Xodjaeva Shaxnoza Shuxratovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqidagi e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Ovqat hazm qilish tizimi kasalliklari bilan og‘rigan va olinmaydigan protezli bemorlarda parodont to‘qimasi kasalliklarini kompleks davolash usullarini takomillashtirish”, 14.00.21 – Stomatologiya. 
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.4.PhD/4120.
Ilmiy rahbar: Rajabov Otabek Asrorovich, tibbiyot fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat tibbiyot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Buxoro davlat tibbiyot instituti, DSc.04/27.09.2024.Tib.93.03.
Rasmiy opponentlar: Kamalova Feruza Raxmatilloevna, tibbiyot fanlari doktori, dotsent;  Shomurodov Qaxramon Erkinovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: “Sankt-Peterburg davlat tibbiyot universiteti” (Rossiya  Federatsiyasi).
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: olinmaydigan protezlari va me’da-ichak traktining yo‘ldosh kasalliklari bo‘lgan bemorlarda parodontning yallig‘lanish kasalliklarini kompleks davolash usullarini takomillashtirishdan iborat. 
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi.
lazerli fotodinamik terapiyani gomeopatik preparati bilan birgalikda qo‘llash og‘iz suyuqligining biokimyoviy ko‘rsatkichlarini sezilarli darajada yaxshilashga yordam berishi isbotlangan;
ovqat hazm qilish tizimi kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarda lazerli fotodinamik terapiya bilan kompleks davolash parodont kasalliklarining klinik belgilarini kamaytirish bilan birga to‘qimaning regeneratsiyasiga  patogenetik  ta’siri aniqlangan;
lazerli fotodinamik terapiya va gomeopatik preparatni o‘z ichiga olgan kompleks terapiya og‘iz bo‘shlig‘idagi patogen mikrofloraning sezilarli darajada pasayishiga olib kelishi ilmiy jihatdan isbotlangan;
ilk marotaba lazerli fotodinamik terapiya va gomeopatik prepartidan birgalikda foydalanish surunkali oshqozon-ichak kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarda parodont kasalliklarni davolash samaradorligini, klinik dinamikani sezilarli darajada oshirishi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Oshkozon-ichak trakti  kasalligi bilan og‘rigan bemorlarda va olinmaydigan protezi bor bemorlarni parodont to‘qima kasalliklarini davolashni yaxshilash bo‘yicha ilmiy izlanish natijalariga ko‘ra: 
birinchi ilmiy yangilik: lazerli fotodinamik terapiyani gomeopatik preparati bilan birgalikda qo‘llash og‘iz suyuqligining biokimyoviy ko‘rsatkichlarini sezilarli darajada yaxshilashga yordam berishi isbotlangan. Ilmiy yangilikning ahamiyati:: tadqiqot natijasida nitratlar darajasi 16,0% ga kamayganligi va L-arginin konsentratsiyasi 71,3% ga oshganligi aniqlandi, bu esa parodont to‘qimalarda mikrotsirkulyasiya va regenerativ jarayonlarning yaxshilanganligining muhim ko‘rsatkichidir. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: Xorazm viloyati bolalar stomatologiya poliklinikasi bo‘yicha buyruq (20.07.2024 yil; 51-son), hamda Farg‘ona viloyati stomatologiya poliklinikasi bo‘yicha buyruq (15.07.2024 yil; 85-son) bilan amaliyotga joriy etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: sensibilizatsiya qiluvchi suyuqlik Helboblue bilan lazerli fotodinamik terapiya (LFDT) va Traumel-S gomeopatik preparati bilan kompleks terapiyadan foydalanish yallig‘lanishli parodontal kasalliklarni davolashda yuqori ijtimoiy samaradorlikni ko‘rsatdi. Iqtisodiy samaradorligi: bemorlarda parodontal holatning yaxshilanishi noqulaylik, og‘riq va tish harakatchanligining sezilarli darajada pasayishiga olib keldi, bu esa o‘z navbatida bemorlarning hayot sifati va ijtimoiy faolligini oshirishga yordam berdi. Kompleks terapiyadan foydalanish, sensibilizatsiya qiluvchi suyuqlik Helboblue bilan lazerli fotodinamik terapiya (LFDT) va Traumel-S gomeopatik preparati yallig‘lanishli parodont to‘qima kasalliklarni davolashda yuqoriligini ko‘rsatdi. Xulosa: Yuqoridagi ma’lumotlarga asoslanib, LFDT va Traumel-S ni bemorlarni kompleks davolashga kiritish bo‘yicha tavsiya etilgan uslubiy tavsiyalar amalga oshirilgan terapevtik terapiya majmuasining samaradorligini oshirishga yordam beradi, deb xulosa qilish mumkin.
