Sayt test rejimida ishlamoqda

Худайбергенова Дилафруз Хамзаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) Диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «COVID-19 ўтказган сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган қандли диабет 2 тип беморларнинг клиник-иммунологик хусусиятлари» 14.00.03 – Эндокринология ва 14.00.05 – Ички касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Tib3731.
Илмий раҳбарлар: Нажмутдинова Дилором Камардиновна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Мирахмедова Хилола Тўхтасиновна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib30.02.
Расмий оппонентлар: Собиров Максуд Атабаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор, Камалов Тельман Туляганович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий-амалий тиббиёт маркази.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади COVID-19 ўтказган сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган қандли диабет 2 тип беморларнинг клиник-иммунологик хусусиятларини бахолаш ва башоратлаш услубларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
COVID-19 ўтказган, қандли диабет 2 тип беморларда буйраклар зарарланишида коптокча филтрация тезлигининг пасайиши интерлейкин-11 цитокинининг юқори кўрсаткичи билан боғлиқлик аниқланган;
юрак-қон томир ва буйрак асоратларида коптокча филтрация тезлиги, цистатин C, Д-димер, ҳамда трансформацияловчи ўсиш омили бетта-1 орасидаги корреляцион боғлиқлик мавжудлиги аниқланган;
COVID-19 ўтказган, қандли диабет 2 тип сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларда интерлейкин-11 ва тўқима ўсиш омили бетта-1нинг ортиши, юрак-қон томир касалликлари ривожланиши сабабли ўлим ҳолатини юзага келтиришини башоратловчи омил эканлиги исботланган;
COVID-19 ўтказган, қандли диабет 2 тип сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларда клиник-биохимик (креатинин, цистатин C) , иммунологик кўрсаткичларнинг (IgG SARS CoV-2, интерлейкин-11) орасидаги ўзаро боғлиқлик асосида прогностик аҳамияти асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
COVID-19 ўтказган, сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган қандли диабет 2 тип беморларнинг клиник-иммунологик хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
биринчи илмий янгилик: COVID-19 ўтказган, қандли диабет 2 тип беморларда буйраклар зарарланишида коптокча филтрация тезлигининг пасайиши, интерлейкин-11 цитокинининг юқори кўрсаткичлари билан боғлиқлиги аниқланганлиги Республика махсус 1-сон Зангиота шифохонасига 12.04.2024 йилдаги 29-сонли буйруқ, Тошкент вилояти ихтисослаштирилган соматика шифохонаси 20.07.2024 йилдаги №01-92-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2024 йил 22 октябрдаги 07/43-сонли хулосаси) Ижтимоий самарадорлиги қандли диабет 2 тип бўлган беморларда иммунологик таҳлилни ўтказиш COVID-19 ўтказган, сурункали буйрак асорати бўлган кандли диабет 2 тип тип билан оғриган беморларда касалликни эрта босқичларда ривожланишини аниқлаш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: COVID-19 ўтказган, сурункали буйрак асорати бўлган кандли диабет 2 тип тип билан оғриган беморларнинг умумий сонидан давлат бюджети маблағлари ҳисобидан 34,4 фоизга иқтисодий самара берган.  Хулоса: Интерлейкин 11 ва Трансформацияловчи ўсиш омили бетта 1 таҳлилини ўтказиш COVID-19 ўтказган, кандли диабет 2 тип сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларда касалликни эрта босқичларда ҳаёт учун хавфли асоратларни ривожланишини аниқлаш имконини беради ва касалликнинг эрта даврларида тегишли тиббий ёрдамни ва даво муолажаларини кўрсатишга сарфланадиган маблағни сезиларли иқтисод қилиш имконини беради.
