Якубова Шамшинур Шухратовнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда рақамли молиявий активларни жорий этишнинг назарий ва методологик асосларини такомиллаштириш», 08.00.07 - Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.DSc/Iqt710.
Илмий раҳбар: Гулямов Саидахрор Саидахмедович, Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган фан арбоби, академик, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Исмаилов Алишер Агзамович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Жумаев Нодир Хосиятович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Дускобилов Умиджон Шарофиддинович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: “Poytaxt Bank” АЖ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон Республикасида рақамли молиявий активларни жорий этишнинг назарий ва методологик асосларини такомиллаштириш борасида илмий таклифлар ва амалий тавсиялари ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “рақамли активлар” тушунчаси марказсизлаштириш, сохталаштирилмаслик, шаффофлик ва хавфсизлик хусусиятларига эга, қийматни тақдим қилиш ва узатиш, тармоқ протоколларида иштирок этиш ва “ақлли” шартномаларни бажариш учун ўтказилиши ва ишлатилиши мумкин бўлган, фақат рақамли шаклда тақдим этиладиган, криптография ва блокчейн технологиясига асосланган қийматнинг ноёб рақамли кўринишларини акс эттирувчи активларнинг иқтисодий, ҳуқуқий, технологик ва қиймат мазмуни жиҳатидан такомиллаштирилган;
услубий ёндашувга кўра марказий банк рақамли валютасини унинг асосий афзалликларини ҳисобга олиш асосида жорий этишнинг макроиқтисодий, микроиқтисодий, технологик ва институционал мотивларга кўра муаллифлик гуруҳланиши асосида такомиллаштирилган; 
Марказий банк рақамли валютасининг муомалага жорий этилиши натижасида иқтисодиётдаги пул массаси ва унинг таркибий ўзгаришига ҳамда пул бозорининг умумий ҳолатига таъсирини аниқлаш, банк-молия тизимида юзага келиши мумкин бўлган тизимли таваккалчиликларни Марказий банк томонидан оператив тартибга солиш имкониятини таъминлаш таклифи асосланган; 
рақамли валютанинг пул-кредит сиёсатини ўтказиш механизмига таъсирини баҳолашда пул агрегатлари бўйича пул муомаласининг тезлиги (Vt = 0,34), нақд пул даражаси (Cr = 0,21), электрон пул даражаси (Ec = 0,27), рақамли молия даражаси (Fe = 0,18) ўртасидаги мақбул нисбатларни таъминлаш орқали ижобий натижаларга эришиш асосланган;
Марказий банк рақамли валютасининг пул бозори ва молия тизимига киритилишининг таъсир даражасини белгиловчи омилларни миқдорий ва сифат жиҳатидан баҳолашнинг кўп омилли баланс эконометрик модели асосида нақд ва нақд бўлмаган пуллар миқдори ўзгаришининг 2027 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикасида рақамли молиявий активларни жорий этишнинг назарий ва методологик асосларини такомиллаштириш борасида ишлаб чиқилган илмий таклифлар ва амалий тавсиялар асосида:
услубий ёндашувга кўра “рақамли активлар” тушунчасини марказсизлаштириш, сохталаштирилмаслик, шаффофлик ва хавфсизлик хусусиятларига эга, қийматни тақдим қилиш ва узатиш, тармоқ протоколларида иштирок этиш ва “ақлли” шартномаларни бажариш учун ўтказилиши ва ишлатилиши мумкин бўлган, фақат рақамли шаклда тақдим этиладиган, криптография ва блокчейн технологиясига асосланган қийматнинг ноёб рақамли кўринишларини акс эттирувчи активларнинг иқтисодий, ҳуқуқий, технологик ва қиймат мазмуни жиҳатидан такомиллаштириш бўйича назарий ва услубий ишланмалардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Молия бозори ва молиявий технологиялар” номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024 йил 11 ноябрдаги 429-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда криптография ва блокчейн технологиясига асосланган қийматнинг ноёб рақамли кўринишларини акс эттирувчи активларнинг иқтисодий, ҳуқуқий, технологик ва қиймат мазмуни жиҳатидан такомиллаштирилган “рақамли активлар” тушунчаси бўйича назарий билимларни кенгайтириш имкони яратилган;
услубий ёндашувга кўра марказий банк рақамли валютасини унинг асосий афзалликларини ҳисобга олиш асосида жорий этиш мотивларининг макроиқтисодий, микроиқтисодий, технологик ва институционал мотивларга кўра муаллифлик гуруҳланиши асосида такомиллаштириш бўйича назарий ва услубий ишланмалардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Молия бозори ва молиявий технологиялар” номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024 йил 11 ноябрдаги 429-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда марказий банк рақамли валютасини жорий этишнинг макроиқтисодий, микроиқтисодий, технологик ва институционал мотивларга кўра муаллифлик гуруҳланиши асосида такомиллаштириш бўйича назарий билимларни кенгайтириш имкони яратилган;
Марказий банк рақамли валютасининг муомалага жорий этилиши натижасида иқтисодиётдаги пул массаси ва унинг таркибий ўзгаришига ҳамда пул бозорининг умумий ҳолатига таъсирини аниқлаш, банк-молия тизимида юзага келиши мумкин бўлган тизимли таваккалчиликларни Марказий банк томонидан оператив тартибга солиш имкониятини таъминлаш таклифи Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан қабул қилиниб, келгусидаги фаолиятини такомиллаштиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг 2025 йил 20 февралдаги 08-06/88-сонли далолатномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Марказий банк рақамли валютасининг мамлакат молия тизими ишлаши барқарорлигига таъсирини ўрганиш, эҳтимолий рискларни аниқлаш ҳамда уларни оператив тартибга солиш имконияти яратилган;
рақамли валютанинг пул-кредит сиёсатини ўтказиш механизмига таъсирини баҳолашда пул агрегатлари бўйича пул муомаласининг тезлиги (Vt = 0,34), нақд пул даражаси (Cr = 0,21), электрон пул даражаси (Ec = 0,27), рақамли молия даражаси (Fe = 0,18) ўртасидаги мақбул нисбатларни таъминлаш орқали ижобий натижаларга эришиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг 2025 йил 20 февралдаги 08-06/88-сонли далолатномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Марказий банк рақамли валютаси жорий қилинишининг пул-кредит сиёсати қарорлари ҳамда пул-кредит сиёсати трансмиссия механизмига таъсирларини оператив баҳолаш, рақамли пул агрегатлари бўйича пул муомаласининг тезлиги, нақд пул даражаси, электрон пул даражаси, рақамли молия даражаси ўртасидаги мақбул нисбатларни таъминлаш имкони яратилган;
Марказий банк рақамли валютасининг пул бозори ва молия тизимига киритилишининг таъсир даражасини белгиловчи омилларни миқдорий ва сифат жиҳатидан баҳолашда кўп омилли баланс эконометрик модели асосида нақд ва нақд бўлмаган пуллар миқдори ўзгаришининг 2027 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичларидан фойдаланиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг 2025 йил 20 февралдаги 08-06/88-сонли далолатномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида омилларни миқдорий ва сифат жиҳатидан баҳолашнинг кўп омилли баланс эконометрик модели асосида нақд ва нақд бўлмаган пуллар миқдори ўзгаришининг истиқбол кўрсаткичлари ўртасидаги ўзаро мувофиқликни таъминлаш имкони яратилган.