Саттарова Камола Абдулнасировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Иммунизациясиз Rh-манфий қонли аёлларда ҳомиладорлик патогенези ва учраши мумкин бўлган асоратларнинг ўзига хос хусусиятлари”, 14.00.01 – Акушерлик ва гинекология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2022.4. PhD/Tib3105
Илмий раҳбар: Бабаджанова Гулджахон Саттаровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи,  ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар: Зуфарова Шахноза Алимджановна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Джаббаров Улугбек Узакович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат стоматология институти. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларда перинатал асоратларни ривожланиш механизмида резус фенотиплар ролини аниқлаш, ҳомиладорликнинг салбий оқибатларини прогнозлаш ва профилактика усулини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёллар барча туғруқларнинг 15,9%ини ташкил этади, уларнинг 14,7% ида резус-D антигени ва ABO тизими бўйича иммунизацияга боғлиқ бўлмаган туғруқдан кейинги чақалоқлар гемолитик касаллиги ривожланиши исботланган;
иммунизациясиз резус-манфий қонли ҳомиладор аёлларда резус антигенлар бўйича фенотиплаш қонда минор “с” (78,4%), “е” (90,2%) антигенлари аниқланганда ҳомила қонида майор “C”, “E” антигенлари мавжудлиги чақалоқларнинг постнатал гемолитик касаллиги ривожланиш хавфини (ОР=2,97; ОШ=1,39) 1,9 маротаба ошиши (χ2=12,420, Р=≤0,05) аниқланган ва прогностик аҳамияти исботланган;
иммунизациясиз резус-манфий қонли аёллар резус фенотипининг узига ҳослиги, ҳомиладорлик паритети, анамнезида учраган асоратлар тури, анти резус D иммуноглобулини билан эмланганлиги, доплерометрик кўрсаткичлар натижаларининг намоён бўлиш холатларини акс эттирувчи башоратлаш харитаси ишлаб чиқилган, статистик аҳамиятга эгалиги (p<0,001) исботланган;
иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларни кузатиш ва олиб бориш алгоритмининг жорий этилиши ҳомила ва чақалоқлар гемолитик касаллигини ривожланиш частотасини 2,3 баробар камайтиргани (χ2=6,37; Р<0,05) исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларда ташхисни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёллар барча туғруқларнинг 15,9%ини ташкил этади, уларнинг 14.7% ида резус-D антигени ва ABO тизими бўйича иммунизацияга боғлиқ бўлмаган туғруқдан кейинги чақалоқлар гемолитик касаллиги ривожланиши исботланганлиги (“Методы прогнозирования и профилактики постнатальной гемолитической болезни новорожденного у беременных женщин без резус-иммунизации” мавзусидаги услубий тавсиянома (Ўзбекистон Республикаси ССВ ТТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши 22.05.2023й.да 05-23/34-т сон билан тасдиқланган)) Республика перинатал маркази бўйича 12.07.2024 йилдаги 150-сонли буйруқ, Тошкент вилояти Чиноз тумани тиббиёт маркази бўйича 15.07.2024 йилдаги 2220-10-144-ТБ/2024-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 26 ноябрдаги 09/59-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларда акушерлик ва перинатал асоратларнинг юқори даражада учрашини аниқлаш чақалоқларда гемолитик касалликларни эрта башоратлаш ва профилактика усулларини такомиллаштириш имкониятини яратади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларда акушерлик ва перинатал асоратларни башоратлаш ва мақбул профилактик чора-тадбирлар ўтказилиши туфайли чақалоқлар постнатал гемолитик касаллигининг кескин камайиши, оғир ҳолатларда чақалоқларни реанимацион парваришлаш ва бошқа муассасага кўчиришга эҳтиёж қолмаганлиги сабабли 145 бемор учун 87250270 сўм ортиқча сарф харажатларни иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: чақалоқлар гемоллитик касаллигини тўғри ва эрта ташхислаш, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини  601726 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик: постнатал гемолитик касаллик ривожланишининг предикторлари туғруқдан кейинги биринчи 3 сутка давомида янги туғилган чақалоқларда қонда эритроцитлар, гемоглобин ва гематокрит миқдорининг пасайиши ҳисобланади, иммунизациясиз резус-манфий қонли ҳомиладор аёлларда резус антигенлар бўйича фенотиплаш қонда минор “с” (78.4%), “е” (90.2%) антигенлари аниқланганда ҳомила қонида майор “C”, “E” антигенлари мавжудлигида чақалоқларнинг постнатал