Ҳамзаев Жамшид Файзидин ўғлининг
техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Трафик оқимларига интеллектуал ишлов бериш алгоритмлари ва дастурий мажмуасини ишлаб чиқиш”, 05.01.04 – “Ҳисоблаш машиналари, мажмуалари ва компютер тармоқларининг математик ва дастурий таъминоти” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Т4637.
Илмий раҳбар: Кучкоров Темурбек Атахонович, техника фанлари фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.Т.07.01
Расмий оппонентлар: Хамдамов Уткир Рахматиллаевич, техника фанлари доктори, профессор, Алламов Ойбек Турабоевич, техника фанлари фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат транспорт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Трафик оқимларига интеллектуал ишлов бериш асосида автотранспорт воситаларини таниб олиш, санаш, ҳаракатини кузатиш моделлари ва тирбандликка мос ҳолда светофорни мослашувчан бошқаришнинг алгоритмлари ҳамда аппарат-дастурий воситасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
- конволюцион нейрон тармоқ архитектурасига асосланган кузатув камералари тасвирларидан чорраҳадаги автотранспорт воситаларини таниб олиш, санаш ва уларнинг кейинги ҳаракатини кузатиш нейрон тармоқ модели ва алгоритми ишлаб чиқилган;
- ДеепСорт алгоритми асосида автотранспортлар ҳаракати зич ҳолатида, бир – бирига яқин бўлган автотранспорт воситаларини алоҳида обект сифатида ажратиб олиш алгоритми ишлаб чиқилган;
- билимлар базаси ва қоидалари асосида чорраҳадаги кузатиладиган тирбандликни бартараф этишга кўмаклашувчи светофорни адаптив бошқаришнинг норавшан мантиқ модели ишлаб чиқилган;
- ИоТ технологиялари асосида чорраҳалардаги тирбандлик маълумотларини ўзаро алмашинувчи архитектура ҳамда аппарат-дастурий мажмуаси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тадқиқот доирасида ишлаб чиқилган модел, алгоритм ва дастурий воситалар асосида:
CНН нейрон тармоқлари асосида обектларни аниқлаш ва санаш алгоритми ҳамда автотранспортлар ҳаракати юқори ҳолатида, бир – бирига яқин бўлган автотранспорт воситаларини алоҳида обект сифатида ажратиб олиш модели, чорраҳада ўрнатилган светофорлар ўртасида ўзаро мулоқотни таъминловчи Интернет оф Тҳингс (ИоТ)-асосидаги архитектура каби бир қатор ишлаб чиқилган алгоритм ва дастурий таъминот Сирдарё вилояти
ИИБ ЖХХ ЙҲХБ бўлими иш фаолиятида жорий этилган. (Сирдарё вилояти ИИБ ЖХХ ЙҲХБ бўлимининг 2024 йил 14 сентябрдаги далолатномаси). Натижада, яратилган дастур ҳамда алгоритмлар автотраснпорт йўлларида кузатилаётган тирбандликни енгилаштиришда ҳамда чорраҳанинг ўтказувчанлигини 7-9 % ошириш имконини берган.
Светофорни адаптив бошқаришнинг норавшан мантиқ модели, айнан светофорнинг қарор қабул қилиш жараёнини таъминлаб беришда бевоситда асосий функсияни амалга оширишда ишлаб чиқилган билимлар базаси автотраснпорт тизимларига хизмат кўрсатувчи “Дамиржон Дилнуржон ҳамкор” масъулияти чекланган жамиятининг иш фаолиятига жорий этилган. (“Дамиржон Дилнуржон ҳамкор” МЧЖ томонидан тақдим қилинган 2024 йил 10 сентябрдаги далолатномаси).Натижада, транспорт восталарини ҳаракатини тартибга солишда ҳамда йўловчиларнинг ўз манзилларига белгиланган вақтда етиб бориши учун шароит яратган.
Олинган далолатномалар асосида Сирдарё вилояти ҳокимлиги томонидан маълумотнома олинган (Ўзбекистон Республикаси Сирдарё вилояти ҳокимлиги 2024 - йил 16 - октябр 08-1-3 – сон маълумотномаси ).