Абжалов Абдижаббор Махаммадиевич
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Жамоат хавфсизлигини таъминлаш тизимини такомиллаштиришда замонавий сиёсий технологияларни жорий қилиш механизмлари”, 23.00.02-сиёсий институтлар, жараёнлар ва технологиялар.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4. PhD /Ss443
Илмий раҳбар: Тургунова Насиба Туйчиевна, сиёсий фанлар доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Малака ошириш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами:
Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Малака ошириш институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.31/28.06.2024.Ss.178.01 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар:
Раджабов Хабибулла Ибодуллаевич, сиёсий фанлар доктори (DSc), доцент.
Аллаёров Отабек Эркинович, сиёсий фанлар бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:
Замонавий ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда жамоат хавфсизлигини таъминлаш тизимини такомиллаштиришнинг сиёсий ва ташкилий-ҳуқуқий механизмлари бўйича амалий таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ички ишлар органларининг ҳамкор ташкилотлар иштирокида “доимий мониторинг → тизимли таҳлил → тезкор ахборот алмашинуви → комплекс чора-тадбирлар” каби замонавий сиёсий технологиялардан расионал фойдаланган ҳолда шаффоф жамоатчилик назоратини кучайтириши бир томондан жамоат хавфсизлиги таъминланган, сиёсий барқарор ҳолатни шакллантирса, иккинчи томондан ички ишлар органлари фаолияти легитимлигининг таъминланишига хизмат қилиши асосланган;
жамиятда ижтимоий муҳитни бузишга қаратилган деструктив қарашларни аҳолининг сиёсий онги ва тафаккурига манипулясион таъсир ўтказишини, криминоген вазиятларни ижтимоий тармоқлар ва сунъий интеллект ёрдамида, синдикатланган ҳолда юзага келтиришини медиапрофилактика (ғояларнинг асл мазмун-моҳияти → мақсади → оқибатини очиб беришга асосланган контент далиллар тарғиботи) қилиш технологияларидан фойдаланиш орқали бартараф этиш мақсадга мувофиқ эканлиги очиб берилган;
ҳудудларнинг ижтимоий-иқтисодий ва демографик ҳолати, миграсион ўзига хослиги, сиёсий фаоллигини инобатга олган ҳолда дифференциал ёндашув орқали превентив чора-тадбирларни ишлаб чиқиш жамоат хавфсизлигини таъминлаш натижадорлигини белгиловчи муҳим омил эканлиги амалий ва назарий таҳлиллар асосида исботланган;
жамоат хавфсизлигини таъминлаш жараёнида замонавий ахборот технологияларидан фойдаланиш сиёсий вазиятларда конструктив (жамият фаолиятининг яратувчан, муаммоларни ҳал этишга қаратилган), барқарор тараққиётга хизмат қилувчи, аксинча деструктив (ижтимоий-сиёсий барқарорликка таҳдид солувчи) ҳолатда эса беқарорликка олиб келувчи восита бўлиши эволюсион таҳлиллар асосида далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистонда жамоат хавфсизлигини таъминлаш тизимига замонавий ахборот технологияларини жорий қилиш масалалари юзасидан ишлаб чиқилган илмий-назарий хулоса ва таклифлар асосида қуйидагиларга эришилди:
ички ишлар органларининг ҳамкор ташкилотлар иштирокида “доимий мониторинг → тизимли таҳлил → тезкор ахборот алмашинуви → комплекс чора-тадбирлар” каби замонавий сиёсий технологиялардан расионал фойдаланган ҳолда шаффоф жамоатчилик назоратини кучайтириши бир томондан жамоат хавфсизлиги таъминланган, сиёсий барқарор ҳолатни шакллантирса, иккинчи томондан ички ишлар органлари фаолияти легитимлигининг таъминланишига хизмат қилишига оид илмий хулоса ва таклифлардан Республикаси Маънавият-маърифат марказининг 2024-йил учун чора-тадбирлар дастурининг ИИИ – йўналишида белгиланган “Миллий ғоя тарғиботини кучайтириш, жамиятда