Sayt test rejimida ishlamoqda

Усинова Замира Бахтияровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бачадондан ташқари ҳомиладорлик бўлган аёлларда жарроҳлик амалиётидан кейинги даврни оптималлаштириш»14.00.01 – Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Tib1125.
Илмий рахбар: Ниязметов Рахматилла Эрматович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тиббиёт ходимларнинг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.11.2023.Tib.114.01.
Расмий оппонентлар: Бабаджанова Шахида Дададжановна, тиббиёт фанлари доктори; Асранкулова Дилором Бахтияровна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:  бачадон найларида жойлашган ҳомиладорликнинг прогрессив шаклида жарроҳлик амалиётини қўллаш пайтида ва жарроҳлик амалиётидан кейинги даврда такомиллаштирилган реабилитация усулини қўллаш орқали репродуктив функцияни сақлаб қолиш ва такрорий эктопик ҳомиладорлик частотасини камайтиришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Оролбўйи минтақасида бачадондан ташқари ҳомиладорликнинг учраш частотаси, касалликнинг келиб чиқиши ва ривожланишига сабаб бўлган омиллар – сальпингит, хламидия, гонорея, аралаш инфекция, эндометриоз ва абортларининг роли аниқланган;   
бачадондан ташқари ҳомиладорлик сабабли, сальпингоэктомия амалиёти бажарилган назорат гуруҳида, бирламчи бепуштлик 55,3%, иккиламчи мутлоқ бепуштлик 24,6% юқори даражада учраши ва иккиламчи мутлоқ бепуштлик бўлган беморларга фертил фаолиятини тиклаш учун ёрдамчи репродуктив технологияларни қўллаш зарурлиги аниқланган;
бачадон найларида учрайдиган прогрессив ҳомиладорликда ўтказиладиган жарроҳлик амалиёти жараёнида комплекс қўлланиладиган дезинфекцияловчи эритма – декаметоксин билан ретроград гидротубация, сальпинголиз, сальпингокатетеризация ва жарроҳлик амалиётидан кейинги такомиллаштирилган реабилитация усулининг самарадорлиги исботланган;
бачадон найларида учрайдиган прогрессив ҳомиладорлик туфайли ўтказилган инновацион жарроҳлик амалиёти ва амалиётдан кейинги такомиллаштирилган реабилитация усулини қўллаш натижасида иқтисодий, тиббий, ижтимоий самарадорликни яхшилаш, беморларнинг фертил фаолияти 67,6 % тиклаш ва бепуштликни 2,4 бараваргача камайтириш мумкинлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Бачадондан ташқари ҳомиладорлиги бўлган аёлларда жарроҳлик амалиётидан кейинги даврни оптималлаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
биринчи илмий янгилик: Оролбўйи минтақасида БТҲнинг ривожланиши ва динамикада учраш частотаси кўпайишига носпецифик, специфик инфекциялар ва соматик касалликлар сабаб бўлиши ҳақидаги маълумотлар «Бачадондан ташқари ҳомиладорликда жарроҳлик аралашувидан кейин аёллар репродуктив функциясини сақлашга комплекс ёндашув» номли услубий тавсияга киритилган (Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш марказининг 29.12.2023 йилдаги 7н-р/67-сонли хулосаси) бўлиб, Тошкент шаҳридаги 2-туғруқ комплексининг (05.01.2024 йилдаги 28-сон буйруқ) ҳамда Нукус шаҳар тиббиёт бирлашмасига қарашли 3-сон оилавий поликликасининг (07.01.2024 йилдаги 5-сон буйруқ) амалий фаолиятига татбиқ этилган. Ижтимоий самарадорлиги: Оролбўйи минтақасида БТҲнинг