Аметова Наргиза Идирисовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Нукус шаҳри қушлари фаунаси, экологияси ва аҳамияти”, 03.00.06 - Зоология (биология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.2.PhD/B727.
Илмий раҳбар: Жуманов Муратбай Арепбаевич, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.20.04.
Расмий оппонентлар: Холбоев Фахриддин Рахмонкулович, биология фанлари доктори, профессор; Кошанов Даулетбай Эрежепович, биология фанлари фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Хоразм Маъмун академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Нукус шаҳри қушлар фаунаси ва экологиясини замонавий ҳолатини асослаш, уларни яшаш муҳитига мослашиш йўлларини аниқлаш ҳамда камёб турларини муҳофаза қилиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Нукус шаҳрида қушларнинг 18 туркум ва 46 оилага мансуб 198 турдан таркиб топган замонавий тур хилма-хиллиги аниқланган;
шаҳар стацияларидаги қушларнинг характерли турларининг сони ва уларнинг мавсумий ўзгаришлари аниқланган; 
Нукус шаҳри ҳудудида тарқалган қушларнинг характерли 8 та турининг биологик ва экологик хусусиятлари очиб берилган; 
қушларнинг шаҳар муҳити шароитларига экологик мослашув механизмлари аниқланган;
қушларни жалб қилиш, сонини бошқариш ва камёб турларини муҳофаза қилиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Яшаш муҳитининг ўзгарувчан шароитида Нукус шаҳри қушлари фаунаси юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
ноёб ва йўқолиб кетиш арафасида турган қушларнинг бош сонини аниқлаш, уларни салбий экологик, айниқса антропоген омиллардан муҳофаза қилиш бўйича ишлаб чиқилган хулосалар ва тавсиялар, диссертация илмий натижалари Нукус шаҳри ва Нукус тумани биохилма-хилликни муҳофаза қилиш амалиётига 2023 йилдан бошлаб жорий қилинган (Қорақалпоғистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2024 йил 19 мартдаги 01/18-2-872-сон маълумотномаси). Натижада 2023 йилда Нукус шаҳри ҳудудида учрайдиган ноёб қушларнинг, шу жумладан, Ўзбекистон Республикаси Қизил китобига киритилган пушти ва жингалак сақоқуш, кичик қоравой, қоравой, оққуш, оқбош ўрдак, оқ думли сувбургути ва бошқа қушларнинг бош сонини аниқлаш ва уларни йўқолиб кетиш хавфини камайтириш имконини берган;
шаҳар қушларининг ҳатти-ҳаракатларини бошқариш орқали уларнинг биозарарланишлардаги иштирокини камайтириш бўйича ишлаб чиқилган хулосалар ва тавсиялар 2023 йил бошидан бошлаб Қорақалпоғистон Республикаси ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг Нукус шаҳар ва Нукус туман бўлимлари амалиётига жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2024 йил 25 мартдаги 33/01-05-251-сон маълумотномаси). Натижада, шаҳар қушларининг популяциясини бошқариш ва улар томонидан келтириладиган биозарарланишларнинг олдини олиш имконини берган;
Нукус шаҳри атрофида қишлоқ хўжалиги экинлари экилган далаларда ва боғларда яшайдиган қушларнинг бош сонини аниқлаш ва уларни жалб қилиш бўйича диссертация илмий натижалари, ишлаб чиқилган хулосалар ва тавсиялар Нукус шаҳри ва Нукус тумани қишлоқ хўжалиги амалиётига 2023 йилдан бошлаб жорий қилинган (Қорақалпоғистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 8 апрелдаги 01/026-1414-сон маълумотномаси). Натижада 2023 йилда зараркунанда ҳашаротларни йўқ қилувчи қушларнинг, шу жумладан, сассиқ попишак, оққанотли қизилиштон, бухоро читтаги, зағизғон, дала чумчуғи ва бошқа қушларнинг бош сони аниқланган ва уларнинг сони маълум даражада кўпайган ҳамда боғ ва полиз экинлари экилган далаларнинг экологик ҳолатининг яқшиланишига олиб келган.