Мустафакулов Ўктам Унгбоевичнинг
фалсафа фанлари доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Статистика тизимида рақамли платформаларнинг самарадорлигини ошириш услубиёти”, 08.00.16 – Рақамли иқтисодиёт ва халқаро рақамли интеграция (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Iqt2328.
Илмий раҳбар: Гулямов Саидахрор Саидахмедович, иқтисодиёт фанлари доктори, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Кадрлар малакасини ошириш ва статистик тадқиқотлар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.07.2022.I.16.05
Расмий оппонентлар: Мўминов Баҳодир Болтаевич, техника фанлари доктори, профессор; Кенжабоев Аманулла Турғунович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади статистика тизимида рақамли платформалар самарадорлигини оширишга қаратилган аниқ таклиф ва консептлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “рақамли платформалар самарадорлиги” тушунчасининг иқтисодий мазмуни рақамли платформаларнинг ундан фойдаланувчиларга кўрсатиладиган хизматлар сифати, ишлаш тезлиги, хавфсизлиги ҳамда инновацион ечимларни татбиқ этиш қобилиятини ўз ичига олувчи ўз вазифаларини бажариш даражаси ва ресурслардан самарали фойдаланиш кўрсаткичи нуқтайи назаридан такомиллаштирилган;
Статистика агентлигининг СИАТ ахборот тизимига сунъий интеллектни интеграциялаш орқали маълумотларни таҳлил қилиш самарадорлигини (ТҚС=20%), тизимдан фойдаланувчилар сонини (ТФС=10%), маълумотларни таҳлил қилиш аниқлигини (ТҚА=15%) ошириш ҳамда метадата яратиш ҳафталик муддатини тежаш (МЯМ=20 соат) чегаралари асосланган;
Статистика агентлиги Тошкент вилояти бошқармасида ахборот тизими фаолиятини яхлит баҳолаш методологиясига кўра бошқа давлат ташкилотларининг статистика фаолиятини интеграцияловчи янги рақамли платформани жорий этиш орқали самарадорлигини ошириш асосланган;
Ўзбекистон Республикаси статистика тизимида рақамли платформаларнинг самарадорлигига таъсир кўрсатувчи омиллар ўртасидаги боғлиқликнинг эконометрик модели асосида 2028 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Статистика тизимига рақамли платформаларни жорий қилиш бўйича ўтказилган тадқиқотлар натижалар асосида:
услубий ёндашувга кўра “рақамли платформалар самарадорлиги” тушунчасининг иқтисодий мазмунини рақамли платформаларнинг ундан фойдаланувчиларга кўрсатиладиган хизматлар сифати, ишлаш тезлиги, хавфсизлиги ҳамда инновацион ечимларни татбиқ этиш қобилиятини ўз ичига олувчи ўз вазифаларини бажариш даражаси ва ресурслардан самарали фойдаланиш кўрсаткичи нуқтайи назаридан такомиллаштириш таклифи олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Рақамли иқтисодиёт” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 25-июндаги 218-сонли буйруғи ). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда рақамли платформаларнинг ўз вазифаларини бажариш даражаси ва ресурслардан самарали фойдаланиш кўрсаткичи нуқтайи назаридан такомиллаштирилган рақамли платформалар самарадорлиги тушунчаси бўйича назарий билимларни кенгайтириш имкони яратилган;
Статистика агентлигининг СИАТ ахборот тизимига сунъий интеллектни интеграциялаш орқали маълумотларни таҳлил қилиш самарадорлигини (ТҚС=20%), тизимдан фойдаланувчилар сонини (ТФС=10%), маълумотларни таҳлил қилиш аниқлигини (ТҚА=15%) ошириш ҳамда метадата яратиш ҳафталик муддатини тежаш (МЯМ=20 соат) чегараларини қўллаш таклифи Статистика агентлигининг 2024-2025-йилларда статистика тизимида рақамли технологияларни кенг жорий этиш дастурига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги статистика агентлиги Тошкент вилояти статистика бошқармасининг 2024-йил 14-июндаги №01/1-02-10-571-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида агентликнинг СИАТ платформасида маълумотларни таҳлил қилиш самарадорлигини 20% га ошириш, тизимдан фойдаланувчилар сонининг 10% га ошириш, метадата яратишда ҳафтасига 20 соат тежаш, маълумотларни таҳлил қилиш аниқлигини 15% га ошириш имконига эга бўлиши аниқланган;
Статистика агентлиги Тошкент вилояти бошқармасида ахборот тизими фаолиятини яхлит баҳолаш методологиясига кўра бошқа давлат ташкилотларининг статистика фаолиятини интеграцияловчи янги рақамли платформани жорий этиш орқали самарадорлигини ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Статистика агентлигининг Тошкент вилояти статистика бошқармасида 2024-2025-йилларда босқичма-босқич жорий этиш дастурига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги статистика агентлиги Тошкент вилояти статистика бошқармасининг 2024-йил 14-июндаги №01/1-02-10-571-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида агентликнинг келажакда платформалар фаолиятда юзага келиши мумкин бўлган 250 млн. сўм миқдорида ортиқча харажатларни тежаб қолиш имконига эга бўлиши аниқланган;
Ўзбекистон Республикаси статистика тизимида рақамли платформаларнинг самарадорлигига таъсир кўрсатувчи омиллар ўртасидаги боғлиқликнинг эконометрик модели асосида 2028 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичларидан Тошкент вилояти статистика бошқармаси фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги статистика агентлиги Тошкент вилояти статистика бошқармасининг 2024-йил 14-июндаги №01/1-02-10-571-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга татбиқ этилиши натижасида агентликка 3 йилда умумий 835 582 268 сўм миқдорида фойда келтириши асослаб берилган.