ikkinchi ilmiy yangilik: ovqat hazm qilish tizimi kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarda lazerli fotodinamik terapiya bilan kompleks davolash parodont kasalliklarining klinik belgilarini kamaytirish bilan birga to‘qimaning regeneratsiyasiga  patogenetik  ta’siri aniqlangan. Ilmiy yangilikning ahamiyati: parodontal kasalliklar jiddiy asoratlarni oldini olishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: Xorazm viloyati bolalar stomatologiya poliklinikasi bo‘yicha buyruq (20.07.2024 yil; 51-son), hamda Farg‘ona viloyati stomatologiya poliklinikasi bo‘yicha buyruq (15.07.2024 yil; 85-son) bilan amaliyotga joriy etilgan. Ijtimoiy samaradorligi:: og‘iz mikroflorasini normallashtirish va yallig‘lanish jarayonlarini kamaytirish bemorlarning sog‘lig‘iga bo‘lgan ishonchini kuchaytirdi, bu ularning ijtimoiy va kasbiy faoliyatga tayyorligini oshirdi. Iqtisodiy samaradorligi: bu parodontal kasallik belgilari va og‘iz bo‘shlig‘i shilliq qavatining shikastlanish darajasining yuqoriligi va intensivligi tufayli har bir bemor uchun byudjet mablag‘larini 1738000 so‘mga tejash imkonini berdi. Xulosa: Ushbu toifadagi bemorlarda parodontitni davolashning taqdim etilgan usuli oshqozon-ichak trakti faoliyatini normallashtirish uchun dori-darmonlarni kompleks qo‘llashni, tish go‘shtiga mexanik ta’sirni minimallashtirish uchun qattiq protezlarni moslashtirishni va qon aylanishini yaxshilash uchun lazer terapiyasini qo‘llashni o‘z ichiga oladi.
uchinchi ilmiy yangilik lazerli fotodinamik terapiya va gomeopatik preparatni o‘z ichiga olgan kompleks terapiya og‘iz bo‘shlig‘idagi patogen mikrofloraning sezilarli darajada pasayishiga olib kelishi ilmiy jihatdan isbotlangan. Ilmiy yangilikning ahamiyati: sog‘liqni saqlash tizimida tibbiy yordam oluvchi sanoat xodimlariga stomatologik yordam ko‘rsatish zarurati va darajasi Buxoro viloyatidagi gips zavodi misolida, stomatologiya xizmatini isloh qilish tamoyillari va shartlarida isbotlangan. , ayniqsa, stomatologik parvarishning barcha shakllariga bo‘lgan yuqori ehtiyoj bilan bog‘liq. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: Xorazm viloyati bolalar stomatologiya poliklinikasi bo‘yicha buyruq (20.07.2024 yil; 51-son), hamda Farg‘ona viloyati stomatologiya poliklinikasi bo‘yicha buyruq (15.07.2024 yil; 85-son) bilan amaliyotga joriy etilgan. Ijtimoiy samaradorligi:: og‘iz mikroflorasini normallashtirish va yallig‘lanish jarayonlarini kamaytirish bemorlarning sog‘lig‘iga bo‘lgan ishonchini kuchaytirdi, bu ularning ijtimoiy va kasbiy faoliyatga tayyorligini oshirdi. Iqtisodiy samaradorligi: Yallig‘lanishni kamaytirish va parodontal yallig‘lanishini yaxshilash kabi klinik natijalarning sezilarli yaxshilanishi tez-tez va qimmat tibbiy muolajalarga, jumladan jarrohlik va uzoq muddatli dori terapiyasiga bo‘lgan ehtiyojni kamaytirdi. Xulosa: bemorlar va tibbiyot muassasalari uchun davolanish xarajatlarini kamaytirishga olib keldi. Bundan tashqari, og‘iz bo‘shlig‘i salomatligini tiklash bemorlarning kasallik ta’tilida o‘tkazish vaqtini qisqartirishga yordam berdi, bu ularning kasbiy faoliyati va samaradorligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi.
to‘rtinchi ilmiy yangilik: ilk marotaba lazerli fotodinamik terapiya va gomeopatik prepartidan birgalikda foydalanish surunkali oshqozon-ichak kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarda parodont kasalliklarni davolash samaradorligini, klinik dinamikani sezilarli darajada oshirishi isbotlangan. Ilmiy yangilikning ahamiyati: Ushbu terapiya klinik dinamikani yaxshilaydi, qaytalanishlar sonini 42,5% ga kamaytiradi va bemorning qoniqishini 28,7% ga oshiradi. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: Xorazm viloyati bolalar stomatologiya poliklinikasi bo‘yicha buyruq (20.07.2024 yil; 51-son), hamda Farg‘ona viloyati stomatologiya poliklinikasi bo‘yicha buyruq (15.07.2024 yil; 85-son) bilan amaliyotga joriy etilgan. Ijtimoiy samaradorligi:: Bemorlarda parodontal salomatlikning yaxshilanishi noqulaylik, og‘riq va tish harakatchanligini sezilarli darajada kamaytirishga olib keldi, bu esa o‘z navbatida bemorlarning hayot sifati va ijtimoiy faolligini oshirishga yordam berdi. Og‘iz bo‘shlig‘i salomatligini tiklash, shuningdek, bemorlarning iqtisodiy ahvoliga ijobiy ta’sir ko‘rsatadigan uzoq muddatli va qimmat davolanishga bo‘lgan ehtiyojni kamaytirdi. Iqtisodiy samaradorligi: Yallig‘lanishni kamaytirish va parodontal salomatlikni yaxshilash kabi klinik natijalarning sezilarli yaxshilanishi tez-tez va qimmat tibbiy muolajalarga, jumladan jarrohlik va uzoq muddatli dori terapiyasiga bo‘lgan ehtiyojni kamaytirdi. Bu bemorlar va tibbiyot muassasalari uchun davolanish xarajatlarini kamaytirishga olib keldi. Xulosa: bemorlar va tibbiyot muassasalari uchun davolanish xarajatlarini kamaytirishga olib keldi. Bundan tashqari, og‘iz bo‘shlig‘i salomatligini tiklash bemorlarning kasallik ta’tilida o‘tkazish vaqtini qisqartirishga yordam berdi, bu ularning kasbiy faoliyati va samaradorligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi.