Игамбердиева Дилафруз Уткировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда ташхислаш усулларини ва акушерлик тактикасини такомиллаштириш» 14.00.01 – Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.PhD/Tib2347.
Илмий рахбар: Юсупбаев Рустем Базарбаевич тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.11.2023.Tib.114.01.
Расмий оппонентлар: Ниязметов Рахматилла Эрматович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Уринбаева Нилуфар Абдужаббаровна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ишлаб чиқилган универсал бачадон ичи портидан фойдаланган ҳолда узайтирилган амниоредукция усулининг самарадорлиги ва  хавфсизлигини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор оғир даражадаги кўп сувлилик аниқланган ҳомиладор аёлларда амниоредукция талаб қилувчи асосий клиник омиллар (идиопатик кўп сувлилик, туғма нуқсонлар ва фето-фетал трансфузия синдроми) аниқланган;  
илк бор оғир даражадаги кўп сувлилик аниқланган ҳомиладорларда амниотик суюқликдаги кислота-ишқор мувозанати (pH) пасайганлиги, кислород парциал босими (pO₂) пасайганлиги ва лактат даражасининг ошганлиги аниқланди ва шу орқали ҳомила гипоксиясининг субклиник босқичини эрта ташхислаш ва даволаш тактикасини коррекция қилишнинг самарадорлиги исботланган; 
илк бор оғир даражадаги кўп сувлилик ҳолати кузатилган ҳомиладор аёлларда универсал бачадон ичи порти ёрдамида амниотик суюқликни назоратли равишда камайтиришга қаратилган такомиллаштирилган амниоредукция усули ишлаб чиқилган;
илк бор турли генезли кўп сувлилик аниқланган ҳомиладорларда фаол хирургик тактика – такомиллаштирилган амниоредукция усулини қўллаш орқали ҳомиладорликни оптимал муддатгача  узайтириш ва перинатал асоратлар хавфини камайтиришга қаратилган ҳомиладорликни олиб бориш алгоритми самарадорлиги исботланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази экспертлар кенгашининг 2024 йил 30 мартдаги №29 у-т/15 эксперт хулосаси асосида тасдиқланган:
биринчи илмий янгилик: илк бор оғир даражадаги кўп сувлилик аниқланган ҳомиладор аёлларда амниоредукция талаб қилувчи асосий клиник омиллар (идиопатик кўп сувлилик, туғма нуқсонлар ва фето-фетал трансфузия синдроми) аниқланган. Олинган илмий-амалий маълумотлар Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий амалий тиббиёт маркази, Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Нукус ва Хоразм филиалларининг (Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 мартдаги 29 у-т/15 сонли хулосаси билан) амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда амниотик суюқликни бактериологик текширув, кислота ишқор ҳолатини ўрганиш, допплерометрия ва амниоредукция каби текширувларни амалга ошириш ҳомиладорликни оптимал муддатларгача ўзайтириш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда амниотик суюқликни бактериологик текширув 222800 сўмни, кислота ишқор ҳолатини текширув 145500 сўмни, ҳомила ултратовуш ва допплерометрия текшируви 214200 сўмни ва амниоредукция муолажаси 221300 сўмни ташкил қилади. Ҳомилада қон айтанишига баҳо бериш ва вақтидан олдин туғруқни олдини олиш мақсадида ҳар битта беморга (1марта ҳисобда) 803800 сўм ташхис кўйиш учун сарфланади.  Кўрсатилган  текширувлар ҳомила гипоксиясини аниқлашда бир марта амалга оширилган ҳолда 803800 сўм иқтисодий самарадорликка эришиш мумкин (бу текширувлар индивидуал таризда ҳар битта ўткир кўп сувлилик кузатилаган ҳомиладор аёлларда 2-10 мартагача амалга оширилиши мумкун). Ўртача ҳисобда 5 марта амалга оширилган 4019000 сўмни ташкил қилади.  Хулоса: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда ҳомила гипоксиясини ташхислаш бир марта амалга оширилган ҳисобда бюджет маблағларини  4019000 сўм тежаш имконини берди;
  иккинчи илмий янгилик: илк бор оғир даражадаги кўп сувлилик аниқланган ҳомиладорларда амниотик суюқликдаги кислота-ишқор мувозанати (pH) пасайганлиги, кислород парциал босими (pO₂) пасайганлиги ва лактат даражасининг ошганлиги аниқланди ва шу орқали ҳомила гипоксиясининг субклиник босқичини эрта ташхислаш ва даволаш тактикасини коррекция қилишнинг самарадорлиги исботланган. Олинган илмий-амалий маълумотлар Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий амалий тиббиёт маркази, Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Нукус ва Хоразм филиалларининг (Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 мартдаги 29 у-т/15 сонли хулосаси билан) амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда кислота ишқор ҳолатини ўзгариш ўз вақтида ҳомиладаги гипоксиясини аниқлашга имкон беради. Иқтисодий самарадорлиги: ўткир кўп сувлилик кузатилган аёлларда кислота ишқор ҳолатини ўзгариш ҳомила гипоксиясини ташхислаш имконини беради ва нархи стандарт ҳолларда 145500 сўмни ташкил қилади. Ҳомилада қон айтанишига баҳо беришда фойдаланиладиган ултратовуш ва допплерометрия текширув усули эса 214200 сўмни (бир марта)  ташкил этади.  