Жумаев Нозим Адхамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Бариатрик операцияларидан кейинги даврда беморларни олиб бориш принципларини такомиллаштириш”, 14.00.27 – Хирургия.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам : В2021.4.PhD/Tib2300
Илмий раҳбар: Тешаев Октябр Рухиллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази,  DSc.04/30.12.2019.Tib.49.01.
Расмий оппонентлар: Акбаров Миршавкат Миролимович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Гуламов Олим Мирзахидович, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: "Россия Федерацияси Давлат илмий маркази - А.И.Бурназян номидаги Федерал тиббиёт биофизика маркази" Федерал тиббий-биологик агентлиги. 
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади операциядан кейинги олиб бориш тамойилларини такомиллаштириш орқали семизлик билан оғриган беморларни даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
операциядан кейинги эрта даврда PONV-BS-Score комбинациясининг Apfel шкаласидан фойдаланган ҳолда индивидуал баҳолаш ёрдамида кўнгил айниши ва қусиш ривожланишининг прогнозларини аниқлаш, жарроҳлик аралашувнинг тури ва даражаси, шунингдек, дори-дармонларни танлаш каби омилларни ҳисобга олган ҳолда, ушбу турдаги асоратлар хавфини камайтириш асосланган;
веноз тромбоэмболик асоратларнинг пайдо бўлиши прогнозини тана массаси индексининг омил таъсирига асосланган баҳолаш мезонлари ва коморбид касалликлар аниқланган;
бариатрик жарроҳликдан сўнг беморларда энтерал овқатланишнинг аниқланган параметрлари асосида бариатрик оқсилни эрта даврларда қўллаш нутритив ҳолат билан боғлиқ асоратлар сонини камайтириши исботланган;
бариатрик жарроҳликдан сўнг семизлик билан беморларни бошқариш алгоритми ишлаб чиқилган бўлиб, унга кўра операциядан кейинги асоратларнинг сезиларли даражада камайиши ва операциядан кейин тез тикланиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.  
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг илмий тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга тадбиғи бўйича 2024 йил 13 ноябрдаги 08/63-сон хулосасигва кўра:
биринчи илмий янгилик: операциядан кейинги эрта даврда PONV-BS-Score комбинациясининг Apfel шкаласидан фойдаланган ҳолда индивидуал баҳолаш ёрдамида кўнгил айниши ва қусиш ривожланишининг прогнозларини аниқлаш, жарроҳлик аралашувнинг тури ва даражаси, шунингдек, дори-дармонларни танлаш каби омилларни ҳисобга олган ҳолда, ушбу турдаги асоратлар хавфини камайтириш асосланган. Илмий янгилик амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий амалий маълумотлар "Ибн Сино" номидаги 1-шаҳар клиник шифохонаси (2023 йил 12 августдаги 136-сон буйруқ) ва "Shox International Hospital" (2023 йил 14 августдаги 54-сон буйруқ)  билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: беморларнинг ҳолати яхшиланади, мумкин бўлган асоратлар сони минималлаштирилади; операциядан кейинги реабилитация сифати яхшиланади, беморларнинг ҳаёт сифати яхшиланади. Иқтисодий самарадорлиги: операциядан кейинги кўнгил айниш ва қусишнинг профилактикасининг янги усулини жорий этиш ҳисобига 1 беморга 2800000 сўм тежалди (тажрибадан келиб чиққан ҳолда, бу каби асоратлар операциядан кейинги даврда чоклар етишмовчилиги ва қон кетишига олиб келиши мумкин). Қайта операциялар кўрсаткичи камайди (агар 1 беморга тежамкорлик 2800000 сўмни ташкил этган бўлса, йилига 80 бемордан, қайта жарроҳлик операцияси билан касалликнинг қайталаниши 5 дан 2 беморгача камайди, мос равишда тежамкорлик бир беморга 2800000 сўмни ташкил этди, йиллик кўрсаткич 3 беморга 8400000 сўмни ташкил этди). Хулоса: операциядан кейинги даврда кўнгил айниш ва қусишнинг олдини олишнинг янги усулини жорий этиш бу турдаги асоратларни индивидуаллаштирилган ҳолда баҳолаб,  кўнгил айниш ва қусиш предикторларини аниқлашга ёрдам бериб, персоналлаштирилган дори дармон терапияси бу асоратлар хавфини камайтиришга имкон берган;
