Исмаилова Раъно Шухрат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Особенности гражданско-правового регулирования исполнения обязательств по договору международной автомобильной перевозки грузов”, 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Yu1529.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Раҳманкулов Мир-Акбар Хожиакбарович – юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Судялар олий кенгаши ҳузуридаги Судялар олий мактаби.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Судялар олий кенгаши ҳузуридаги Судялар олий мактаби ҳузуридаги илмий даражалар берувчи PhD.37.27.02:2020.Yu.107.01.
Расмий оппонентлар: Рашидов Комил Каюмович – юридик фанлар доктори, профессор; Джолдасова Сахипжамал Джалгасовна – юридик фанлар доктори (ДСc), доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат юридик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади юкларни автомобилда халқаро ташиш шартномалари бўйича мажбуриятларни бажариш билан боғлиқ муаммоларни аниқлаш ва комплекс таҳлил қилиш, шунингдек, уларни ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
республиканинг халқаро транспорт коридорларида иштирок этиш географиясини кенгайтириш зарурлиги асослаб берилган, шунингдек, юк ташиш жараёнларини қоғоз шаклидаги ҳужжатлар ўрнига ишончли халқаро электрон маълумотлар базаси орқали электрон ҳужжатлар асосида расмийлаштиришни жорий этиш эҳтиёжи қайд этилган. Шу асосда 1975-йил 14-ноябрда қабул қилинган “Юкларни халқаро йўлларда ташиш дафтарчасини қўллаган ҳолда юкларни халқаро ташиш тўғрисидаги Божхона конвенсияси”га Қўшимча протокол ҳамда 1956-йилдаги “Юкларни халқаро йўлларда ташиш шартномаси тўғрисидаги (ЮЙТК) Конвенсия”га электрон юк хатига (э-CМР) оид Қўшимча протоколга қўшилиш таклиф қилинган;
хорижий ва миллий автомобил юк ташувчиларининг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишни таъминлашнинг самарали механизмини шакллантириш мақсадида хорижий ва миллий ташувчиларнинг касбий жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш (CМР суғуртаси) амалиётини жорий этиш асослантирилган;
ташувчиларнинг касбий жавобгарлигини суғурта қилиш харажатларини сезиларли даражада камайтиришга қаратилган, ташилаётган товарлар ва йўналишларнинг ўзига хос хусусиятларини, шунингдек, ташувчининг йўқотишлар тарихини ҳисобга олган ҳолда мослаштирилган суғурта дастурларини яратиш орқали юк ташувчиларнинг суғурта харажатларини сезиларли даражада камайтириш бўйича чора-тадбирлар ишлаб чиқилганлиги асослантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот иши бўйича олинган илмий натижаларидан қуйидагиларда фойдаланилган:
республиканинг халқаро транспорт йўлакларидаги иштироки географиясини кенгайтириш, шунингдек, юк ташишни расмийлаштиришда қоғоз ҳужжатлар ўрнига ишончли халқаро электрон маълумотлар базаси орқали электрон ҳужжатлардан фойдаланишни жорий этиш ҳамда шу асосда Халқаро автомобил юк ташиш шартномаси тўғрисидаги Юкларни халқаро йўлларда ташиш шартномаси тўғрисидаги (ЮЙТК) Конвенсия электрон юк хатига (э-CМР) оид Қўшимча протоколга қўшилиш зарурлиги тўғрисидаги таклифдан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020-йил 25-сентябрдаги “Халқаро шартномага қўшилиш тўғрисида”ги ПФ-4842-сонли қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2021-йил 18-январдаги 1/318-сон далолатномаси). Мазкур таклиф Ўзбекистон Республикасининг халқаро транспорт йўлакларида иштирокини кенгайтириш ва халқаро юк ташиш соҳасида электрон ҳужжат айланишига ўтишга хизмат қилган.
хорижий ва миллий автомобил юк ташувчилар учун мажбурий тарзда касбий жавобгарликни суғурта қилиш (CМР суғуртаси) амалиётини жорий этиш, миллий автомобил юк ташувчиларининг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишни таъминловчи самарали механизмни шакллантириш мақсадида берилган таклифдан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025-йил 27-январдаги “Ўзбекистон Республикасининг транспорт-логистика тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-28-сонли қарорини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2025-йил 1-апрелдаги 2/3547-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф касбий жавобгарликни мажбурий суғурталашни жорий этиш орқали миллий автомобил юк ташувчиларининг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишнинг самарали механизмини яратилишини таъминлаган.
ташувчиларнинг касбий жавобгарлигини суғурта қилиш харажатларини сезиларли даражада камайтиришга қаратилган, ташилаётган товарлар ва йўналишларнинг ўзига хос хусусиятлари ҳамда ташувчининг йўқотишлар тарихи инобатга олинган ҳолда мослашувчан суғурта дастурларини яратиш бўйича чора-тадбирларни ишлаб чиқиш тўғрисидаги таклифдан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025-йил 27-январдаги “Ўзбекистон Республикасининг транспорт-логистика тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-28-сон қарорини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2025-йил 1-апрелдаги 2/3547-сон маълумотномаси). Ушбу таклиф ташилаётган юкларнинг ўзига хослиги ва йўқотишлар тарихини ҳисобга олган ҳолда мослаштирилган суғурта дастурларини жорий этиш орқали юк ташувчиларнинг суғурта харажатларини сезиларли даражада камайтиришга хизмат қилди.