Sayt test rejimida ishlamoqda

Адигезалова Зулфияхон Парходовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Salix L. туркум турларининг экологик-биологик хусусиятлари ва уларнинг атмосфера ифлосланишига чидамлилиги (Тошкент шаҳри мисолида)», 03.00.10 – Экология (биология фанлари).
Диссертасия мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.1.PhD/Б341.
Илмий раҳбар: Ёдгорова Дилфуза Шавкатовна, биология фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, ДСc.03/27.02.2020.Б.01.15.
Расмий оппонентлар: Хожиматов Олимжон Қаххорович, биология фанлари доктори, профессор; Дусчанова Гулжан Мадримбаевна, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Salix L. туркумига  мансуб S. alba, S. babylonica,
S. masudana, S. aegyptiacaларнинг экологик ва биологик хусусиятларини ҳамда уларнинг Тошкент шаҳри шароитида атмосфера ифлосланишига чидамлилигини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор S. aegyptiaca, S. alba, S. babylonica, S. masudana турларининг Тошкент шаҳри шароитида атмосфера ифлосланишига чидамлилиги аниқланган;
Тошкент шаҳрининг турли даражада ифлосланган ҳудудларида S. aegyptiaca,
S. alba, S. babylonica, S. masudanaларнинг фенологик ўзгаришлари экологик муҳитларга боғлиқ ҳолда очиб берилган;
С. бабйлониcа, С. мацудана барглари тузилишининг морфо-анатомик хусусиятлари таҳлил қилинган ва ўсимликларнинг ифлосланишга чидамлилигини ифодаловчи ксероморф белгилари аниқланган;
S. babylonica, S. masudana баргларида ва тажриба майдонлари тупроқларида оғир металларнинг (Pb, Zn, Cd, Cu) йиғилиши таҳлил қилинган ва ўсимликларнинг кумулятив ҳусусияти, тупроқ ва барг ўртасида тўғри ва тескари корреляция мавжудлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Salix L. туркумига мансуб S. aegyptiaca, S. alba, S. babylonica, S. masudana турларининг биоекологияси бўйича олинган натижалар асосида:
Ф.Н. Русанов номидаги Тошкент ботаника боғининг  4 сотих майдонида S. alba, S. babylonica, S. masudana, S. aegyptiaca (жами 2335) қаламчалари тайёрланиб, экилган (Ўзбекистон Республикаси фанлар Академиясининг 2022 йил 10 августдаги 4/1255-1897-сонли маълумотномаси). Натижада, этиштирилган кўчатлардан “Яшил макон” умуммиллий лойиҳасига мувофиқ, Тошкент шаҳар кўчаларини кўкаламзорлаштириш учун фойдаланиш имконини берган;
Ўзбекистон миллий гербарий жамғармасига (ТАШ) Тошкентда кенг тарқалган Salix L. туркумининг мансуб 4 туридан 48 та гербарий нусхаси ҳамда Тошкент вилоятининг Оқтош тоғлари ва Туябўғиз сув омбори ҳудудидан 6 та турдан иборат 72 та гербарий нусхаси йиғилиб, гербарий фондига топширилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2022 йил 15 августдаги 4/1255-1938-сонли маълумотномаси). Натижада, Ўзбекистон миллий гербарийси (ТАШ) ўсимликлар коллекцияси тўлдирилиб, электрон маълумотлар базасини (ботанй.уз) кенгайтириш имконини берган;
Тошкент вилояти Оқтош тоғлари ва Туябўғиз сув омбори ҳудудларидан Salix L. туркумининг 3 янги тури Ботаника боғининг “Марказий Осиё экспозицияси”да жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг 2022 йил 9 сентябрдаги 04-02/7-1787-сонли маълумотномаси). Натижада, шаҳар экотизимини оптималлаштириш учун ўрганилаётган янги турларни кўпайтириш ва уларни турли даражада ифлосланган ҳудудларда экиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишга хизмат қилган.

 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish