Кеворкова Марина Анатольевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Сovid-19 пандемияси давридаги невротик бузилишларнинг клиник-динамик хусусиятлари», 14.00.18 – Психиатрия ва наркология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйҳатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Tib2824.
Илмий раҳбар: Магзумова Шахноза Шахзадэевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган руҳий саломатлик илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/15.12.2022.Tib.154.01.
Расмий оппонентлар: Aбдуллаева Васила Каримбековна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Имамов Aкбар Ходжиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Aбу Aли ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти.
II. Тадқиқотнинг мақсади: COVID-19 ўтказгандан сўнг кузатиладиган невротик бузилишларнинг клиника ва динамикасини, конституционал-биологик, ижтимоий-психологик таъсир килувчи омилларини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
COVID-19 пандемияси давридаги невротик бузилишлардаги клиник патохарактерологик ўзгаришлар касалликнинг оғирлик даражаси ўзаро ижтимоий омилларга боғлиқлиги исботланган;
коронавирус пандемияси давридаги невротик бузилишлар шахснинг преморбид ривожланишига, чегаравий рухий бузилишларнинг наслий келиб чиқишига ҳамда анамнездаги невротик бузилишларга боғлиқлиги асосланган;
COVID-19 пандемияси давридаги салбий ахборот манбаларининг таъсири невротик бузилишларнинг оғир ва давомий, ўзгарувчан бўлиши аниқланган;
COVID-19 инфекциясидан сўнг чўзилган невротик бузилишларни олдини олишга қаратилган бирламчи тиббий ёрдам шароитида сифат скрининги ва даволаш алгоритми ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларини жорий қилиниши.
COVID-19 пандемияси давридаги невротик бузилишларнинг клиник динамик хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида: хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: COVID-19 пандемияси давридаги невротик бузилишлардаги клиник патохарактерологик ўзгаришлар касалликнинг оғирлик даражаси ўзаро ижтимоий омилларга боғлиқлиги исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 мартда №03-24/288-t сон билан тасдиқланган «Методика ведение пациентов с невротическими расстройствами после перенесенного COVID-19 в условиях первичного звена» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Чирчиқ шаҳар Тошкент вилоят психоневрологик диспансери 15.07.2024 йил №68 сонли хамда Республика ихтисослаштирилган рухий саломатлик илмий-амалий тиббиёт маркази психиатрия хизмати бўйича Бухоро вилояти филиали 18.11.2024 йил №140-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрда №10/29-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: COVID-19 инфекцияси билан касалланиш жадаллигидаги изчил пасайиш маромининг бузилиши, касаллик сурункали тус олишига таъсир этувчи ижтимоий омилларни бартараф этишга қаратилган: оилавий поликлиника шароитида невротик бузилишларни эрта аниқлаш, уларни коррекция қилиш имконига эришилган. Иқтисодий самарадорлиги: COVID-19 пандемиясидан сўнг шаклланган невротик бузилишлар эрта ташхислаш натижасида, тўғридан-тўғри касалликнинг оғирлик даражасига ўзаро боғлиқлиги ижтимоий омилларнинг кучайиши психологик жихатдан салбий таъсир этишлари билан тавсифланди ва Чирчиқ шаҳар Тошкент вилоят психоневрологик диспансери хамда Республика ихтисослаштирилган рухий саломатлик илмий-амалий тиббиёт маркази психиатрия хизмати бўйича Бухоро вилояти филиалида 194000 сўмни тежаш имконини берган;