учраш частотаси ошганининг асосий хавф омиллари жинсий аъзоларнинг яллиғланиши, соматик касалликлардан анемия, сийдик чиқариш тизими касалликларининг кўп миқдорда учраши эканлиги аниқланди. Агар репродуктив ёшдаги аёлларда соматик ва жинсий органларининг яллиғланиш касалликлари эрта ташхисланса ва ўз вақтида даволанса, бу БТҲнинг ривожланиш хавфини сезиларли даражада камайтириш, репродуктив натижалар ва аёлларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: БТҲ ривожланиши ва кўрсаткичи ўсишининг олдини олиш, ҳар юз ҳомиладорликдан 2,3 тасида репродуктив фаолиятни сақлаш, оналар ўлимини камайтириш ва битта БТҲни ташхислаш ҳамда даволаш учун ўртача 6540325 сўмлик сарф-харажатлар тежалади. Хулоса: беморлар кичик тос аъзоларининг яллиғланиш касалликлари, сурункали бир томонлама сальпингит, сурункали икки томонлама сальпингит, аралаш инфекция ва соматик касалликлар эрта ташхисланса ва ўз вақтида даволанса, бу БТҲнинг ривожланиш хавфини сезиларли даражада камайтириш, репродуктив натижалар ва аёлларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш ҳамда сарф-харажатларни иқтисод қилиш имконини беради;
иккинчи илмий янгилик: анъанавий реабилитация усули қўлланилган ретроспектив гуруҳда сальпингоэктомия амалга оширилгандан сўнг аёлларда ўрганилган фертиллик, БТҲнинг қайта учраш частотаси ва бачадон найларининг ҳолати ҳақидаги маълумотлар «Бачадондан ташқари ҳомиладорликда жарроҳлик аралашувидан кейин аёллар репродуктив функциясини сақлашга комплекс ёндашув» номли услубий тавсияга киритилган. Ижтимоий самарадорлиги: ретроспектив гуруҳдаги 65 нафар аёлда бачадон найчаси ҳомиласининг тушиши сабаб ўтказилган бир томонлама сальпингэктомиядан сўнг икки йил давомида амалга оширилган анъанавий реабилитация усули фонида спонтан ҳомиладорлик – атиги 13 нафар (20%), бепуштлик – 36 нафар (55,3%) ва қолган бачадон найчасида такрорий БТҲ – 16 нафар (24,6%) беморда кузатилгани юқорида кўрсатилган услубнинг ижтимоий самародорлиги паст эканлигидан далолат беради. Иқтисодий самарадорлиги: жарроҳлик амалиётидан кейинги даврда даволаш учун сарфланадиган ҳар кунлик харажатлар ретроспектив гуруҳда битта беморга 289132 сўмни, проспектив гуруҳда эса 166849 сўмни ташкил этди (р>0,05). Жарроҳлик амалиётидан кейинги даврда ретроспектив гуруҳдаги битта беморни даволашга кетадиган маблағ 122283 сўмга кўп бўлгани учун унинг иқтисодий самарадорлиги кам деб баҳоланган. Хулоса: анъанавий реабилитация усули қўлланилган ретроспектив гуруҳда сальпингоэктомия амалга оширилгандан сўнг аёлларда фертиллик, БТҲнинг қайта учраш частотаси ҳамда бачадон найларининг ҳолати ўрганилган ва ижтимоий,  иқтисодий самарадорлиги жуда паст деб топилган;
учинчи илмий янгилик: илк маротаба бачадон найларида учрайдиган прогрессив ҳомиладорликда ўтказиладиган жарроҳлик амалиёти жараёнида комплекс қўлланиладиган дезинфекцияловчи эритма – декаметоксин билан ретроград гидротубация, сальпинголиз, сальпингокатетеризация ва жарроҳлик амалиётидан кейинги такомиллаштирилган ва самарали реабилитация усули Тошкент шаҳридаги 2-туғруқ комплексининг (05.01.2024 йилдаги 28-сон буйруқ) амалий фаолиятига татбиқ этилган (Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш марказининг 29.12.2023 йилдаги 7н-р/67-сонли хулосаси). 