Рахманов Шухрат Наимовичнинг
фан доктори (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон  

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи номи): “Халқаро ташкилотларнинг дипломатик ҳуқуқи: Ўзбекистон Республикасининг доктринаси ва хақаро ҳуқуқий амалиёти”, 12.00.10 – Халқаро ҳуқуқ (юридик фанлар). 
Диссертация мавзуси роʻйхатга олинган рақам: B2022.2.DSc/Yu211
Илмий маслаҳатчи: Саидова Лола Абдувахидовна, юридик фанлар доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.  
ИК фаолият коʻрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: DSc.11/25.08.2022.Yu.24.01.
Расмий оппонентлар: Тошев Бобоқул Норқобилович, юридик фанлар доктори, профессор; Эшматова Феруза Фархадовна, юридик фанлар доктори, доцент; Исмаилов Баходир Исламович, юридик фанлар доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот номи: Ўзбекистон Республикаси Ҳуқуқни муҳофаза қилиш академияси. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқот мақсади халқаро ташкилотлар дипломатик ҳуқуқининг Ўзбекистон Республикасининг дипломатик ва ташқи сиёсий амалиётига нисбатан ҳуқуқий табиати ва замонавий доктринал ривожланишини аниқлаш ҳамда илмий-назарий ва амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Халқаро ҳуқуқ фанида Ўзбекистон Республикасининг дипломатик амалиёти ва ташқи сиёсат юритиш тажрибаси таҳлили асосида “халқаро ташкилотларнинг дипломатик ҳуқуқи”, “давлатларнинг халқаро ташкилотлардаги ваколатхонаси” ва “халқаро ташкилотларнинг аъзо давлатлардаги ваколатхонаси” тушунчаларига муаллифлик таърифи ишлаб чиқилган ва улар илмий муомалага киритилган;
Давлатнинг халқаро ташаббусларини самарали амалга ошириш, ташқи сиёсатининг институционал асосларини мустаҳкамлаш ҳамда халқаро ташкилотлар билан ҳамкорликда миллий манфаатларни ҳимоя қилиш механизмларини такомиллаштириш ва Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлардаги ваколатхоналари фаолиятининг самарадорлигини ошириш механизмларини такомиллаштириш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Сенати мутлақ ваколатлари доирасида Ўзбекистон Республикаси Президентининг тақдимига асосан Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлар ҳузуридаги дипломатик ва бошқа ваколатхоналари раҳбарларини тайинлаш, уларни лавозимидан озод этиш ҳамда уларнинг фаолиятига доир ҳисоботларни эшитиш тартибини жорий қилиш зарурияти илмий асослаб берилган;
Халқаро ташкилотларнинг аъзо давлатлар ҳудудидаги ваколатхоналари ҳамда уларнинг ходимлари учун имтиёз ва иммунитетлар ҳажмини белгилаш мақсадида Глобал яшил ўсиш институти (ГГГИ) халқаро ташкилоти ва Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ўртасида Глобал яшил ўсиш институтининг ҳуқуқий мақоми ҳамда имтиёз ва иммунитетлари тўғрисида битим имзолаш зарурлиги асослантирилган;
Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлар ҳузуридаги ваколатхоналари ва халқаро конференцияларда иштирок этувчи делегациялари халқаро-ҳуқуқий мақомини мустаҳкамлаш ҳамда давлатнинг халқаро майдондаги манфаатларини ҳимоя қилиш механизмларини такомиллаштириш мақсадида Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлар ёки конференциялар қошидаги ваколатхоналари раҳбарларига халқаро шартнома матнини қабул қилиш жараёнида дипломатик ваколатхона жойлашган давлат ёки тегишли халқаро ташкилот, конференция доирасида алоҳида ваколатларни тасдиқлаш заруратисиз музокаралар олиб бориш ваколатига эга эканлиги илмий асослаб берилган;
Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлардаги доимий вакили ҳамда масъул ходимлари лавозимларига тайинлаш жараёнини институционал мустаҳкамлаш ва кадрлар салоҳиятини ривожлантириш мақсадида кадрлар захирасига танланган шахсларни (номзодларни) махсус ўқув курсларида малака ошириш учун юбориш механизми илмий асосланган;
Ўзбекистон Республикасида аккредитациядан ўтган дипломатик ваколатхоналар, консуллик муассасалари ва уларга тенглаштирилган халқаро ташкилотлар ваколатхоналарининг ягона ҳуқуқий категория сифатида “дипломатик ваколатхоналар” деб аталиши зарурлиги асослаб берилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Халқаро ташкилотларнинг дипломатик ҳуқуқи: Ўзбекистон Республикасининг доктринаси ва халқаро-ҳуқуқий амалиёти мавзусида олиб борилган тадқиқот иши бўйича олинган илмий натижалар асосида:
“Халқаро ташкилотларнинг дипломатик ҳуқуқи”, “давлатлар ваколатхонаси” ва “халқаро ташкилотлар ваколатхонаси” тушунчаларининг муаллифлик таърифи “Халқаро оммавий ҳуқуқ” дарслиги мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил мартдаги 110-сон буйруғи билан нашр қилишга рухсат берилган). Бу янги билимлар бериш ва кўникмаларни шакллантиришда манба бўлиб хизмат қилган;
