оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум саратонининг МСКТ визуализацияси» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Сурхондарё вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 27.05.2024 йилдаги 16Т-сон ҳамда Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Сурхондарё  филиали  бўйича 28.06.2024 йилдаги 41Т-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 27 июлдаги 04/27-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларини тўлиқ визуализация қилиш учун усулларни интегратсия қилиш орқали эрта ташхис қўйиш ва тўғри даволаш йўналишларини белгилаш имконияти яратган. Бу ижтимоий даражада беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаб, уларнинг соғлиқни сақлашга бўлган ишончини ошириб ва касалликларнинг кечиктирилган ёки нотўғри ташхислар туфайли келиб чиқадиган ижтимоий ва тиббий оқибатларни камайтиришга хизмат қилган. Шунингдек, эрта ташхис ва самарали даволаш орқали ногиронлик ҳолатларини олдини олиш имконини яратган. Иқтисодий самарадорлиги: оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларини тўлиқ визуализация қилишда турли ташхис усулларини интеграция қилиш юқори аниқликка эга ташхис қўйиш имконини яратиш орқали қимматбаҳо ва узоқ муддатли терапияларга эҳтиёжнинг пасайиши, шунингдек, касалликларнинг оғир шаклларга айланишини олдини олиш орқали соғлиқни сақлаш тизими учун муҳим иқтисодий самарадорликка эришилади;
тўртинчи илмий янгилик: МСКТ ва МРТ маълумотлари асосида оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг асосий диагностик белгиларини тавсифлаш учун стандартлаштирилган назорат варақлари ишлаб чиқилганлиги бўйича таклифлар Тошкент давлат стоматология институти мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 9 августда 04-pl68-сон билан тасдиқланган «Оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум саратонининг МСКТ визуализацияси» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Сурхондарё вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 27.05.2024 йилдаги 16Т-сон ҳамда Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Сурхондарё  филиали  бўйича 28.06.2024 йилдаги 41Т-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 27 июлдаги 04/27-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: МСКТ ва МРТда оғиз бўшлиғи ва оғиз-ҳалқум ўсмаларининг стандартлаштирилган назорат варақлари орқали баҳоланиши шифокорлар ўртасида ягона тушунча ва ёндашувни шакллантирилган. Бу аҳоли орасида эрта ва аниқ ташхис қўйилишини таъминлаб, беморларнинг ўз вақтида ва самарали даволаниш имкониятини оширган. Шу билан бирга, нотўғри ташхис ёки кечикиш натижасида юзага келадиган ижтимоий муаммоларни, ногиронлик ҳолатларини ва беморларнинг ҳаёт сифатининг пасайишини олдини олишга хизмат қилган. Иқтисодий самарадорлиги: томографик визуализация усулларини танлашни оптималлаштириш натижалари ташхис ва даволаш жараёнларида иқтисодий харажатларни камайтиришга ҳамда бемор учун нурли юкламани пасайтиришга олиб келган. Хусусан, ишлаб чиқилган стандартлаштирилган назорат варақлари ва алгоритмлар қўлланилиши натижасида бир нафар беморга сарфланадиган 4760,0 минг сўм бюджет маблағлари ва 1190,0 минг сўм бюджетдан ташқари маблағлари иқтисод қилинган.