Nasirova Iroda Rovshan qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar:
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Bolalar serebral falaji reabilitatsiyasida nomedikamentoz usullarning hususiyatlari », 14.00.13-Nevrologiya.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.4.PhD/Tib2263.
Ilmiy rahbar: Madjidova Yaqutxon Nabievna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent tibbiyot akademiyasi, DSc.04/05.05.2023.Tib.30.04.
Rasmiy opponentlar: Tuychibaeva Nodira Miratalievna, tibbiyot fanlari doktori, dotsent; Mamedbeyli Ayten Kamal kizi, tibbiyot fanlari doktori, professor (Ozarbayjon Respublikasi). 
Yetakchi tashkilot nomi: Samarqand davlat tibbiyot universiteti.
Dissertatsiyaning yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik. 
II. Tadqiqotning maqsadi: bolalar serebral falaji reabilitatsiyasida mikrotokli refleksoterapiya usulini qo‘llash yordamida nomedikamentoz reabilitatsiya xususiyatlarini baholashni takomillashtirishdan iborat. 
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
klinik-nevrologik va ruhiy-nutq buzilishlarining birgalikda namoyon  bo‘lishi nafaqat bolalar serebral falajining shakllariga, shuningdek, zararlanish o‘chog‘ining markaziy nerv sistemasida lokal joylashuvi va hajmiga  bog‘liqligi isbotlangan.
bolalar serebral falaji bilan kasallangan bolalarda mikrotokli refleksoterapiya usulining terapevtik potensialining yoshga doir, klinik-nevrologik,  neyrofiziologik va neyrovizualogik  o‘zgarishlarining prediktor ahamiyatga ega ekanligi  aniqlangan.
mikrotokli refleksoterapiyani  bazis  terapiya va fizioterapiya bilan birgalikda qo‘llash tananing umumiy faoliyatining yangi harakat imkoniyatlarini kegayishi hisobiga oshishiga, miyacha funksional faolligining oshishi, po‘stloq-po‘stloq osti  o‘zaro bog‘liqligining moslashuvi, miya o‘rta tuzilmalarining patologik faolligini barqarorligi sababli yuzaga kelib, keyinchalik yangi harakat ko‘nikmalarining shakllanishi aniqlangan.
bolalar serebral falaji bilan kasallangan bemorlar uchun ishlab chiqilgan, xar bir kasallik shakli uchun mikrotokli refleksoterapiya usulini qo‘llash qoidalari va  maxsus ta’sir nuqtalarini o‘z ichiga olgan kompleks reabilitatsiya mezoni mushaklar tonusi va motorikani korreksiyalashga xizmat qilishi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:    
Bolalar serebral falaji reabilitatsiyasida nomedikamentoz usullarning xususiyatlarini asoslash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
birinchi ilmiy yangilik: klinik-nevrologik va ruhiy-nutq buzilishlarining birgalikda namoyon  bo‘lishi nafaqat bolalar serebral falajining shakllariga, shuningdek, zararlanish o‘chog‘ining markaziy nerv sistemasida lokal joylashuvi va hajmiga  bog‘liqligi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent pediatriya tibbiyot institutining Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 29 apreldagi 03/24-son bilan tasdiqlangan «Optimizatsiya reabilitatsii s primeneniem mikrotokkovoy refleksoterapii pri detskom serebral`nom paraliche» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Andijon viloyati bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bo‘yicha 4.07.2023 yildagi  43-son va Xorazm viloyati bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bo‘yicha 21.06.2023 yildagi № 108-I buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 iyuldagi 04/18-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: klinik-nevrologik va ruhiy-nutq buzilishlarining birgalikda namoyon  bo‘lishi nafaqat bolalar serebral falajining shakllariga, shuningdek, zararlanish o‘chog‘ining markaziy nerv sistemasida lokal joylashuvi va hajmiga  bog‘liqligi bemorlarga to‘g‘ri davo taktikasini tanlashga xizmat qiladi . Iqtisodiy samaradorligi: klinik-nevrologik va ruhiy-nutq buzilishlarining birgalikda namoyon  bo‘lishi nafaqat bolalar serebral falajining shakllariga, shuningdek, zararlanish o‘chog‘ining markaziy nerv sistemasida lokal joylashuvi va hajmiga  bog‘liqligi isbotlangan, bu esa bolada o‘z-o‘ziga xizmat qilish  ko‘nikmasini oshiradi, bitta bola boquvchisiga 300000 so‘m davlat tomonidan nafaqa tayinlansa, 77  nafar bolaga 23100000 so‘m ortiqcha harajatni iqtisod qilish imkonini bergan.
ikkinchi ilmiy yangilik: bolalar serebral falaji bilan kasallangan bolalarda mikrotokli refleksoterapiya usulining terapevtik potensialining yoshga doir, klinik-nevrologik,  neyrofiziologik va neyrovizualogik  o‘zgarishlarining prediktor ahamiyatga ega ekanligi  aniqlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent pediatriya tibbiyot institutining Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 29 apreldagi 03/24-son bilan tasdiqlangan «Optimizatsiya reabilitatsii s primeneniem mikrotokkovoy refleksoterapii pri detskom serebral`nom paraliche» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Andijon viloyati bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bo‘yicha 4.07.2023 yildagi  43-son va Xorazm viloyati bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bo‘yicha 21.06.2023 yildagi № 108-I buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 iyuldagi 04/18-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: bolalar serebral falaji bilan kasallangan bolalarda mikrotokli refleksoterapiya usulining terapevtik potensialining yoshga doir, klinik-nevrologik,  neyrofiziologik va neyrovizualogik  o‘zgarishlarining prediktor ahamiyatga ega ekanligi, mushak antagonistlar tonusi tiklanishi orqali davolash taktikasini o‘rni asoslash imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: bolalar serebral falaji bilan kasallangan bolalarda mikrotokli refleksoterapiya usulining terapevtik potensialining yoshga doir, klinik-nevrologik,  neyrofiziologik va neyrovizualogik  o‘zgarishlarining prediktor ahamiyatga ega ekanligi, nogironlikni kamaytirishga olib keladi, natijada, bitta bolaga davlat tomonidan nogironlik pensiyasi 800000 so‘m va 77 nafar  bola uchun 61600000 so‘m ortiqcha xarajatlar iqtisod qilinadi.