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Сенати мутлақ ваколатларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг тақдимига биноан Ўзбекистон Республикасининг чет давлатлардаги ва халқаро ташкилотлар ҳузуридаги дипломатик ҳамда бошқа ваколатхоналари раҳбарларини тайинлаш ва уларни лавозимидан озод этиш ҳамда Ўзбекистон Республикасининг чет давлатлардаги ва халқаро ташкилотлар ҳузуридаги дипломатик ҳамда бошқа ваколатхоналари раҳбарларининг ўз фаолияти масалалари бўйича ҳисоботларини эшитиши лозимлиги ва Ўзбекистон Республикасининг Президенти Ўзбекистон Республикасининг чет давлатлардаги ва халқаро ташкилотлар ҳузуридаги дипломатик ҳамда бошқа ваколатхоналарининг раҳбарларини тайинлаш учун номзодларни Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Сенатига тақдим этишига доир таклиф “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Конституциявий қонуни билан тасдиқланган янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 95- ва 109-моддаларида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикасининг Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Халқаро ишлар ва парламентлараро алоқалар қўмитасининг 2023-йил 5-майдаги 04/6-07-17-сон далолатномаси). Мазкур таклифлар Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташаббусларини самарали амалга ошириш, ташқи сиёсатининг институционал асосларини мустаҳкамлаш, халқаро ташкилотлар билан ҳамкорликда миллий манфаатларни ҳимоя қилиш ҳамда ваколатхоналар мақомини мустаҳкамлаш билан бирга, Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлар ҳузуридаги доимий ваколатхоналар раҳбарларини тайинлаш масаласига ҳуқуқий ечим ва ойдинлик киритишга хизмат қилади;
Глобал яшил ўсиш институти (ГГГИ) халқаро ташкилоти ва Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ўртасида Глобал яшил ўсиш институтининг ҳуқуқий мақоми ҳамда имтиёз ва иммунитетлари тўғрисида битим имзолаш зарурати тўғрисидаги таклиф “Глобал яшил ўсиш иститутининг ҳуқуқий мақоми ҳамда имтиёз ва иммунитетлари тўғрисида” Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Глобал яшил ўсиш институти ўртасида Тошкент шаҳрида 2021-йил 22-майда ва Сеул шаҳрида 2021-йил 25-майда имзоланган Битимда ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг Юридик таъминлаш бошқармасининг 2021-йил 15-февралдаги 12/21-08-сон далолатномаси). Ушбу таклиф халқаро ташкилотлар ваколатхоналарининг мамлакатимиздаги ҳуқуқий мақомини мустаҳкамлашга хизмат қилиб, уларнинг бошқарув органлари, ходимлари, мутахассислари ва ташкилот билан боғлиқ бошқа шахсларнинг вазифаларини самарали бажаришини таъминлаш билан бирга, ташкилотнинг халқаро миқёсда фаолият юритиши учун тегишли ҳуқуқий мақом, имтиёз ва иммунитетларга эга бўлиши зарурлигини кафолатлашга асос яратади; 
“Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномалари тўғрисида”ги Қонунининг (06.02.2019-йилдаги ЎРҚ-518-сон) “Ваколатларни кўрсатиш заруратисиз музокаралар олиб бориш ва Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларини имзолаш” деб номланган 16-моддасининг 4-банди қуйидаги мазмундаги норма билан тўлдирилди: “Ўзбекистон Республикасининг чет давлатдаги дипломатик ваколатхонаси бошлиғи ёки Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилот ёки конференция қошидаги ваколатхонаси бошлиғи халқаро шартнома матнини қабул қилиш мақсадида дипломатик ваколатхона жойлашган давлат билан ёки мазкур халқаро ташкилот, конференция доирасида ваколатларини кўрсатиш заруратисиз музокаралар олиб боришга ҳақли” (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Халқаро ишлар ва парламентлараро алоқалар қўмитасининг 2023-йил 7-сентябрдаги 04/16-08-42-сон далолатномаси). Мазкур таклиф ва тавсиялар Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлар билан кўп томонлама ҳамкорлигининг ҳуқуқий асосларини такомиллаштириш, шунингдек, мамлакатнинг халқаро ташкилотлар ҳузуридаги ваколатхоналари ва халқаро конференцияларда иштирок этувчи делегациялари халқаро-ҳуқуқий мақомини мустаҳкамлаш орқали давлатнинг халқаро майдондаги манфаатларини ҳимоя қилиш механизмларини ривожлантиришга хизмат қилган;
Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги буюртмасига асосан Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлардаги доимий вакили, шунингдек, халқаро ташкилотлар ҳузуридаги ваколатхоналардаги маслаҳатчи-вакили, маслаҳатчиси (шу жумладан, савдо-иқтисодий масалалар бўйича), биринчи котиби, иккинчи котиби, учинчи котиби, атташеси лавозимларига тайинлаш мақсадида кадрлар заҳирасига танланган шахслар (номзодлар) Дипломатик академия ўқув курсларида малака ошириш учун юборилиши ҳақидаги таклифи Вазирлар Маҳкамасининг 2023-йил 
10-январдаги 8-сон қарори билан тасдиқланган Жаҳон иқтисодиётн ва дипломатия университети ҳузуридаги Дипломатик академияда дипломатик лавозимларга тайинланадиган номзодларни ўқитишни ташкил этиш тартиби тўғрисидаги Низомнинг 2-бандини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг Ахборот-таҳлил ва юридик таъминлаш департаментининг 2023-йил 10-июндаги 12-15-33-сондалолатномаси). Ушбу таклиф Ўзбекистон Республикасининг халқаро ташкилотлардаги доимий вакили ҳамда масъул ходимларини лавозимга тайинлаш жараёнини институционал мустаҳкамлаш ва кадрлар салоҳиятини ривожлантириш мақсадида кадрлар захирасига танланган шахсларни махсус ўқув курсларида малака ошириш учун юбориш механизми илмий асослаб берилган ва амалиётга жорий этилган.