иккинчи илмий янгилик: веноз тромбоэмболик асоратларнинг пайдо бўлиши прогнозини тана массаси индексининг омил таъсирига асосланган баҳолаш мезонлари ва коморбид касалликлар аниқланган. Илмий янгилик амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий амалий маълумотлар "Ибн Сино" номидаги 1-шаҳар клиник шифохонаси (2023 йил 12 августдаги 136-сон буйруқ) ва "Shox International Hospital" (2023 йил 14 августдаги 54-сон буйруқ)  билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: операциядан кейинги даврда беморларда мумкин бўлган веноз тромбоэмболик асоратлар сони минималлаштирилади; асоратлар частотаси камайиши ҳисобига беморлар операциядан кейинги реабилитациядан тезроқ ўтадилар ва фаол ижтимоий ва меҳнат фаолиятига қайтадилар; операциядан кейин беморларнинг ҳаёт сифати яхшиланади. Иқтисодий самарадорлиги: веноз тромбоэмболик асоратларни келтириб чиқарувчи аниқланган омиллар маълумотларига кўра, 1 беморга тежамкорлик 2800000 сўмни ташкил этади (веноз тромбоэмболик асоратлар билан боғлиқ ҳолатларда ётоқ-кунлар сони ва даволаш харажатлари ошади) госпитализация ва даволаш харажатларини камайтириб, 12 бемор учун умумий тежамкорлик 33600000 ни ташкил этди. Хулоса: тана масса индекси ва ёндош касалликларнинг факторли таъсирига асосланган веноз тромбоэмболик асоратлар прогнозини баҳолаш мезонлари ишлаб чиқилган, шу асосда ҳар бир беморнинг индивидуал хусусиятларини ҳисобга олувчи самарали персоналлаштирилган профилактика усули таклиф этилган;
учинчи илмий янгилик: бариатрик жарроҳликдан сўнг беморларда энтерал овқатланишнинг аниқланган параметрлари асосида бариатрик оқсилни эрта даврларда қўллаш нутритив ҳолат билан боғлиқ асоратлар сонини камайтириши исботланган. Илмий янгилик амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий амалий маълумотлар "Ибн Сино" номидаги 1-шаҳар клиник шифохонаси (2023 йил 12 августдаги 136-сон буйруқ) ва "Shox International Hospital" (2023 йил 14 августдаги 54-сон буйруқ)  билан амалиётга жорий этилди). Ижтимоий самарадорлигит: нутритив статус билан боғлиқ операциядан кейинги асоратлар ривожланишининг олдини олиш чораларини белгилайди; беморларнинг ҳаёт сифати яхшиланади, беморлар операциядан кейинги реабилитациядан тезроқ ўтадилар ва фаол ижтимоий ва меҳнат фаолиятига қайтадилар. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ишлаб чиқилган беморларни олиб бориш алгоритми стационардан чиқарилгандан кейин реабилитация ва 1 беморни даволаш харажатларини тежашга олиб келди, жумладан: такрорий кўрик - 98000 сўм; такрорий қон таҳлили - 56000 сўм; боғлам харажатлари 58000 сўм; дори воситаларига харажатлар 50000 сўм (умумий иқтисодий самарадорлик 1 бемор учун 262000 сўмни, йиллик умумий иқтисодий самарадорлик 20960000 сўмни ташкил этди). Хулоса: бариатрик операциялардан кейин беморларда энтерал овқатланиш параметрларини ҳар томонлама ўрганиш натижасида эрта даврларда бариатрик протеин қўллаш нутритив статус бузилиши билан боғлиқ асоратлар (оқсил танқислиги, мушак массаси йўқотилиши, иммунитет пасайиши ва яра битиши кечикиши) сонини сезиларли даражада камайтиргани исботланган. 
тўртинчи илмий янгилик: семизлик билан оғриган беморларни бариатрик операциялардан кейин олиб бориш алгоритми ишлаб чиқилган, унга мувофиқ операциядан кейинги асоратлар частотаси сезиларли даражада камайиши ва операциялардан кейин тезроқ тикланиш аниқланган. Илмий янгилик амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий амалий маълумотлар "Ибн Сино" номидаги 1-шаҳар клиник шифохонаси (2023 йил 12 августдаги 136-сон буйруқ) ва "Shox International Hospital" (2023 йил 14 августдаги 54-сон буйруқ)  билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: операциядан кейинги олиб боришнинг тактик жиҳатларини оптималлаштириш ҳисобига бариатрик операциядан кейин беморларни даволаш натижаларини яхшилайди. Иқтисодий самарадорлиги: стационарда бир беморга иқтисодий кўрсаткич: беморнинг стационарда бўлиш муддатини 6 кундан 3 кунгача (3 кун) қисқартириш, стационарда бўлиш учун тўлов миқдорини 1460480 сўмга камайтириш (1-ШКШ нархлар рўйхатига кўра стационарда 1 кунлик бўлиш 365120 сўмни ташкил қилади); стационарда бўлиш муддатининг 3 кунга қисқариши сабабли 500000 сўм камроқ дори-дармон талаб қилинади; стационарда бўлиш муддатининг 3 кунга қисқариши ҳисобига 186000 сўмга камроқ боғламлар талаб қилинади (ўртача боғлам материали харажати бир кунда 56500 сўмни ташкил қилади). Юқорида келтирилган хулосага кўра, умумий йиллик иқтисодий самарадорлик 34600000 сўмни ташкил этган; Хулоса: семизлик билан оғриган беморларни бариатрик операциялардан кейинги  даврда олиб боришнинг янги комплекс алгоритми ишлаб чиқилган бўлиб, бу алгоритм нутритив статусни тиклаш, дори дармон терапияси ва жисмоний фаоллик режимини оптималлаштиришни ўз ичига олиши сабабли операциядан кейинги асоратлар частотаси сезиларли даражада камайишига ва беморларининг тезроқ тикланишига олиб келгани исботланган.