Матхошимов Нодиржон Сойибжоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертaция мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли ногиронлиги профилактикаси (Фарғона вилояти мисолида)”, 14.00.43 – Профилактик тиббиёт.
Диссертaция мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Tib.2936.
Илмий раҳбар: Фаттахов Нусратулло Хамидуллаевич, тиббиёт фанлари бўйича фан  доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти, PhD.04/02.07.2024.Tib.122.02.
Расмий оппонентлар: Искандарова Шахноза Тулкиновна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Умаров Одил Махмудович, тиббиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат тиббиёт институти.
II. Тадқиқотнинг мақсади: меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли ногиронлиги профилактикаси ва унинг шаклланиш қонуниятларини илмий асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли орасида бирламчи ногиронлик профилактикаси бўйича прогнозлашнинг алгоритми морфофункционал кўрсаткичлари ёрдамида такомиллаштирилган;
соғлиқни сақлаш ва ижтимоий қўллаб қувватлаш соҳасида ресурсларни стратегик режалаштиришда меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли ўртасида ногиронликнинг вужудга келиш эҳтимоли ва унинг прогнози 2050 йилгача бўлган давр учун шакллантирилган;
илк маротаба меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли бирламчи ногиронлиги профилактикаси мақсадида ишчанлик, сурункали касалланиш ва саломатлик кўрсатгичлари илмий асосланган ҳолда ишлаб чиқилган;
меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли орасида ногиронликка таъсир этувчи эндоген (натижавий) омиллар ўртасидаги функционал боғлиқлик исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли ногиронлиги профилактикаси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли орасида бирламчи ногиронлик профилактикаси бўйича прогнозлашнинг алгоритми морфофункционал кўрсаткичлари ёрдамида такомиллаштирилгани бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2021 йил 4 ноябрда №8н-р/1036-сон билан тасдиқланган “Меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли орасида ногиронликни прогнозлаш алгоритмлари” номли услубий тавсияномаси мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Фарғона вилоят соғлиқни сақлаш бошқармасининг 2024 йил 19 сентябрдаги 183-сонли буйруғи билан амалиётига жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: мазкур кўрсатгичлар аҳоли орасида касалланиш, жумладан, ногиронлик профилактикаси бўйича аниқланган касаллик синфлари ҳамда ёш гуруҳларига бирламчи тиббий-санитария бўғинида асосий эътиборни қаратиш лозимлигини кўрсатади. Иқтисодий самарадорлиги: ногиронлик нафақасини олиш ҳуқуқига ёшидан қатъи назар Қонунда белгиланган шартларга ва меъёрларга мувофиқ давлат пенсиясини тайинлаш учун зарур иш стажига эга бўлмаган, Агентлик томонидан I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган ҳар бир шахсга сарфланадиган 920000 сўм пенсия маблағлари аҳоли орасида ногиронлик профилактикаси ҳамда ногиронлик улушини камайтириш орқари бюджет маблағлари иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: соғлиқни сақлаш ва ижтимоий қўллаб қувватлаш соҳасида ресурсларни стратегик режалаштиришда меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли ўртасида ногиронликнинг вужудга келиш эҳтимоли ва унинг прогнози 2050 йилгача бўлган давр учун шакллантирилгани бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2021 йил 4 ноябрда №8н-р/1036-сон билан тасдиқланган “Меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли орасида ногиронликни прогнозлаш алгоритмлари” номли услубий тавсияномаси мазмунига сингдирилган. Ушбу таклиф Фарғона вилоят соғлиқни сақлаш бошқармасининг 2024 йил 19 сентябрдаги 183-сонли буйруғи билан амалиётига жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: меҳнатга лаёқатли аҳоли орасида қайта ногирон бўлиш эҳтимоллик кўрсаткичини юқори эганлиги Фарғона вилоятида ушбу ёш гуруҳи аҳолининг хавфли гуруҳга киришидан гувоҳлик беради, мазкур муаммони ҳал қилиш учун тиббий-ижтимоий экспертизаси комиссияси томонидан ҳар бир меҳнатга лаёқатли ёшдаги ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитатсия қилиш бўйича индивидуал дастурларни ишлаб чиқишни тақозо этади. Иқтисодий самарадорлиги: ногиронлик нафақасини олиш ҳуқуқига ёшидан қатъи назар Қонунда белгиланган шартларга ва меъёрларга мувофиқ давлат пенсиясини тайинлаш учун зарур иш стажига эга бўлмаган, Агентлик томонидан I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган ҳар бир шахсга сарфланадиган 920000 сўм пенсия маблағлари аҳоли орасида ногиронлик профилактикаси ҳамда ногиронлик улушини камайтириш орқари бюджет маблағлари иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: илк маротаба меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли бирламчи ногиронлиги профилактикаси мақсадида ишчанлик, сурункали касалланиш ва саломатлик кўрсатгичлари илмий асосланган ҳолда ишлаб чиқилгани бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2021 йил 4 ноябрда №8н-р/1036-сон билан тасдиқланган “Меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли орасида ногиронликни прогнозлаш алгоритмлари” номли услубий тавсияномаси мазмунига сингдирилган. Ушбу таклиф Фарғона вилоят соғлиқни сақлаш бошқармасининг 2024 йил 19 сентябрдаги 183-сонли буйруғи билан амалиётига жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: жисмоний фаоллик индексини сезиларли даражада камайиши, шунингдек, сурункали касалликларнинг ўсиши меҳнатга лаёқатли аҳолининг ўсишидан ошиб бориши сурункали касалликлар юкининг ортиши, бу эса меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳолининг саломатлик индексини камайишига, бу умумий саломатликнинг ёмонлашишини кўрсатади. Иқтисодий самарадорлиги: ногиронлик нафақасини олиш ҳуқуқига ёшидан қатъи назар Қонунда белгиланган шартларга ва меъёрларга мувофиқ давлат пенсиясини тайинлаш учун зарур иш стажига эга бўлмаган, Агентлик томонидан I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган ҳар бир шахсга сарфланадиган 920000 сўм пенсия маблағлари аҳоли орасида ногиронлик профилактикаси ҳамда ногиронлик улушини камайтириш орқари бюджет маблағлари иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли орасида ногиронликка таъсир этувчи эндоген (натижавий) омиллар ўртасидаги  функционал боғлиқлик исботлангани бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2021 йил 4 ноябрда №8н-р/1036-сон билан тасдиқланган “Меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳоли орасида ногиронликни прогнозлаш алгоритмлари” номли услубий тавсияномаси мазмунига киритилган. Ушбу таклиф Фарғона вилоят соғлиқни сақлаш бошқармасининг 2024 йил 19 сентябрдаги 183-сонли буйруғи билан амалиётига жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: Фарғона вилояти учун унинг минтақавий хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда тақдим этилган маълумотлар ва прогнозлар, ногиронликка олиб келадиган касалликларнинг профилактикаси бўйича мақсадли дастурларни ишлаб чиқиш ва келажакда ногиронлик структураси ва тарқалишидаги ўзгаришларга самарали жавоб берадиган ижтимоий-иқтисодий стратегияларни такомиллаштириш зарурлигини назарда тутади. Иқтисодий самарадорлиги: ногиронлик нафақасини олиш ҳуқуқига ёшидан қатъи назар Қонунда белгиланган шартларга ва меъёрларга мувофиқ давлат пенсиясини тайинлаш учун зарур иш стажига эга бўлмаган, Агентлик томонидан I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган ҳар бир шахсга сарфланадиган 920000 сўм пенсия маблағлари аҳоли орасида ногиронлик профилактикаси ҳамда ногиронлик улушини камайтириш орқари бюджет маблағлари иқтисод қилинади.