Бу текширувлар ҳомилада динамикада кўп маротаба такроран қилиниши мумкун.  Кўрсатилган  текширувлар ҳомила гипоксиясини аниқлашда бир марта амалга оширилган ҳолда 68500 сўм иқтисодий самарадорликка эришиш мумкин (бу текширувлар индивидуал таризда ҳар битта ўткир кўп сувлилик кузатилаган ҳомиладор аёлларда 2-10 мартагача амалга оширилиши мумкун).  Хулоса: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда ҳомила гипоксиясини ташхислаш бир марта амалга оширилган ҳисобда бюджет маблағларини 68500 сўм тежаш имконини берди;
учинчи илмий янгилик: илк бор оғир даражадаги кўп сувлилик ҳолати кузатилган ҳомиладор аёлларда универсал бачадон ичи порти ёрдамида амниотик суюқликни назоратли равишда камайтиришга қаратилган такомиллаштирилган амниоредукция усули ишлаб чиқилган (патент №  FAP 2606; FAP 202440116). Олинган илмий-амалий маълумотлар Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий амалий тиббиёт маркази, Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Нукус ва Хоразм филиалларининг (Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 мартдаги 29 у-т/15 сонли хулосаси билан) амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда узоқ муддатли такомиллаштирилган амниоредукция усулини қўллаш хориоамнионит хавфини камайтиришга, қоғоноқ пардаснинг эрта ёрилиши ва вақтидан олдин туғилиш эҳтимолини камайтиришга ёрдам беради. Иқтисодий самарадорлиги: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда оддий амниоредукция амалиётини бажариш 221300 сўмни ташкил қилади ва бу амалиёт ҳар бир беморда ўртача 8 марта (1770400 сўм) амалга оширилади. Ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда узоқ муддатли такомиллаштирилган амниоредукция усулини қўллаш ҳар битта беморда ўртача 3 марта амалга оширилади ва 663900 сўм ташкил этади. Узоқ муддатли такомиллаштирилган амниоредукци амалиёти ҳар битта бемор учун ўртача 1106500 сўм иқтисодий самарадорликка эришиш имконини беради.  Хулоса: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларда ташхислаш ва даволаш мақсадида қилинган узоқ муддатли такомиллаштирилган амниоредукция бюджет маблағларини 1106500 сўмга тежаш имконини берди;
 тўртинчи илмий янгилик илк бор турли генезли кўп сувлилик аниқланган ҳомиладорларда фаол хирургик тактика – такомиллаштирилган амниоредукция усулини қўллаш орқали ҳомиладорликни оптимал муддатгача  узайтириш ва перинатал асоратлар хавфини камайтиришга қаратилган ҳомиладорликни олиб бориш алгоритми самарадорлиги исботланган. Олинган илмий-амалий маълумотлар соғлиқни сақлаш ва клиник амалиётга, хусусан,  Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий амалий тиббиёт маркази, Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Нукус ва Хоразм филиалларининг (Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 мартдаги 29 у-т/15 сонли хулосаси билан) амалиётига жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: кўп сувлилик кузатилаган ҳомиладорликни олиб бориш алгоритми амалиётда қўллаш она ва ҳомила томонидан кузатилиш эҳтимоли бўлган асоратларни олдини олиш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: ўткир кўп сувлилик кузатилган аёлларда вақтидан олдин туғилган чақалоқларни чақалоқлар реанимацияси ва интенсив даволаш бўлимида шифохонада қолиш муддатини ўртача 25 кундан 12 кунга (13 кун) қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори 18730400 сўмга камайтирганлиги ҳисобига иқтисод қилинган (Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази нинг прейскурантига кўра шифохонада чақалоқлар реанимацияси ва интенсив даволаш бўлими  1 кун қолиш 1440800 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг бир неча кунга қисқартирилиши ҳисобига дори-дармон 15000000 сўмга кам талаб этилган (1 кунга ўртача 1500000 сўм дори воситалари сарфланади). Хулоса: ўткир кўп сувлилик кузатилган ҳомиладор аёлларни олиб боришда она ва ҳомиланинг заҳиравий имкониятларини назорат қилиш ва ҳомила учун хавфли ҳолатларни ўз вақтида ташхислаш ва амалиётда қўлланилишида бир нафар чақалоқ ҳисобига бюджет маблағларини 18730400 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.