Хазиев Салават Асхатовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сҳўлбоп ўргич-тўплагич кесадиган пичоғининг шакли ва параметрларини асослаш”, 05.07.01 – “Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Т2933.
Илмий раҳбар: Толибаев Алписбай Ержанбаевич, техника фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қишлоқ хўжалигини механизациялаш илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қишлоқ хўжалигини механизациялаш илмий-тадқиқот институти, DSc.05/13.05.2020.Т.112.01.
Расмий оппонентлар: техника фанлари доктори, профессор Норчаев Даврон Рустамович; техника фанлари номзоди, профессор Алимова Феруза Абдукадировна.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади озуқабоп чўл ўсимликларини пичанга ўриш учун мўлжалланган КПП-3 ўргич-тўплагич роторли барабани кесадиган пичоғининг шаклини танлаш ва параметрларини асослаш орқали унинг иш сифати ва йиғиш тўлиқлигини оширишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
чўлбоп ўргич-тўплагич роторли барабанининг конструксияси агротехник талаблар даражасида озуқабоп чўл ўсимликлар пояларини ўриб йиғиштиришини таъминлаши лозимлиги шартидан ишлаб чиқилган;
чўлбоп ўргич-тўплагич кесадиган пичоқларининг конструктив параметрлари ва шакллари озуқабоп чўл ўсимликлар пояларининг парчаланиш даражаси минимал бўлиши лозимлиги шартидан аниқланган;
ўргич-тўплагич кесадиган пичоғининг тебранма ҳаракати ва абсолют тезлиглари чўл-озуқабоп ўсимликларининг поясига кириш пайтида сирпаниб кесишни таъминлашини ҳисобга олган ҳолда аниқланган;
роторли барабани кесадиган пичоқларининг кесиш ва ўткирланиш бурчаклари ҳамда чўлбоп ўргич-тўплагич ҳаракат тезлигининг мақбул қийматлари ўсимлик поясининг парчаланиш даражаси ва ўриб олинган озуқа массасининг тўлиқлигини ифодаловчи регрессия тенгламаларини биргаликда ечиш орқали аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Чўлбоп ўргич-тўплагичи кесадиган пичоғининг шакли ва параметрларини асослаш” бўйича олинган натижалар асосида:
кесадиган пичоқлар билан жиҳозланган чўлбоп ўргич-тўплагичга дастлабки талаблар ва техник топшириқ ишлаб чиқилган ҳамда Интеллектуал мулк марказининг фойдали моделга “Шиналар босимини назорат қилиш ғилдираги” ФАП 02087 ва ихтирога “Ўроқ-майдалагич ротори” ИАП 7674 патентлари олинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 12-мартдаги 05/01-05/02-05/04-03-76-сон маълумотномаси). Натижада кесадиган экспериментал пичоқлар билан жиҳозланган чўлбоп ўргич-тўплагичнинг конструксиясини ишлаб чиқиш имкони яратилган;
ишлаб чиқилган кесадиган пичоқлар билан жиҳозланган чўлбоп ўргич-тўплагич Жиззах вилояти Фориш тумани фермер хўжаликларида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 12-мартдаги05/01-05/02-05/04-03-76-сон маълумотномаси). Натижада тажрибавий кесадиган пичоқлар билан жиҳозланган чўлбоп ўргич-тўплагич ёрдамида озуқабоп чўл ўсимликлари пояларини кесишда уваланиш даражасини 1,88 % га камайишига ва терим тўлиқлигини 98,5 % га ошишига эришилган;
таклиф этилган чўлбоп ўргич-тўплагичнинг саноат нусхаларини ишлаб чиқиш ва тайёрлаш учун лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари (дастлабки талаблар ва техник топшириқ) “БМКБ-Агромаш” АЖ да лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридагиҚишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 12-мартдаги 05/01-05/02-05/04-03-76-сон маълумотномаси). Натижада асосланган параметрларга эга бўлган кесадиган пичоқларлар билан жиҳозланган чўлбоп ўргич-тўплагичнинг саноат нусхаларини ишлаб чиқариш имконияти яратилган.