2022–2024 йиллар давомида БТҲ сабаб жарроҳлик амалиётини ўтказган аёлларда репродуктив функцияни сақлаб қолишга қаратилган юқоридаги чора-тадбирлар 17 нафар беморда ўрганилди. Ижтимоий самарадорлиги: бачадон найларида ривожланаётган ҳомиладорликни эрта ташхислаш, органларни (бачадон найларини) сақлайдиган лапароскопик жарроҳлик амалиётини ўтказиш, жарроҳлик амалиёти жараёнида дезинфекцияловчи эритма – декаметоксин билан ретроград гидротубация усулида бачадон найларини уч карра ювиш, сальпинголизис, сальпингокатетеризация услубларини қўллаш, жарроҳлик амалиётидан кейин уч ой давомида схема бўйича стрептокиназа ва стрептодорназа асосли ферментатив шамчаларни қўллаш натижасида спонтан ҳомиладорлик 15 нафар (88,2%), бепуштлик эса атиги 2 нафар (11,7%) беморда учрагани жуда юқори ижтимоий самародорликдан далолат беради. Иқтисодий самарадорлиги: беморларнинг жарроҳлик амалиётидан кейин стационарда даволаниши 3,0±0,5 кунни ташкил этган. БТҲ сабаб жарроҳлик амалиёти ўтказилган беморларда таклиф қилинган услубни қўллаш жарроҳлик амалиётидан сўнгги дастлабки ҳамда кейинги асоратларни камайтиргани ва иқтисодий томондан 98104875 сўм кам харажат қилингани таклиф қилинган усулнинг юқори иқтисодий самарадорлигидан далолат беради. Хулоса: таклиф қилинган такомиллаштирилган реабилитация усули амалга оширилганда бемор аёлларда фертилликнинг юқори даражада сақланиб қолгани юқори ижтимоий ва иқтисодий самарадорлик эканлиги аниқланган;
тўртинчи илмий янгилик: БТҲда жарроҳлик амалиётидан кейинги даврни реабилитация қилишнинг тиббий, ижтимоий ва иқтисодий жиҳатдан юқори самарадорликка эга такомиллаштирилган усули Тошкент шаҳридаги 2-туғруқ комплексининг (05.01.2024 йилдаги 28-сон буйруқ) амалий фаолиятига татбиқ этилган (Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш марказининг 29.12.2023 йилдаги 7н-р/67-сонли хулосаси). Тиббий самарадорлиги: жарроҳлик амалиётидан кейинги даврда комплекс даволаш натижасида йирингли-инфекцион асоратлар 7,4 марта – 20,8% дан 2,8% гача камайди; қолган бачадон найчасида сурункали яллиғланиш жараёнларининг зўрайиши 5,4 марта – 23,8% дан 4,2% гача, операциянинг давомийлиги 32±3,0 дақиқага, стационарда қолиш муддати 1,7 марта – 3,5±0,5 кунгача қисқарди, анъанавий терапияда эса у ўртача 6,0±0,5 кунни ташкил этган. Ижтимоий самарадорлиги: анъанавий усул билан солиштирганда, ўтказилган жарроҳлик амалиётидан сўнг аёллар репродуктив функциясини 3,1 мартагача тиклаш ва БТҲнинг қайталаниш частотасини 2,2 марта камайтиришга эришилгани асосланган. Иқтисодий самарадорлиги: жарроҳлик амалиётидан кейинги даврда назорат гуруҳидаги бир нафар беморни даволашга кетадиган умумий харажатлар ўртача 289132 сўмни, асосий гуруҳдаги бир нафар беморни даволаш учун кетадиган умумий харажатлар эса ўртача 166849 сўмни ташкил қилди. Хулоса: таклиф қилинган такомиллаштирилган реабилитация усули беморларда амалга оширилганда аёлларда фертиллик юқори даражада сақлаб қолиниб, унинг тиббий, ижтимоий ва иқтисодий самарадорлиги юқори эканлиги аниқланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish