Aknazarova Dilfuza Baxtierovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. 
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Jamoat va davolovchi ovqatlanish uchun biologik faol qo‘shimchalarning ozuqaviy va biologik qiymati», 14.00.07 – Gigiena (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.1.PhD/Tib2423.
Ilmiy rahbar: Shayxova Guli Islamovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent tibbiyot akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent tibbiyot akademiyasi, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03.
Rasmiy opponentlar: Kamilova Roza Tolanovna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Iskandarova Shaxnoza Tulkinovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Xoja Ahmad Yassaviy nomidagi xalqaro qozoq-turk universiteti (Qozog‘iston Respublikasi).
II. Tadqiqotning maqsadi: davolash va jamoat ovqatlanishi uchun qo‘llaniladigan bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining ozuqaviy va biologik qiymatini baholashni takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotga texnologik yo‘riqnoma va texnik shartlar ishlab chiqilib, mahsulotning organoleptik, fizik-kimyoviy va biologik ko‘rsatkichlari bo‘yicha xavfsizligi, shuningdek mikro va makronutrientlar etishmovchiligini oldini olishga qaratilgan xususiyatlari asoslangan;
tajriba sharoitida bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining tibbiy-biologik xavfsizligini baholash orqali u zaharli emasligi, shilliq qavatlarga ta’sir qilmasligi, ortiqcha yuborilganda sensibilizatsion va gonodotoksik ta’sir ko‘rsatmaganligi isbotlangan; 
temir tanqisligi kamqonligi tashxislangan bemorlarning kunlik ratsionini bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsuloti bilan boyitish periferik qon ko‘rsatkichlari yaxshilashga, kamqonlikni klinik belgilarini sezilarli darajada kamaytirishga, ishtahani yaxshilashga va jismoniy faollikni oshirishga samarali ta’sir ko‘rsatishi isbotlangan;
bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining kamqonlik bilan xastalangan bemorlarning fiziologik ko‘rsatkichlariga ijobiy ta’sirini hisobga olgan holda, uni profilaktika chora-tadbiri uchun asos sifatida profilaktik mahalliy ratsioniga kiritish va boyitish tartibi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Jamoat va davolovchi ovqatlanish uchun biologik faol qo‘shimchalarning ozuqaviy va biologik qiymatini asoslash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
birinchi ilmiy yangilik: bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotga texnologik yo‘riqnoma va texnik shartlar ishlab chiqilib, mahsulotning organoleptik, fizik-kimyoviy va biologik ko‘rsatkichlari bo‘yicha xavfsizligi, shuningdek mikro va makronutrientlar etishmovchiligini oldini olishga qaratilgan xususiyatlari asoslanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 21 oktyabrda 10-23/163-t-son bilan tasdiqlangan «Gigienicheskoe obosnovanie pishhevoy, biologicheskoy sennosti i effektivnosti funksional`nogo pitaniya pshenichnie pobegi «MAYSARA» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va jamoat salomatligi Toshkent shahar boshqarmasi bo‘yicha 22.06.2024 yildagi 120-son hamda Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va jamoat salomatligi Andijon viloyat boshqarmasi bo‘yicha 27.05.2024 yildagi 01-01/87-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 oktyabrdagi 07/110-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining organoleptik, fizik-kimyoviy va biologik xususiyatlarini, u zaharli emasligi, ko‘zning shilliq qavatlarga ta’sir qilmasligi, ko‘p yuborilganda sensibilizatsion va gonodotoksik ta’sir ko‘rsatmasligi tufayli tibbiy-biologik xavfsizligini inobatga olib, temir tanqisligi kamqonligini samarali oldini olish tizimini shakllantirish, bemorlarning hayot sifatini yaxshilash va nogironlikni oldini olishga asos bo‘lgan. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitda etti kun davomida yiliga ikki marta davolash uchun sraflanadigan 1526000 so‘m byudjet mablag‘lari temir tanqisligi kamqonligi tashxislangan bemorlarning kunlik ratsionini bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsuloti bilan boyitish orqali kasallikning og‘ir asoratlarini oldini olish nantijasida iqtisod qilinadi;