иккинчи илмий янгилик: коронавирус пандемияси давридаги невротик бузилишлар шахснинг преморбид ривожланишига, чегаравий рухий бузилишларнинг наслий келиб чиқишига ҳамда анамнездаги невротик бузилишларга боғлиқлиги асосланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 мартда №03-24/288-t сон билан тасдиқланган «Методика ведение пациентов с невротическими расстройствами после перенесенного COVID-19 в условиях первичного звена» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Чирчиқ шаҳар Тошкент вилоят психоневрологик диспансери 15.07.2024 йил №68 сонли хамда Республика ихтисослаштирилган рухий саломатлик илмий-амалий тиббиёт маркази психиатрия хизмати бўйича Бухоро вилояти филиали 18.11.2024 йил №140-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрда №10/29-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: юқори хавф мавжуд бўлган чегаравий наслий касалликлари бўлган шахсларда хамда невротик бузилишларни ривожланишини эрта аниқлаш ва даволаш борасидаги тадбирлар тиббий-ижтимоий фаолиятга йўналтирилган ресурсларни инобатга олган холда 2020 йилда 270000 сўмдан 2022 йил касалланиш даражаси 120000 сўмга камайтирилди. Иқтисодий янгилиги: наслида чегаравий касалликлари бўлган беморларда шахснинг преморбид шаклланишини инобатга олган холда невротик бузилишларни эрта аниқлаш ва даволашга қаратилган клини-ижтимоий чора-тадбирлар натижасида 194000 сўмни тежаш имконини берган;
учинчи илмий янгилик: COVID-19 пандемияси давридаги салбий ахборот манбаларининг таъсири невротик бузилишларнинг оғир ва давомий, ўзгарувчан бўлиши аниқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 мартда №03-24/288-t сон билан тасдиқланган «Методика ведение пациентов с невротическими расстройствами после перенесенного COVID-19 в условиях первичного звена» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Чирчиқ шаҳар Тошкент вилоят психоневрологик диспансери 15.07.2024 йил №68 сонли хамда Республика ихтисослаштирилган рухий саломатлик илмий-амалий тиббиёт маркази психиатрия хизмати бўйича Бухоро вилояти филиали 18.11.2024 йил №140-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрда №10/29-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: невротик бузилишларнинг оғирлашуви хамда касаллик динамикасининг прогнозини белгилашда салбий ахборот манбаларининг таъсири ва изоляциянинг кучайиши инобатга олиниши касалланиш даражаси 2020 йилда 270000 сўмдан 2022 йил касалланиш даражаси 120000 сўмга камайиши эришилди. Иқтисодий самарадорлиги: невротик бузилишлар кузатилган шахсларда салбий ахборот манбалари, кучайтирилган изоляцияларнинг таъсири исботланган, невротик бузилишлар кузатилган беморларни олиб боришда хамда касаллик динамикасини прогнозини белгилашда касаллик оҳирлашувининг клиник-эпидемиологик белгиларини инобатга олган холдаги ёндашувга асосланган чора тадбирлар 2020 йилда 270000 сўмдан 2022 йил касалланиш даражаси 120000 сўм иқтисод қилиш имконини берган;
тўртинчи илмий янгилик: COVID-19 инфекциясидан сўнг чўзилган невротик бузилишларни олдини олишга қаратилган бирламчи тиббий ёрдам шароитида сифат скрининги ва даволаш алгоритми ишлаб чиқилганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 мартда №03-24/288-t сон билан тасдиқланган «Методика ведение пациентов с невротическими расстройствами после перенесенного COVID-19 в условиях первичного звена» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Чирчиқ шаҳар Тошкент вилоят психоневрологик диспансери 15.07.2024 йил №68 сонли хамда Республика ихтисослаштирилган рухий саломатлик илмий-амалий тиббиёт маркази психиатрия хизмати бўйича Бухоро вилояти филиали 18.11.2024 йил №140-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2024 йил 10 декабрда №10/29-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: невротик бузилишларнинг шаклланишига кўмаклашувчи, хавф омилларини эрта аниқлаш, касаллик кечишини белгиловчи ва касаллик чўзилишига таъсир кўрсатувчи биологик, ижтимоий-демографик, клиник-психологик детерминантлар скрининги асосида 2022 йил касалланиш даражаси 2020 йилда 270000 сўмдан 2022 йил касалланиш даражаси 120000 сўмга камайишига эришилди. Иқтисодий самарадорлиги: COVID-19 пандемияси давридаги невротик бузилишлар бевосита тиббий харажатлар сарфи 194000 сўмга камайган. COVID-19 пандемияси давридаги невротик бузилишлар чўзилишини олдини олиш, ижтимоий омиллар таъсири, шахс хусусиятларининг сифат скрининги ишлаб чиқишга қаратилган биологик, ижтимоий-демографик, клиник-психологик детерминантларни аниқлаш борасидаги тадқиқотлар невротик бузилишлар чўзилишига қарши амалга ошириш зарур бўлган чора-тадбирларни ишлаб чиқиш имконини берган.