uchinchi ilmiy yangilik: mikrotokli refleksoterapiyani  bazis  terapiya va fizioterapiya bilan birgalikda qo‘llash tananing umumiy faoliyatining yangi harakat imkoniyatlarini kegayishi hisobiga oshishiga, miyacha funksional faolligining oshishi, po‘stloq-po‘stloq osti  o‘zaro bog‘liqligining moslashuvi, miya o‘rta tuzilmalarining patologik faolligini barqarorligi sababli yuzaga kelib, keyinchalik yangi harakat ko‘nikmalarining shakllanishi aniqlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent pediatriya tibbiyot institutining Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 29 apreldagi 03/24-son bilan tasdiqlangan «Optimizatsiya reabilitatsii s primeneniem mikrotokovoy refleksoterapii pri detskom serebral`nom paraliche» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Andijon viloyati bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bo‘yicha 4.07.2023 yildagi  43-son va Xorazm viloyati bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bo‘yicha 21.06.2023 yildagi № 108-I buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 iyuldagi 04/18-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: mikrotokli refleksoterapiyani tibbiy massaj va davolovchi jismoniy tarbiya bilan birgalikda qo‘llash organizm funksional imkoniyatlarini oshishi, miya o‘zak tuzilmalaridagi patologik o‘zgarishlarning barqararlashishi hisobiga yangi xarakat ko‘nikmalarini ishlab chiqarish, po‘stlok-po‘stloq osti munosabatlarining tiklanish, miyacha funksional faolligini oshish, qo‘l-oyoq patologik kontrakturalarida ishtirok etuvchi muskul antagonistlar tonusi korreksiyasi yaxshilash imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: mikrotokli refleksoterapiyani  bazis  terapiya va fizioterapiya bilan birgalikda qo‘llash tananing umumiy faoliyatining yangi harakat imkoniyatlarini kegayishi hisobiga oshishiga, miyacha funksional faolligining oshishi, po‘stloq-po‘stloq osti  o‘zaro bog‘liqligining moslashuvi, miya o‘rta tuzilmalarining patologik faolligini barqarorligi sababli yuzaga kelib, keyinchalik yangi harakat ko‘nikmalarining shakllanishi, bolalarda ruhiy nutq faolligini oshishi, bemorlar yotoq kuni sonini 15 kunga tushishiga yordam beradi, bir yotoq kuni 466666 so‘m bo‘lsa, bu 77 nafar bolaga 35933282 so‘m iqtisod qilish imkonini bergan.
to‘rtinchi ilmiy yangilik: bolalar serebral falaji bilan kasallangan bemorlar uchun ishlab chiqilgan, xar bir kasallik shakli uchun mikrotokli refleksoterapiya usulini qo‘llash qoidalari va  maxsus ta’sir nuqtalarini o‘z ichiga olgan kompleks reabilitatsiya mezoni mushaklar tonusi va motorikani korreksiyalashga xizmat qilishi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent pediatriya tibbiyot institutining Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2023 yil 29 apreldagi 03/24-son bilan tasdiqlangan «Optimizatsiya reabilitatsii s primeneniem mikrotokovoy refleksoterapii pri detskom serebral`nom paraliche» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Andijon viloyati bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bo‘yicha 4.07.2023 yildagi  43-son va Xorazm viloyati bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bo‘yicha 21.06.2023 yildagi № 108-I buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 iyuldagi 04/18-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: bolalar serebral falaji bilan xastalangan bemorlarda mikrotokli refleksoterapiyada kompleks reabilitatsiya tartibi mushaklar tonusi va motorikani korreksiyalash uchun qo‘llash qoidalari asosida tashkillashtirilgan kompleks tibbiy reabilitatsiyada MTRT usulini qo‘llash yirik motorikani rivojlantirishga qo‘shimcha ta’sir ko‘rsatmasada, mayda nozik xarakatlarni rivojlantirishni yaxshilashga yordam berishi, kaft mushak va bo‘g‘imlardagi barcha turdagi xarakatlarning sezilarli va yaqqol yaxshilanishini imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: bolalar serebral falaji bilan kasallangan bemorlar uchun ishlab chiqilgan, xar bir kasallik shakli uchun mikrotokli refleksoterapiya usulini qo‘llash qoidalari va  maxsus ta’sir nuqtalarini o‘z ichiga olgan kompleks reabilitatsiya mezoni mushaklar tonusi va motorikani korreksiyalash amaliyotga keng tadbiq qilish orqali o‘z-o‘ziga xizmat qilish ko‘nikmalarini shakllanishi, hayot faoliyatini yaxshilashga olib keldi,  1 nafar patsient uchun 179950 so‘m iqtisodiy qilish natijasida iqtisodiy samaradorlik koeffisienti 0,2 ga tengligi  ko‘rsatib o‘tilgan.