ikkinchi ilmiy yangilik: tajriba sharoitida bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining tibbiy-biologik xavfsizligini baholash orqali u zaharli emasligi, shilliq qavatlarga ta’sir qilmasligi, ortiqcha yuborilganda sensibilizatsion va gonodotoksik ta’sir ko‘rsatmaganligi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 21 oktyabrda 10-23/163-t-son bilan tasdiqlangan «Gigienicheskoe obosnovanie pishhevoy, biologicheskoy sennosti i effektivnosti funksional`nogo pitaniya pshenichnie pobegi «MAYSARA» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va jamoat salomatligi Toshkent shahar boshqarmasi bo‘yicha 22.06.2024 yildagi 120-son hamda Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va jamoat salomatligi Andijon viloyat boshqarmasi bo‘yicha 27.05.2024 yildagi 01-01/87-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 oktyabrdagi 07/110-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining organoleptik, fizik-kimyoviy va biologik xususiyatlarini, u zaharli emasligi, ko‘zning shilliq qavatlarga ta’sir qilmasligi, ko‘p yuborilganda sensibilizatsion va gonodotoksik ta’sir ko‘rsatmasligi tufayli tibbiy-biologik xavfsizligini inobatga olib, temir tanqisligi kamqonligini samarali oldini olish tizimini shakllantirish, bemorlarning hayot sifatini yaxshilash va nogironlikni oldini olishga asos bo‘lgan. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitda etti kun davomida yiliga ikki marta davolash uchun sraflanadigan 1526000 so‘m byudjet mablag‘lari temir tanqisligi kamqonligi tashxislangan bemorlarning kunlik ratsionini bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsuloti bilan boyitish orqali kasallikning og‘ir asoratlarini oldini olish nantijasida iqtisod qilinadi;
uchinchi ilmiy yangilik: temir tanqisligi kamqonligi tashxislangan bemorlarning kunlik ratsionini bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsuloti bilan boyitish periferik qon ko‘rsatkichlari yaxshilashga, kamqonlikni klinik belgilarini sezilarli darajada kamaytirishga, ishtahani yaxshilashga va jismoniy faollikni oshirishga samarali ta’sir ko‘rsatishi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 21 oktyabrda 10-23/163-t-son bilan tasdiqlangan «Gigienicheskoe obosnovanie pishhevoy, biologicheskoy sennosti i effektivnosti funksional`nogo pitaniya pshenichnie pobegi «MAYSARA» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va jamoat salomatligi Toshkent shahar boshqarmasi bo‘yicha 22.06.2024 yildagi 120-son hamda Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va jamoat salomatligi Andijon viloyat boshqarmasi bo‘yicha 27.05.2024 yildagi 01-01/87-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 oktyabrdagi 07/110-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining organoleptik, fizik-kimyoviy va biologik xususiyatlarini, u zaharli emasligi, ko‘zning shilliq qavatlarga ta’sir qilmasligi, ko‘p yuborilganda sensibilizatsion va gonodotoksik ta’sir ko‘rsatmasligi tufayli tibbiy-biologik xavfsizligini inobatga olib, temir tanqisligi kamqonligini samarali oldini olish tizimini shakllantirish, bemorlarning hayot sifatini yaxshilash va nogironlikni oldini olishga asos bo‘lgan. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitda etti kun davomida yiliga ikki marta davolash uchun sraflanadigan 1526000 so‘m byudjet mablag‘lari temir tanqisligi kamqonligi tashxislangan bemorlarning kunlik ratsionini bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsuloti bilan boyitish orqali kasallikning og‘ir asoratlarini oldini olish nantijasida iqtisod qilinadi;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining kamqonlik bilan xastalangan bemorlarning fiziologik ko‘rsatkichlariga ijobiy ta’sirini hisobga olgan holda, uni profilaktika chora-tadbiri uchun asos sifatida profilaktik mahalliy ratsioniga kiritish va boyitish tartibi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 21 oktyabrda 10-23/163-t-son bilan tasdiqlangan «Gigienicheskoe obosnovanie pishhevoy, biologicheskoy sennosti i effektivnosti funksional`nogo pitaniya pshenichnie pobegi «MAYSARA» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va jamoat salomatligi Toshkent shahar boshqarmasi bo‘yicha 22.06.2024 yildagi 120-son hamda Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi va jamoat salomatligi Andijon viloyat boshqarmasi bo‘yicha 27.05.2024 yildagi 01-01/87-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 oktyabrdagi 07/110-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsulotining organoleptik, fizik-kimyoviy va biologik xususiyatlarini, u zaharli emasligi, ko‘zning shilliq qavatlarga ta’sir qilmasligi, ko‘p yuborilganda sensibilizatsion va gonodotoksik ta’sir ko‘rsatmasligi tufayli tibbiy-biologik xavfsizligini inobatga olib, temir tanqisligi kamqonligini samarali oldini olish tizimini shakllantirish, bemorlarning hayot sifatini yaxshilash va nogironlikni oldini olishga asos bo‘lgan. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitda etti kun davomida yiliga ikki marta davolash uchun sraflanadigan 1526000 so‘m byudjet mablag‘lari temir tanqisligi kamqonligi tashxislangan bemorlarning kunlik ratsionini bug‘doy maysalaridan «Maysara» tabiiy mahsuloti bilan boyitish orqali kasallikning og‘ir asoratlarini oldini olish nantijasida iqtisod qilinadi.