иккинчи илмий янгилик: Юрак-қон томир ва буйрак асоратларида коптокча фильтрация тезлиги, цистатин C, Д-димер, ҳамда трансформацияловчи ўсиш омили бетта 1 орасидаги корреляцион боғлиқлик мавжудлиги аниқланганлиги Республика махсус 1-сон Зангиота шифохонасига 12.04.2024 йилдаги 29-сонли буйруқ, Тошкент вилояти ихтисослаштирилган соматика шифохонаси 20.07.2024 йилдаги №01-92-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2024 йил 22 октябрдаги 07/43-сонли хулосаси) Ижтимоий самарадорлиги: Қандли диабет 2 тип бўлган беморларда замонавий клиник, лаборатор, инструментал ва иммунологик таҳлилни ўтказиш COVID-19 ўтказган, сурункали буйрак асорати бўлган кандли диабет 2 тип билан оғриган беморларда касалликни эрта босқичларда ривожланишини аниқлаш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: касалликни ўз вақтида аниқланиб, беморларни рўйхатга олиниши ва барвақт даво чоралари қўлланилиши натижасида беморлар орасида ўлим ва ногиронлик кўрсаткичининг 75-80%га камайиши, ҳамда уларнинг турмуш тарзини яхшиланишига олиб келиши имконини берган. Хулоса: клиник амалиётда тадқиқот натижаларини тадбиқ қилиниши кандли диабет 2 тип сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган  беморларда ташҳислаш чораларини ва касалликнинг асоратларини олдини олиш самарадорлигини сезиларли даражада ошириш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: COVID-19 ўтказган, кандли диабет 2 тип сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларда интерлейкин-11 ва тўқима ўсиш омили бетта 1нинг ортиши, юрак-қон томир касалликлари ривожланиши сабабли ўлим ҳолатини юзага келтиришини башоратловчи омил эканлиги исботланганлиги Республика махсус 1-сон Зангиота шифохонасига 12.04.2024 йилдаги 29-сонли буйруқ, Тошкент вилояти ихтисослаштирилган соматика шифохонаси 20.07.2024 йилдаги №01-92-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2024 йил 22 октябрдаги 07/43-сонли хулосаси) Ижтимоий самарадорлиги: беморларда турли ташҳислаш ва дифференциал терапия усулларини қўллаш касалликнинг қайталанишининг эрта ташхислаш ва башоратлашни амалга ошириш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: касалликни ўз вақтида аниқланиб, цитокинларни аниқлаш беморлар орасида ўлим ва ногиронлик кўрсаткичининг камайиши, ҳамда уларнинг турмуш тарзини яхшиланиши имконини берган. Хулоса: COVID-19 ўтказган, кандли диабет 2 тип сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларда цитокинларни ортиши ва юрак-қон томир касалликлари ривожланиши ўртасидаги ассоциатив боғлиқлик аниқлаш ва клиник амалиётда тадқиқот натижаларини тадбиқ қилиниши бу беморларда ташҳислаш чораларини ва касалликнинг асоратларини олдини олиш имконини берган. 
тўртинчи илмий янгилик: COVID-19 ўтказган, қандли диабет 2 тип сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларда клиник-биохимик (креатинин, цистатин C) , иммунологик кўрсаткичларнинг (IgG SARS CoV-2, интерлейкин-11) орасидаги ўзаро боғлиқлик асосида прогностик аҳамияти асосланганлиги Республика махсус 1-сон Зангиота шифохонасига 12.04.2024 йилдаги 29-сонли буйруқ, Тошкент вилояти ихтисослаштирилган соматика шифохонаси 20.07.2024 йилдаги №01-92-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2024 йил 22 октябрдаги 07/43-сонли хулосаси) Ижтимоий самарадорлиги: COVID-19 ўтказган, қандли диабет 2 тип билан асоратланган беморларда иммунонологик хусусиятлари ва сурункали буйрак касаллиги ҳамда қандли диабет 2 типни оғирлаштирувчи хавф омилларини аниқланади, ҳамда беморларга даволаш усулини танлашга ёрдам беради, оғир асоратларнинг олдини олиш, бу орқали ўлим кўрсаткичларини камайтириш кузатилади, шу орқали ижтимоий ва иқтисодий вазиятга ижобий таъсир этади. Иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: бу касалликнинг кечишини назорат қилиш, сурункали буйрак касаллигининг ривожланишининг олдини олиш ва беморнинг ҳаёт сифатини 75%га яхшилашга, ҳамда беморларни шифохонада даволаниш вақтини 3-4 кунга қисқартириш имконини берган. Хулоса: COVID-19 ўтказган, қандли диабет 2 тип сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларда креатинин, систатин C, ҳамда IgG COVID-19, интерлейкин-11 кўрсаткичлари орасидаги ўзаро боғлиқликни аниқлаш касалликни ўз вақтида ташҳислаш ва даволаш, асоратларни олдини олишга имкон берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish