Улашов Жонибек Зайнитдиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): “Буталган шох-шаббаларни майдалаш қурилмаси параметрларини асослаш”, 05.02.03 – “Технологик машиналар. Роботлар, мехатроника ва робототехника тизимлари” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Т4891
Илмий раҳбар: Астанақулов Комил Дуллиевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат транспорт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат транспорт университети ҳузуридаги DSc.15/31.08.2022.Т.73.03 рақамли илмий кенгаш
Расмий оппонентлар: Иноятходжаев Жамшид Шухратуллаевич, техника фанлари доктори, профессор; Махамаджанов Махамат Ибрахим Ахматжанович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши. Техника йўналиши, назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади буталган дарахт шох-шаббаларни белгиланган талаблар даражасида майдалашга мўлжалланган, кам материал ва энергия сарфига эга майдалаш қурилмасини яратишнинг илмий асосларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
технологик жараёнда буталган шох-шаббаларни қамраб олиш, қирқиш ва ташқарига чиқариб бериш жараёнларини ўзида мужассамлаштирган шнекли майдалаш аппаратига эга энергия ва материал сиғими кўрсаткичлари кам бўлган ихчам конструксияли майдалаш қурилмаси ишлаб чиқилган;
буталган дарахт шох-шаббаларни майдалаш аппаратига қулай узатиш ва майдалаш аппарати билан ишончли қамраб олинишини таъминлаш учун узатиш нови ва майдалаш шнегининг ўзаро жойлашиш схемаси асосланган;
майдалаш шнеги ўрамларининг жойлашиш бурчаги, яъни ўрамларнинг винт чизиғи бўйича кўтарилиш бурчаги майдалаш аппаратига узатиб берилаётган шох-шаббаларни ишончли қамраб олиб, майдалаш зонасига олиб кириш ҳамда сирпаниб кесишни таъминлаш шартидан аниқланган:
майдалаш шнеги ўрамлари қадами қурилма технологик иш жараёнида шох-шаббаларни майдалаш узунлигини белгиланган талаблар даражасида бўлишини таъминлашни ҳисобга олган ҳолда, кесувчи шнек ўрамлари баландлиги эса майдаланадиган шох-шаббалар диаметридан катта бўлиш шартидан асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Буталган дарахт шох-шаббаларни майдалаш қурилмасининг параметрлари ва иш режимларини асослаш бўйича олинган натижалар асосида:
моделлаштириш усули асосида энергия ва материал сиғими кўрсаткичлари кам бўлган ва юқори самарадорликни таъминлайдиган майдалаш қурилмасининг конструксияси Тошкент вилоятининг Паркент тумани фермер хўжаликларида жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024-йил 15-октябрдаги 05/04-04-514-сонли маълумотномаси). Натижада энергия ва материал сиғими кўрсаткичлари 1,1-1,2 марта кам бўлган майдалаш қурилмасини ишлаб чиқиш имкони яратилган;
буталган дарахт шох-шаббаларини майдалаш қурилмаси ва унинг параметрларини аниқлаш компютер дастури Тошкент шаҳри Юнусобод тумани “Ободонлаштириш бошқармаси”да жорий этилган (Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 йил 29 октябрдаги 03-03/3-10628-сонли маълумотномаси). Натижада буталган дарахт шох-шаббаларини майдалашда мавжуд майдалаш қурилмаларига нисбатан тўғридан-тўғри харажатлар 1,2 мартагача камайишига эришилган;
тажрибаларни режалаштириш назарияси услуби Тошкент шаҳри Миробод тумани “Махсустранс бошқармаси”да жорий этилган (Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 йил 29 октябрдаги 03-03/3-10628-сонли маълумотномаси). Натижада, иш унумдорлигини 12-15 % га ошириш ва меҳнат сарфини 1,2 мартагача камайтириш имконини берган;
буталган дарахт шох-шаббаларни майдалаш қурилмасини ўзлаштириш учун лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари Тошкент вилоятининг Зангиота тумани “ДОН МАҲСУЛОТ САВДО” оилавий корхонасида жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024-йил 15-октябрдаги 05/04-04-514-сонли маълумотномаси). Натижада, буталган дарахт шох-шаббаларни майдалаш учун металл ва материалҳажмдорлиги кам бўлиш билан бирга уларни талаб этилган ўлчамда майдалаб берадиган қурилмани ишлаб чиқариш ва тижоратлаштириш имконияти яратилган.