гемолитик касаллиги ривожланиш хавфи (ОR=2.97; RR=1,39) 1,9 маротаба ошиши (χ2=12,420, Р=≤0,05) аниқланган ва бунинг прогностик аҳамияти исботланганлиги Республика перинатал маркази бўйича 12.07.2024 йилдаги 150-сонли буйруқ, Тошкент вилояти Чиноз тумани тиббиёт маркази бўйича 15.07.2024 йилдаги 2220-10-144-ТБ/2024-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 26 ноябрдаги 09/59-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: тадқиқотлар натижаларига кўра иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларда резус фенотипларни аниқлаш акушерлик ва перинатал асоратларини ривожланишини эрта башоратлаш ва олдини олиш олишга имкон яратади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларда акушерлик ва перинатал асоратларни башоратлаш ва мақбул профилактик чора-тадбирлар ўтказиш орқали оғир асоратларни даволашга эҳтиёж қолмаганлиги сабабли 114 бемор учун 38018202 сўм ортиқча сарф харажатларни иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: ҳомиладор аёлларда резус фенотипларни аниқлаш орқали акушерлик ва перинатал асоратларни ривожланишини эрта башоратлаш тўғри ва ўз вақтида ташхислаш 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини  333493 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: иммунизациясиз резус-манфий қонли аёллар резус фенотипининг узига ҳослиги, ҳомиладорлик паритети, анамнезида учраган асоратлар тури, анти резус D иммуноглобулини билан эмланганлиги, доплерометрик кўрсаткичлар натижаларининг намоён бўлиш холатларини акс эттирувчи башоратлаш харитаси ишлаб чиқилган, статистик аҳамиятга эгалиги (p<0,001) исботланганлиги Республика перинатал маркази бўйича 12.07.2024 йилдаги 150-сонли буйруқ, Тошкент вилояти Чиноз тумани тиббиёт маркази бўйича 15.07.2024 йилдаги 2220-10-144-ТБ/2024-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 26 ноябрдаги 09/59-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: таклиф этилган башоратлаш усули ҳомила ва чақалоқлар гемолитик касалликларини эрта аниқлаш имконини берди, бу эса гемолитик касаллик натижасида юзага келадиган чақалоқлар ногиронлиги ва перинатал ўлими сонини камайтириш имкониятини беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларда акушерлик ва перинатал асоратларни башоратлаш ва мақбул профилактик чора-тадбирлар ўтказилиши туфайли чақалоқлар постнатал гемолитик касаллигининг кескин камайиши, оғир ҳолатларда чақалоқларни реанимацион парваришлаш ва бошқа муассасага кўчиришга эҳтиёж қолмаганлиги сабабли 114 бемор учун 68596764 сўм ортиқча сарф харажатларни иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: ҳомиладор аёлларда резус фенотипларни аниқлаш орқали акушерлик ва перинатал асоратларни ривожланишини эрта башоратлаш тўғри ва ўз вақтида ташхислаш 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини  601726 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларни кузатиш ва олиб бориш алгоритмининг жорий этилиши ҳомила ва чақалоқлар гемолитик касаллигини ривожланиш частотасини 2,3 баробар камайтиргани (χ2=6,37; Р<0,05) исботланганлиги Республика перинатал маркази бўйича 12.07.2024 йилдаги 150-сонли буйруқ, Тошкент вилояти Чиноз тумани тиббиёт маркази бўйича 15.07.2024 йилдаги 2220-10-144-ТБ/2024-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 26 ноябрдаги 09/59-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: тавсия этилган алгоритмнинг жорий этилиши чақалоқлар гемолитик касаллигини ривожланиш хавфи юқори бўлган гуруҳга кирувчи ҳомиладор аёлларда перинатал асоратлар, муддатдан олдинги туғруқлар, чақалоқлар гемолитик касаллигининг оғир шакллари учрашини қисқартиришга эришилади.  Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: иммунизациясиз резус-манфий қон гуруҳига мансуб бўлган ҳомиладор аёлларда акушерлик ва перинатал асоратларни башоратлаш ва мақбул профилактик чора-тадбирлар ўтказилиши, шунга мувофиқ ўртача стационар даво кунларини қисқартирилиши ва овқатланиш харажатларининг камайиши натижасида 114 бемор учун 68596764 сўм ортиқча сарф харажатларни иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: ҳомиладорларни олиб бориш ва чақалоқлар гемолитик касаллигини эрта ташхислаш бўйича таклиф этилган алгоритмни қўллаш бир нафар чақалоқ ҳисобига бюджет маблағларини 601726 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.