соғлом мафкура, янги маънавий макон, маърифатли жамиятни барпо этишга қаратилган чора-тадбирлар” 19-бандида “Маънавий тараққиётни таъминлаш доирасида замонавий ва таъсирчан тарғибот технологияларини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий этиш” мавзусида тарғибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда фойдаланилган (Ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2025-йил 25-феврал кунидаги 10/150-сон маълумотномаси). Натижада, диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсия ва хулосалар жамоат хавфсизлигини таъминлаш тизимини такомиллаштиришда замонавий сиёсий технологияларни жорий қилиш механизмларини асослашга хизмат қилган;
жамиятда ижтимоий муҳитни бузишга қаратилган деструктив қарашларни аҳолининг сиёсий онги ва тафаккурига манипулясион таъсир ўтказишини, криминоген вазиятларни ижтимоий тармоқлар ва сунъий интеллект ёрдамида, синдикатланган ҳолда юзага келтиришини медиапрофилактика (ғояларнинг асл мазмун-моҳияти → мақсади → оқибатини очиб беришга асосланган контент далиллар тарғиботи) қилиш технологияларидан фойдаланиш орқали бартараф этиш мақсадга мувофиқ эканлигига оид таклиф ва тавсияларидан Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг
“2025-2029-йилларга мўлжалланган Сайловолди дастури”нинг “Давлат, жамият қурилиши ва суд-ҳуқуқ соҳасида ижтимоий тенглик ҳамда ижтимоий демократия”га оид йўналишини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Халқ демократик партияси Марказий Кенгашининг 2025-йил 03-февралдаги 1-142-сон маълумотномаси). Натижада, партиянинг аҳоли орасидаги мафкуравий тарғибот ва ташвиқот ишлари самарадорлигини оширишга, сайловолди дастурларини ишлаб чиқиш ва уларни партия аъзоларининг сиёсий маърифат соатларида етказишга консептуал асос сифатида хизмат қилган;
ҳудудларнинг ижтимоий-иқтисодий ва демографик ҳолати, миграсион ўзига хослиги, сиёсий фаоллигини инобатга олган ҳолда дифференциал ёндашув орқали превентив чора-тадбирларни ишлаб чиқиш жамоат хавфсизлигини таъминлаш натижадорлигини белгиловчи муҳим омил эканлигига оид таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардиясининг 2025-йил 14-феврал кунидаги 3503/13-сон маълумотномаси). Натижада диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсия
ва хулосалар жамоат хавфсизлигини таъминлаш тизимини такомиллаштиришда замонавий технологияларни жорий қилиш механизмларини ёритишга хизмат қилган.
жамоат хавфсизлигини таъминлаш жараёнида замонавий ахборот технологияларидан фойдаланиш сиёсий вазиятларда конструктив (жамият фаолиятининг яратувчан, муаммоларни ҳал этишга қаратилган), барқарор тараққиётга хизмат қилувчи, аксинча деструктив (ижтимоий-сиёсий барқарорликка таҳдид солувчи) ҳолатда эса беқарорликка олиб келувчи восита бўлишига оид таклиф ва тавсиялардан, илгари сурган илмий янгиликлардан олий таълим муассасаларида сиёсатшунослик ва ижтимоий фанлар йўналиши бўйича фан дастурлари тайёрлашда фойдаланилган. Жумладан, Шарқшунослик университетининг 2023-2024 ўқув йили учун мўлжалланган Но: БД-60310800 сонли рўйҳатга олинган Сиёсий билимлар таркибидаги фанлар дастурида қўлланилган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги 2025-йил 11-февралдаги 338-сон маълумотномаси). Натижада мазкур илмий тадқиқот иши илмий янгиликлари Ўзбекистон Республикаси олий таълим тизимида сиёсий-ижтимоий барқарорликни таъминлаш, ёшларнинг фуқаролик фаоллигини ошириш, таълим жараёнини замонавий сиёсий технологик ёндашувлар билан бойитиш каби муҳим соҳаларда амалий аҳамиятга эга бўлиб, Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги амалиётида жорий этилган ва самарали қўлланилмоқда